Trong hàng chục nghìn trang tư liệu, bản thảo viết tay bằng tiếng Pháp và tiếng Việt mà cố giáo sư Từ Chi để lại, có hàng loạt tư liệu dân tộc học quý báu. Đó là các tài liệu điền dã về dân tộc Mường; các sơ đồ, ký họa, ghi chép về kiến trúc nhà ở, các công trình tôn giáo, tình hình ruộng đất, công cụ lao động, trang phục, phong tục tập quán của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ, của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, về các dân tộc ở châu Phi... cùng kho tư liệu ảnh phong phú.
Vài nét về cố Giáo sư Nguyễn Đức Từ Chi: sinh năm 1925, mất năm 1995. Quê quán: Hà Tĩnh, được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh. Các tác phẩm chính: - Cõi sống và cõi chết trong quan niệm cổ truyền của người Mường, 1971. - Cạp váy Mường, 1978. - Cơ cấu tổ chức của làng Việt cổ truyền, 1980. - Người Mường ở Hòa Bình, 1996. |
Tiến sĩ dân tộc học Nguyễn Duy Thiệu (Viện Đông-Nam Á), người được gia đình cụ Từ Chi ủy thác gìn giữ “kho” di cảo quý giá này trong suốt 10 năm qua ở Viện Đông-Nam Á cho biết, những tư liệu điền dã này mà cố giáo sư Từ Chi thực hiện từ hàng chục năm trước có giá trị rất lớn trong việc nghiên cứu dân tộc học. Đây là toàn bộ những tư liệu điền dã trong suốt cuộc đời nghiên cứu của cụ Từ Chi, được thực hiện với một phương pháp làm việc rất khoa học và cẩn trọng. Trong đó, đặc biệt quan trọng là những tư liệu khảo sát về lịch sử hình thành các nước châu Phi. Đây là kết quả của những năm giảng dạy ở Niu Ghi-nê và ý tưởng về một công trình nghiên cứu về các dân tộc người ở châu Phi mà cụ chưa kịp hoàn thành. Ông Thiệu cũng cho biết, sau 10 năm bảo quản trong điều kiện thô sơ, di cảo của cố giáo sư Từ Chi đã bắt đầu có dấu hiệu xuống cấp. Vì vậy, việc chuyển những tư liệu quý giá này đến Bảo tàng Dân tộc học là một việc làm kịp thời.
GS Nguyễn Huệ Chi, một trong những người nổi tiếng của “Chi gia trang”, là em họ của giáo sư Từ Chi, cho biết, ngoài những công trình nổi tiếng đã được công bố như “Người Mường ở Hòa Bình”, “Cơ cấu làng Việt cổ truyền”... những di cảo này là một phần hết sức quan trọng trong sự nghiệp nghiên cứu của cố giáo sư Từ Chi.
| Phân loại di cảo. |
Cuộc bàn giao và tiếp nhận di cảo lần này chỉ mới là bước đầu tiên trong quá trình chuẩn bị cho một cuộc triển lãm về cuộc đời và sự nghiệp của nhà dân tộc học, nhà nghiên cứu văn hóa Từ Chi, dự kiến sẽ tổ chức vào dịp kỷ niệm 80 năm ngày sinh (1925-2005) và 10 năm ngày mất (1995-2005) của ông. Ông Nguyễn Văn Huy, Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học khẳng định: Trách nhiệm của bảo tàng không chỉ bảo quản như thế nào những di cảo của cố giáo sư Từ Chi, mà còn là tổ chức tập hợp, trưng bày để thể hiện được sự nghiệp khoa học, về tư tưởng của ông trong nghiên cứu dân tộc học.
