Theo trang tin khoa học phys.org, các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế ngày 14/1 đã công bố phát hiện một loài bọ biển khổng lồ mới tại vùng biển Việt Nam, với cái tên độc đáo Bathynomus vaderi - lấy cảm hứng từ chiếc mũ đặc trưng của nhân vật phản diện nổi tiếng Darth Vader trong series phim "Star Wars."
Thuộc nhóm "siêu khổng lồ" trong chi Bathynomus, loài bọ biển này có thể dài tới 32,5cm và nặng hơn 1kg. Hiện Bathynomus vaderi mới chỉ được tìm thấy gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam, nhưng các nhà khoa học dự đoán loài này có thể phân bố rộng hơn trong vùng Biển Đông.
Từ một sản phẩm đánh bắt không chủ đích có giá thấp trước năm 2017, các loài bọ biển khổng lồ như Bathynomus vaderi đã trở thành món hải sản cao cấp được ưa chuộng tại Việt Nam. Nhiều người thậm chí còn cho rằng chúng ngon hơn cả tôm hùm - vốn được mệnh danh là "vua hải sản."
Những sinh vật này được đánh bắt thương mại bởi các tàu lưới kéo hoạt động ở nhiều vùng biển sâu thuộc Biển Đông và ngoài khơi các tỉnh duyên hải miền Trung.
Trong 5 năm qua, chúng xuất hiện phổ biến tại các chợ hải sản ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, thậm chí được quảng cáo bán trực tuyến trên nhiều nền tảng mạng xã hội.
Vào tháng 3/2022, Đại học Quốc gia Hà Nội đã mua 4 cá thể bọ biển khổng lồ từ Quy Nhơn và gửi 2 trong số đó cho Giáo sư Peter Ng thuộc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Lee Kong Chian (thuộc Đại học Quốc gia Singapore) để định danh.
Giáo sư Ng sau đó đã hợp tác với chuyên gia Conni M. Sidabalok từ Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia Indonesia, người từng cùng ông nghiên cứu về Bathynomus ở nam Java.
Cùng với Tiến sỹ Nguyễn Thanh Sơn - chuyên gia nghiên cứu động vật không xương sống tại Đại học Quốc gia Hà Nội, họ đã nghiên cứu các mẫu vật và phát hiện ra đây là một loài chưa được mô tả vào đầu năm 2023. Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học truy cập mở ZooKeys.
Việc phát hiện ra một loài đặc biệt như B. vaderi tại Việt Nam cho thấy chúng ta vẫn còn hiểu rất ít về môi trường biển sâu. Khi một sinh vật có kích thước lớn như vậy vẫn có thể ẩn mình suốt thời gian dài cho đến nay, điều này nhắc nhở chúng ta còn nhiều việc phải làm để khám phá sự sống trong vùng biển Đông Nam Á.
Trong bối cảnh con người tăng cường khai thác môi trường này để đánh bắt, khai thác dầu khí và khoáng sản, việc hiểu rõ hơn về đa dạng sinh học biển sâu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Việc đánh bắt bền vững các loài bọ biển khổng lồ chỉ là một trong nhiều thách thức mà chúng ta phải đối mặt. Và bước đầu tiên là phải biết được những loài sinh vật nào đang sinh sống ở đó.
