Hai bệnh nhân ngộ độc nặng nề
Liên quan đến vụ việc Pate Minh Chay được phát hiện có chứa khuẩn độc tố mạnh, gây ảnh hưởng sức khỏe đến người dùng, khiến nhiều người nhập viện, sáng nay 31-8, BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, BV Bạch Mai cho biết, hai bệnh nhân cao tuổi rất nặng là hai vợ chồng ở Hà Nội, độ tuổi 68-70, được chuyển sang từ BV Lão khoa vào ngày 18-8.
Kết quả xét nghiệm tại Trung tâm Chống đọc cho thấy, bệnh nhân có triệu chứng điển hình ngộ độc vi khuẩn Clostridium botulinum. Cả hai bệnh nhân cho biết họ đều sử dụng sản phẩm ăn chay của Minh Chay, mua trên mạng. Khi ăn tới lọ thứ 2, cả hai bệnh nhân đều có biểu hiện đau họng, khó nuốt, sụt mi, yếu chân, tay.
BS Nguyên cho biết, bệnh nhân đến viện khá muộn sau khi ăn thực phẩm dẫn đến ngộ độc. Bệnh nhân nam (người chồng) tình trạng bệnh lý nặng hơn, liệt hoàn toàn các cơ, phụ thuộc máy thở, đồng tử giãn; còn người vợ liệt các cơ nhẹ hơn, nhưng cũng không thể ngồi dậy được, không tự ăn được. Các bệnh nhân được điều trị cấp cứu hồi sức.
"Điều lo ngại trong điều trị loại ngộ độc này phải dùng thuốc giải độc phải và phải được phát hiện sớm. Tuy nhiên đây là loại ngộ độc hiếm nên thuốc giải độc không thường xuyên, nên hiếm, đặc biệt. Bệnh nhân đã chẩn đoán muộn lại thuốc hiếm nên việc điều trị rất khó khăn", BS Nguyên nói.
Theo BS Nguyên, trên thực tế, rất ít gặp ca ngộ độc như vậy. Do đó, thuốc giải độc rất hiếm, tại bệnh viện hay ở Việt Nam đều không có.
Ngay sau khi tiếp nhận bệnh nhân và chẩn đoán ngộ độc vi khuẩn Clostridium botulinum lập tức, Bệnh viện Bạch Mai có công văn báo cáo Bộ Y tế và cơ quan liên quan vào cuộc kiểm tra, và hỗ trợ công tác điều trị.
Qua Hội các Trung tâm chống độc khu vực, BS Nguyên biết ở Thái Lan đang dự trữ thuốc giải độc này, ông đã liên hệ với Trung tâm chống độc của một bệnh viện ở Thái Lan để tìm mua.
Suốt những ngày qua, được sự giúp đỡ tích cực của Bộ Y tế, Cục Quản lý Dược, WHO tại Thái Lan, WHO tại Việt Nam, thậm chí ngày nào WHO tại Việt Nam cũng họp hai lần. Đến ngày 29-8, bệnh viện mới mua được hai lọ thuốc giải độc đặc hiệu Clostridium botulinum về Việt Nam.
Theo BS Nguyên cho biết, thuốc giải độc rất hiệu quả. Giá một lọ thuốc giải độc là 8.000 USD (do Canada sản xuất, hạn sử dụng 2022) và ngay lập tức cho hai bệnh nhân sử dụng (mỗi người một lọ).
Theo Giám đốc Trung tâm chống độc, bệnh nhân nam luôn có nguy cơ suy hô hấp, liệt phổi. Sau khi dùng thuốc bệnh nhân nam chưa thấy có thay đổi, nhưng bệnh nhân nữ đã hồi phục rõ, ngồi dậy và nói chuyện được.
"Bệnh nhân nam có thể phải thở máy hàng tháng nữa và gặp rất nhiều nguy cơ trong quá trình nằm viện như gặp rất nhiều biến chứng từ nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện và có thể tử vong từ các biến chứng. Còn để hồi phục được thì bệnh nhân phải mất rất nhiều thời gian sau nữa", BS Nguyên cho hay.
Ngoài ra có bốn bệnh nhân khác đến thăm khám trong tình trạng nhẹ hơn, mỏi cơ, khó thở, khó nuốt…Những người này chưa có thuốc giải độc thì tự hồi phục. Có bệnh nhân ăn từ một tuần trước, triệu chứng đã đạt đỉnh rồi, có thể họ phải mất hàng tháng để hồi phục.
Sự nguy hiểm của vi khuẩn trong thực phẩm đóng kín
Theo ông Nguyên, vi khuẩn Clostridium botulinum là loại vi khuẩn yếm khí, thường trong thực phẩm đóng kín trong chai lọ, túi… vi khuẩn phát triển sinh ra độc tố, đặc biệt ảnh hưởng, tổn thương thần kinh, gây liệt cơ, đặc tính gây liệt nặng nề, kéo dài, có thể phải thở máy nhiều tháng, trong thời gian đó bệnh nhân có thể sẽ tử vong.
Trên thực tế vi khuẩn này có mặt ở nhiều thực phẩm rau củ, đậu lên men… nếu không bảo đảm an toàn thực phẩm vi khuẩn sẽ phát triển, sinh ra độc tố. Chất độc có sẵn trong thực phẩm, thời gian ủ bệnh khoảng 12-36 tiếng sau khi bệnh nhân sử dụng, sau đó bệnh nhân có biểu hiện bất thường, giao động một tuần sau khi ăn.
BS Nguyên cũng cho biết, nhiều năm qua chưa có ngộ độc này, trong y văn đây cũng là ngộ độc quá cổ điển, rất hiếm gặp. Đây là lời cảnh báo cho các hộ gia đình hiện sản xuất các loại thực phẩm đóng hộp, đóng gói thủ công như cà muối, măng muối, thịt muối...
Qua vụ việc này, Giám đốc Trung tâm Chống độc Nguyễn Trung Nguyên bày tỏ quan điểm, nhà nước cần phải có cơ chế đưa thuốc giải độc này vào danh mục thuốc hiếm, đồng thời phải có kho dự trữ và điều phối thuốc hiếm quốc gia để điều phối khi có bệnh nhân ngộ độc.
PGS, TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội, vi khuẩn gây ngộ độc có trong Pate Minh Chay có thể sinh ra do chế biến không bảo đảm, rồi phát triển trong quá trình bảo quản lâu dài và sinh ra độc tố, gây hại khi đến tay người tiêu dùng.
Theo ông, trong môi trường sản xuất có vi khuẩn, khi sản xuất lại thanh trùng sản phẩm không cẩn thận, vì vậy trong quá trình bảo quản và tiêu dùng thì vi khuẩn đã sinh sôi, phát triển và sinh ra độc tố. Loại vi khuẩn này phát triển trong môi trường giàu protein, có trong nhiều loại sản phẩm không chỉ sản phẩm chay.
Nếu chế biến và bảo quản tốt sẽ không có vi khuẩn. Nếu sản phẩm bị nhiễm vi khuẩn rồi có thể sinh ra độc tố mạnh, nếu nồng độ thấp thì sẽ gây ngộ độc, nồng độ mạnh có thể gây chết người ngay lập tức.
