Biến thể virus ở Anh phát triển đột biến để trốn tránh vaccine

Ngày 1-2, Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE) cho biết, đột biến này được gọi là E484K, cũng từng được tìm thấy trong các biến thể virus ở Nam Phi và Brazil.

Theo báo cáo của PHE, đột biến mới được phát hiện trong ít nhất 11 trường hợp thuộc biến thể  B.1.1.7 của Anh trong bộ dữ liệu gồm hơn 200.000 mẫu gen đã giải trình tự ở nước này. Có vẻ như các trường hợp này có thể đã mắc đột biến một cách độc lập, thay vì lây lan từ một trường hợp duy nhất.

Các nhà khoa học cho rằng, đột biến cho phép virus thoát khỏi các kháng thể do cơ thể tạo ra sau khi được chủng ngừa hoặc bị nhiễm Covid-19. Do đó, vaccine và một số loại thuốc kháng thể có thể không hoạt động hiệu quả, hoặc nhiều khả năng gây tái nhiễm cho những người đã bị nhiễm bệnh trước đó.

Trong một tuyên bố, nhà virus học Lawrence Young, Đại học Warwick cho biết, đột biến của biến thể virus là một "mối quan tâm". Thực tế là biến thể được tìm thấy ở Anh có đột biến này "cho thấy rằng virus rất có thể đang thích nghi với phản ứng miễn dịch của chúng ta," ông nói.

Ông cho biết, biến thể được xác định ở Nam Phi "có thể có khả năng tái lây nhiễm cho những trường hợp đã bị nhiễm dạng ban đầu của virus". "Điều này có thể một phần là do đột biến E484K có thể làm suy yếu phản ứng miễn dịch", ông nói.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC của Mỹ, chủng B.1.1.7 đầu tiên được phát hiện ở Anh hiện đã được tìm thấy ở ít nhất 70 quốc gia trên toàn thế giới, trong đó có khoảng 470 trường hợp ở Mỹ.

Đột biến giúp virus thoát khỏi miễn dịch

Các chuyên gia cho rằng còn quá sớm để dự đoán liệu sự phát triển đột biến này có tác động lớn đến tình hình đại dịch Covid-19 ở Anh và trên toàn thế giới hay không.

Tuy nhiên, có một số nghiên cứu cho thấy, đột biến E484K có thể là thủ phạm chính đằng sau lý do tại sao một số loại vaccine nhất định lại có vẻ kém hiệu quả hơn ở Nam Phi.

Novavax gần đây đã công bố vaccine của họ có hiệu quả 89% trong thử nghiệm giai đoạn 3 ở Anh, nhưng chỉ có hiệu quả 60% trong một nghiên cứu giai đoạn 2b riêng biệt được thực hiện ở Nam Phi. Tương tự, trong thử nghiệm giai đoạn 3 vaccine ngừa Covid-19 của Johnson & Johnson, hiệu quả khác nhau giữa các quốc gia: 72% ở Mỹ so với 57% ở Nam Phi. Trong cả hai thử nghiệm này, có 90 đến 95% trường hợp ở Nam Phi có liên quan đến biến thể B.1.351, có chứa đột biến E484K.

Pfizer và Moderna đều nói rằng vaccine của họ hoạt động, mặc dù hơi kém, chống lại các biến thể có chứa đột biến do con người tạo ra trong phòng thí nghiệm. Cả hai công ty đều không thử nghiệm chống lại các biến thể virus SARS-CoV-2 trong thế giới thực.

Phát triển đột biến là đáng lo ngại

Phó giáo sư, Tiến sĩ Julian Tang, nhà virus học lâm sàng thuộc Đại học Leicester cho biết trong một tuyên bố: "Nếu đột biến E484K này bị mắc phải ở hầu hết các trường hợp nhiễm biến thể B.1.1.7 của Anh thì những cam đoan từ các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng vaccine mRNA của Moderna và Pfizer sẽ vẫn cung cấp sự bảo vệ tối ưu chống lại biến thể ban đầu của Anh có thể không còn đúng nữa”.

Ông Tang cho biết, đây là một diễn biến đáng lo ngại, mặc dù không hoàn toàn bất ngờ.

Phó giáo sư về vi sinh vật học tế bào Simon Clarke, Đại học Reading nói rằng, mặc dù không có đánh giá nào được thực hiện về hiệu quả của các loại vaccine ngừa Covid-19 đang được sử dụng ở Anh gồm Pfizer và AstraZeneca, nhưng chúng có thể hoạt động kém hơn đối với biến thể B.1.1. 7 mang đột biến này.

Đột biến xảy ra khi một virus sao chép và mắc lỗi, đây là một quá trình bình thường. Nhưng đột biến trở nên đáng lo ngại khi chúng ảnh hưởng đến hành vi của virus.

PHE cho biết, thông tin sơ bộ cho thấy có nhiều hơn một trường hợp đã gây ra đột biến E484K. Nó có thể xảy ra khi ai đó bị nhiễm cả biến thể được xác định ở Nam Phi hoặc Brazil và biến thể được tìm thấy ở Anh, ông Tang nói.

Phó giáo sư Tang cho biết thêm, điều này thường xảy ra với virus cúm nhưng hiếm hơn với virus SARS-CoV-2.

Còn nhà virus học Young cảnh báo rằng, bất kỳ thay đổi nào đã xảy ra trong biến thể B.1.1.7 hoặc bất kỳ biến thể virus nào khác, các biện pháp tiêu chuẩn để hạn chế lây lan như rửa tay và giãn cách xã hội sẽ giúp ngăn ngừa lây nhiễm.