Bài 2: Cần tăng tốc kết nối một cửa quốc gia và Asean

Hiện nay việc kết nối thủ tục hành chính (TTHC) trên NSW vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc như: còn nhiều yêu cầu thông tin chứng từ dư thừa, chồng chéo giữa các cơ quan; các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics, dịch vụ tài chính chưa kết nối đầy đủ với các cơ quan Chính phủ…Mặt khác, một số bộ, ngành triển khai NSW với tiến độ khá chậm so với yêu cầu (mới được 68/284 thủ tục). Nguyên nhân do vẫn còn bất cập trong quy định về sử dụng hồ sơ, chứng từ điện tử như: Một số hồ sơ, chứng từ vẫn chưa được chấp nhận sử dụng dưới hình thức điện tử (thí dụ: vận tải đơn đường biển, hộ chiếu...); các TTHC mới chỉ dừng lại ở tin học hóa quy trình thủ công; nhận thức và tính chủ động của doanh nghiệp trong việc tìm hiểu chấp hành các quy định về giao dịch điện tử trên NWS chưa cao.

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Công Bình, thời gian tới cần tiếp tục đẩy mạnh kết nối tất cả các TTHC liên quan quản lý nhà nước đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; người và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh được thực hiện thông qua NSW dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4; tham gia và triển khai đầy đủ ASW theo đúng cam kết và lộ trình thực hiện của các nước ASEAN. Ngành Hải quan sẽ nỗ lực hoàn thiện cơ sở pháp lý và cải cách TTHC để tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho việc sử dụng, trao đổi chứng từ điện tử, hồ sơ điện tử đối với TTHC trong nước và các nước, khối - cộng đồng kinh tế; việc trao đổi dữ liệu giữa các cơ quan chính phủ trên nền tảng Cổng thông tin NSW.

Theo Tổng cục Hải quan, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, Tổng cục Hải quan sẽ tập trung nghiên cứu và tích cực ứng dụng các thành tựu công nghệ mới trong lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan. Đồng thời tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành tích cực triển khai mở rộng NSW, ASW, quyết tâm thực hiện các mục tiêu đã đề ra tại Quyết định số 2185/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Trong năm 2018, Việt Nam cũng sẽ tiếp tục phối hợp để mở rộng thực hiện trao đổi e-C/O với các nước ASEAN còn lại; Cũng như tiếp tục đàm phán và chuẩn bị việc kết nối, trao đổi thông tin về e-C/O với Liên minh kinh tế Á-Âu và các đối tác thương mại lớn của Việt Nam; thúc đẩy thực hiện công nhận kết quả kiểm tra lẫn nhau về hàng hóa xuất khẩu, trao đổi chứng từ thương mại bằng phương thức điện tử. Đây là những giải pháp quan trọng nhằm hỗ trợ đắc lực cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam, rút ngắn thời gian thông quan, giảm thời gian chờ đợi của hàng hóa xuất khẩu trong quá trình làm thủ tục.

Theo đó, để thúc đẩy kết nối NSW, trong thời gian tới, cơ quan hải quan sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định về cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN và kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu để hướng tới các thủ tục liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của các cơ quan quản lý sẽ thực hiện trên hệ thống một cửa quốc gia, cắt giảm và đơn giản hóa các thủ tục kiểm tra chuyên ngành để hướng tới giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp; Nghị định quy định về quá cảnh hàng hóa qua các nước Asean theo Nghị định thư số 7 để bảo đảm khuyến khích, thúc đẩy các dịch vụ logistics tại Việt Nam, mục tiêu của Nghị định này là nhằm đơn giản tối đa thủ tục hải quan đối với hàng hoá quá cảnh qua các nước Asean; Tiếp tục kiến nghị và phối hợp với các Bộ, ngành thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra chuyên ngành thông qua việc mở rộng các thủ tục thực hiện trên hệ thống một cửa quốc gia, rà soát, cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục, danh mục hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, áp dụng rộng rãi quản lý rủi ro trong kiểm tra và thực hiện công nhận lẫn nhau kết quả kiểm tra chuyên ngành đối với các sản phẩm nhập khẩu từ các nước công nghiệp phát triển.

Mới đây, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 2043/QĐ-BTC- Kế hoạch hành động thực hiện Quyết định số 1254/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy NSW và ASW, cải cách kiểm tra chuyên ngành (KTCN) và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018 - 2020. Qua đó, Bộ Tài chính đặt ra các mục tiêu phối hợp với các bộ, ngành rà soát, chuẩn hóa quy trình, phát triển phần mềm, kết nối hạ tầng kỹ thuật, bảo đảm triển khai 100% các thủ tục hành chính theo kế hoạch chung của Chính phủ. Đến năm 2020, 100% các thủ tục hành chính thực hiện NSW thu phí, lệ phí bằng phương thức điện tử. Các chứng từ điện tử được cấp thông qua NSW được sử dụng khi thực hiện các thủ tục hành chính khác có liên quan. Thực hiện trao đổi và công nhận lẫn nhau về các chứng từ thương mại được cấp dưới dạng điện tử với các nước ASEAN và các trao đổi, xử lý chứng từ thương mại với các nước, khối – cộng đồng kinh tế theo các thỏa thuận và cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Bên cạnh đó, đối với công tác quản lý chuyên ngành, Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành cắt giảm và đơn giản hóa danh mục hàng hóa nhập khẩu thuộc diện phải quản lý và KTCN trước khi thông quan; cải cách toàn diện hoạt động KTCN đối với hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK), giảm số lô hàng nhập khẩu thuộc diện KTCN tại cửa khẩu xuống dưới 10%. Hoàn thiện về cơ chế quản lý hoạt động thương mại điện tử đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua biên giới.

Đặc biệt, năm 2019, Bộ Tài chính đặt mục tiêu trình Chính phủ trình Quốc hội Đề án thí điểm thực hiện Cơ chế bảo lãnh thông quan đối với một số mặt hàng XNK thuộc diện KTCN; đồng thời tất cả các lô hàng thuộc diện KTCN trước thông quan phải có đầy đủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chí kiểm tra.

Về mục tiêu triển khai ASW, Bộ Tài chính tiếp tục triển khai trao đổi C/O điện tử mẫu D với bốn nước ASEAN (Malaysia, Indonesia, Singapore và Thái-lan) và mở rộng trao đổi với các nước ASEAN khác khi các nước này triển khai chính thức.

Hiệu quả từ cơ chế một cửa quốc gia và Asean