Nhà thơ Felix Dennis viết: “Đừng bao giờ trở lại những cây cầu mà bạn đã đốt cháy”. Nhưng Zinedine Zidane đã bỏ ngoài tai tất cả. Ông khiến cả thế giới choáng váng khi rời khỏi Real Madrid vào mùa hè 2018 sau những thành công chưa từng có. 284 ngày sau, ông khiến cả thế giới choáng váng một lần nữa khi đột ngột quay trở lại.
1. Đó là một quyết định mạo hiểm, đánh bạc với danh tiếng mà Zidane gây dựng trong hai năm rưỡi ở Bernabeu, với ba danh hiệu vô địch Champions League liên tiếp, cùng một La Liga, hai Siêu cúp châu Âu, hai FIFA Club World Cup và một Siêu cúp Tây Ban Nha.
Zidane lý giải rằng, quyết định của ông xuất phát từ trái tim. Giống như một ông bố trở về từ siêu thị và nhìn thấy những đứa con chạy điên cuồng trong nhà, làm bẩn sofa và gây ra những đổ vỡ trong bếp, Zizou thất vọng. Một cái gì đó thôi thúc trong ông, buộc ông trút bỏ bộ vest và bước vào, sắp xếp lại mọi thứ một cách ngăn nắp.
Nhưng sự trở lại của Zidane, như Marx nói, thoạt đầu giống như bi kịch và tiến gần tới sự lố bịch. Ông bất lực để truyền cảm hứng và gây dựng lại thói quen chiến thắng như đã từng, với tỷ lệ thắng dưới 50% trong sáu tháng đầu tiên. Cùng với đó là những trò hề liên quan tới Gareth Bale, mà Zizou được cho là nguyên nhân khiến mọi chuyện thêm tồi tệ.
Như tất cả đã biết về Real, khi ham muốn thành công vô độ không được thỏa mãn, đó sẽ là nơi bùng phát đấu đá, đổ lỗi, âm mưu và toan tính lật đổ. Những người theo chủ nghĩa xét lại cũng nói rằng, Zidane chưa bao giờ là Einstein trên băng ghế huấn luyện và không phải trung tâm của các thành công trước đó.
Theo cuộc thăm dò của tờ AS, 55% số người được hỏi chọn các cầu thủ là nhân tố chính làm nên ba chức vô địch Champions League liên tiếp, 35% chọn Cristiano Ronaldo và chỉ 9% quy công cho Zidane. Đó là lý do ngày đầu tiên của nhiệm kỳ 2, người hâm mộ Real không chào đón Zizou như với một người hùng. Ông đi về khu kỹ thuật như một gã vô tình đi lạc.
Sau một thời gian, họ nói rằng Zizou đã hết phép, không còn là Vua Midas để có thể biến mọi thứ thành vàng. Và những cái tên như Jose Mourinho hay Mauricio Pochettino bắt đầu được đề cập đến, như thể thời gian còn lại của Zidane chỉ được tính bằng ngày.
2. Thật ra thì Zidane chưa bao giờ là một HLV bẩm sinh. Richard Witschge, người có ba năm chơi cùng Zizou ở Bordeaux, nói với tờ Bleacher Report: “Zidane sớm thể hiện mình là cầu thủ hay nhất thế giới, nhưng tôi không nghĩ rằng anh ấy sẽ trở thành HLV. Anh ấy không muốn mình là tâm điểm của sự chú ý, và thường tỏ ra ngại ngùng”.
Khi còn chơi bóng, Zidane nổi tiếng vô cảm. Một nhân vật trầm lặng, thích ăn kẹo, đọc sách và chơi bóng rổ hơn là tham gia vào những trò đùa của đồng đội. Tuy nhiên, đừng nhầm lẫn ông với Garincha, huyền thoại kỳ dị người Brazil thích đọc truyện tranh trong lúc HLV nói về chiến thuật vì đơn giản là… có nghe cũng chẳng hiểu gì. Đằng sau sự lãnh đạm ấy, Zizou quan sát, lắng nghe và tiếp thu mọi thứ. Ông như miếng bọt biển, hấp thụ tất cả một cách tinh tế, sau đó sáng tạo lại chúng theo cách riêng của mình.
Không phải Pep Guardiola, Juergen Klopp, Diego Simeone hay Pochettino, Zidane không cố gắng xây dựng một tư tưởng mang tên mình. Là một cầu thủ, ông sợ hãi với những họp chiến thuật dài lê thê, những buổi rao giảng triết lý chỉ mang đến mệt mỏi. Cách tiếp cận của Zizou thực tế và trực tiếp hơn. Đó là việc làm thế nào để tạo ra cấu trúc phòng thủ vững chắc, đồng thời cho phép các cầu thủ tấn công tự do thể hiện mình.
Không cần bám riết lấy một nền tảng triết lý chủ đạo hay sơ đồ chiến thuật xuyên suốt, Zidane rất linh hoạt để cuối cùng, thiết lập đội bóng chiến thắng. Vào lúc này, Real là một thế lực tấn công tàn phá, dễ dàng ghi bốn hoặc năm bàn thắng. Vào lúc khác, họ căng mình dưới áp lực, chơi phản công và tìm kiếm những chiến thắng tối thiểu.
Trong chuỗi 10 trận thắng liên tiếp cho đến ngày đăng quang ngôi vô địch La Liga 2019/20, sáu trận Real chỉ thắng với cách biệt một bàn. Nó có thể nhàm chán, nhưng cần thiết vào những ngày này, mang đến sự khác biệt so với Barca, đội bóng chỉ thu được những kết quả thất thường và phơi bày sự hoảng loạn thông qua các cáo buộc trọng tài thiên vị và tương lai bất ổn của Lionel Messi.
3. Zidane chưa bao giờ là Einstein trên băng ghế huấn luyện, nhưng ông có cùng suy nghĩ với nhà bác học thiên tài, rằng “trí tưởng tượng quan trọng hơn kiến thức”.
Bằng trí tưởng tượng và sự lãng mạn của người Pháp, Zizou đã tạo nên một Real mạnh mẽ thời “hậu Ronaldo” với 21 cầu thủ ghi bàn tại La Liga 2019/20, điều chưa từng có trong lịch sử giải đấu. HLV 48 tuổi khuyến khích mọi học trò đưa mình vào tình huống làm bàn.
Và thế là từ các hậu vệ như Ferland Mendy đến tiền vệ phòng ngự Casemiro, từ những người ít ra sân như Nacho, gặp khó khăn trong hòa nhập như Luka Jovic đến mẫu cầu thủ “lười” ghi bàn như Dani Carvajal đều ít nhất một lần có tên trên bảng tỷ số.
Với Zidane, át chủ bài là mối quan hệ thân thiện với các cầu thủ, để đọc được tâm tư học trò trong phòng thay đồ và truyền cảm hứng cũng như sự bình thản của mình tới họ. Ông đã rất thành công khi phục dựng Karim Benzema, “con mèo lười” trong mắt Mourinho thành chân sút hoàn hảo ở tuổi 32. Trong mùa giải đăng quang La Liga lần thứ 34, tiền đạo người Pháp ghi 21 bàn và kiến tạo tám, tham gia vào 30% trong tổng số pha lập công của Real.
Sergio Ramos là một trường hợp khác. Từ một cầu thủ đã tính chuyện rời khỏi Bernabeu mùa hè năm ngoái, trung vệ đội trưởng ở lại và chơi mùa giải hay nhất sự nghiệp. Ngoài những màn trình diễn xuất sắc ở hàng thủ, Ramos còn là chân sút số 2 của đội với 10 bàn thắng dù là một trung vệ. Trong ngày đăng quang, anh ca ngợi Zizou là “độc nhất”, với khả năng “biến mọi thứ thành vàng”.
Đó dĩ nhiên không phải những lời đãi bôi. Bên cạnh sự đa dạng nguồn cung cấp bàn thắng, Zidane còn thành công trong việc biến hàng thủ dễ tổn thương thành bức tường thành bất khả xâm phạm. Thật khó tin, nhưng Real chỉ nhận 23 bàn thua, gần như ít hơn nửa so với hai mùa trước đó (46 và 44). Không chỉ tạo ra môi trường tốt để mọi cầu thủ phát huy hết phẩm chất của mình, HLV người Pháp còn giúp họ thấm nhuần tư duy tập thể và kỷ luật chiến thuật.
4. Ngày quay trở lại Real hồi tháng 3 năm ngoái, Zidane tuyên bố “vô địch La Liga mùa tới là ưu tiên hàng đầu”. Nhiều người nghĩ rằng ông sẽ bị sa thải trước khi điều đó xảy ra. Nhưng bây giờ, sau hành trình ngược dòng ngoạn mục, Zizou đã hoàn thành lời hứa. Real nối dài kỷ lục vô địch La Liga lên 34 lần còn bản thân chiến lược gia 48 tuổi có danh hiệu thứ 11, trở thành HLV thành công thứ 2 trong lịch sử Real, chỉ sau huyền thoại Miguel Munoz (14).
Đêm thứ năm, khi trận đấu với Villarreal kết thúc cũng là lúc hai madridistas làm việc cho hội đồng thành phố tiến đến đài phun nước và quàng lên cổ bức tượng nữ thần Cybele làm bằng cẩm thạch chiếc khăn Real. Cách đó 15 km, tại sân Alfredo Di Stefano, những cầu thủ Real đang công kênh vị thần của họ: Zidane.
Có những tiếng ì xèo rằng chiến tích của Real xuất phát từ sự bất ổn của Barca và những quyết định ưu ái từ giới trọng tài. Điều này là không thể tránh khỏi bởi Zidane luôn đi cùng với những tranh cãi. Bởi ông quá khác biệt để không ai có thể dự đoán được.
Ngay cả việc Zidane lên đội hình xuất phát, bao giờ cũng vậy, luôn thu hút vô số lời chỉ trích. Người nói rằng nó phản chiến thuật, phi logic, người cáo buộc ông ưu ái cầu thủ này và hắt hủi cầu thủ kia, có người lại đổ lỗi cho ông vì sự sụt giảm phong độ của ngôi sao nào đó.
Nhưng nếu nhìn lại toàn bộ hành trình của Real mùa giải này sẽ thấy, Zizou thực sự là một thiên tài. Ông đã vực lại đội bóng bị xuống cấp nặng dưới thời Julen Lopetegui và Santiago Solari, tận dụng triệt để nguồn lực của một đội bóng già nua không còn chỗ dựa Ronaldo trong khi ngôi sao Eden Hazard hoàn toàn mờ nhạt và Gareth Bale thì hay hờn dỗi.
Ông xoay sở để có kết quả tốt trong tình cảnh chịu nhiều áp lực. Ông cũng chiến đấu để chống lại quan niệm thông thường, rằng lịch sử lặp lại chỉ mang đến thảm họa, và chờ đợi ông là vực thẳm.
Không có vực thẳm hay thảm họa, chỉ có vinh quang cho Zidane.
Trong 284 ngày không Zizou, Real đã loay hoay với các lựa chọn chỉ để nhận ra, ông là người duy nhất họ cần. Thêm 495 ngày trở lại và chứng minh giá trị, Zidane lại khiến Real lo lắng về ngày ông ra đi một lần nữa. Đơn giản vì họ chỉ vĩ đại khi bên cạnh là hào quang của Midas Zizou.
1. Khi ham muốn thành công vô độ không được thỏa mãn, Real biến thành thế giới của những âm mưu, toan tính lật đổ và những người theo chủ nghĩa xét lại lăm le loại bỏ Zidane.
2. Giấu trong vẻ ngoài trầm lặng, Zidane quan sát, lắng nghe và tiếp thu mọi thứ một cách tinh tế, sau đó sáng tạo lại chúng theo cách riêng của mình.
3. Zidane không phải Einstein trên băng ghế huấn luyện, nhưng ông có cùng suy nghĩ với nhà bác học thiên tài, rằng “trí tưởng tượng quan trọng hơn kiến thức”.
4. Không có vực thẳm hay thảm họa, chỉ có vinh quang cho Zidane. Và Real sẽ chỉ vĩ đại khi bên cạnh là hào quang của Midas Zizou.
