Sự kiện có sự tham dự của hơn 70 đại biểu là trưởng đại diện, đại diện nhiều tổ chức quốc tế, cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam; cùng đại diện các bộ, ngành Việt Nam được giao nhiệm vụ trực tiếp triển khai các khuyến nghị, các tổ chức phi chính phủ và giới nghiên cứu về quyền con người tại Việt Nam.
Khai mạc sự kiện, ông Đỗ Hùng Việt, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao thông báo Báo cáo giữa kỳ tự nguyện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 22/3/2022 để công bố và gửi tới Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Mặc dù đại dịch Covid-19 đã tác động sâu sắc đến việc thực hiện các khuyến nghị UPR, trong đó có công tác thu thập dữ liệu, nhưng các bộ, ngành và các bên liên quan đã hợp tác chặt chẽ để triển khai các khuyến nghị cũng như xây dựng báo cáo. Công tác này cũng nhận được sự hỗ trợ, tham gia hiệu quả của các đối tác phát triển, đặc biệt là các cơ quan Liên hợp quốc ở Việt Nam, với vai trò đầu mối của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP).
Báo cáo đã thể hiện trách nhiệm quốc gia thành viên, sự minh bạch và nghiêm túc của Việt Nam đối với Cơ chế UPR nói riêng và trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo đảm quyền con người nói chung, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực vận động ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2023-2025.
Cũng tại Hội thảo, Trợ lý Bộ trưởng Đỗ Hùng Việt giới thiệu về ứng cử của Việt Nam làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025. Ứng cử của Việt Nam đã được tuyên bố lần đầu tiên vào năm 2021 tại Phiên họp cấp cao trong Khóa 46 Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Việt Nam cũng đã được ASEAN ủng hộ là ứng cử viên của Hiệp hội vào Hội đồng Nhân quyền cho nhiệm kỳ này.
Gần đây nhất, tại Phiên họp cấp cao trong Khóa họp thường kỳ lần thứ 49 của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Trưởng đoàn Việt Nam đã khẳng định thông điệp Việt Nam khi ứng cử là “Tôn trọng lẫn nhau. Đối thoại và hợp tác. Bảo đảm mọi quyền con người, cho tất cả mọi người”; đồng thời làm rõ các ưu tiên của Việt Nam khi tham gia Hội đồng Nhân quyền.
Trợ lý Bộ trưởng khẳng định Việt Nam sẽ sẵn sàng hợp tác với các quốc gia thành viên và các bên liên quan để duy trì các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, củng cố hiệu lực và hiệu quả của Hội đồng Nhân quyền thông qua đối thoại, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau. Việt Nam sẽ thúc đẩy bình đẳng giới, đặc biệt là đối với phụ nữ và trẻ em gái trong thời đại chuyển đổi kỹ thuật số; tiếp tục đề xuất Nghị quyết về quyền con người và biến đổi khí hậu cùng với các thành viên khác của các nhóm nòng cốt; đóng góp cho nỗ lực của Hội đồng Nhân quyền trong lĩnh vực quyền được chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong bối cảnh thế giới phục hồi sau đại dịch Covid-19; thúc đẩy quyền được làm việc tử tế để đạt được Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững; thúc đẩy đào tạo, giáo dục về quyền con người cũng là một vị trí ưu tiên của Việt Nam khi tham gia và hợp tác với các nước tại Hội đồng Nhân quyền.
Phát biểu tại sự kiện, Bà Rana Flowers, Quyền Điều phối viên Liên hợp quốc thay mặt các đối tác quốc tế đánh giá cao cam kết và nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ các quyền con người, trong đó có việc thực hiện các khuyến nghị theo Cơ chế UPR chu kỳ III và xây dựng báo cáo giữa kỳ tự nguyện, cùng các cam kết ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2023-2025.
Bà Flowers cho rằng, trên thế giới hiện nay còn rất nhiều thách thức trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người; ở Việt Nam cũng còn nhiều khó khăn, trong đó có những vấn đề đã được báo cáo giữa kỳ tự nguyện chỉ ra; đồng thời khẳng định cam kết của hệ thống các cơ quan Liên hợp quốc sát cánh cùng Việt Nam thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, thúc đẩy các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, không bỏ lại ai ở phía sau.
Cơ chế UPR của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc được ra đời từ năm 2008 và là một trong những thành công nổi bật, được xây dựng trên nguyên tắc minh bạch, công bằng, không phân biệt, thúc đẩy đối thoại và hợp tác giữa các quốc gia.
Với chính sách nhất quán về bảo vệ và thúc đẩy các quyền con người, Việt Nam đặc biệt coi trọng và luôn thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nghĩa vụ và cam kết theo cơ chế UPR, trong đó có việc triển khai các khuyến nghị UPR đã chấp thuận.
Trong chu kỳ III, Việt Nam đã nhận được 291 khuyến nghị từ 122 nước và đã chấp thuận 241 khuyến nghị trong số đó.
Ngày 31/12/2019, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 1975/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch tổng thể thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III Việt Nam đã chấp thuận, trong đó giao nhiệm vụ trực tiếp, cụ thể cho 18 bộ, ngành triển khai các khuyến nghị này.
Kế hoạch tổng thể cũng đề ra nhiệm vụ xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện và giao cho Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan để sơ kết việc thực hiện Kế hoạch tổng thể, cũng như hướng tới việc tham gia UPR chu kỳ IV (dự kiến trong năm 2024).
Đây là lần đầu tiên Việt Nam xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện các khuyến nghị UPR. Cho đến nay, với chỉ 79 quốc gia từng ít nhất một lần nộp Báo cáo giữa kỳ tự nguyện, và với chu kỳ III, Việt Nam nằm trong số 20 quốc gia đã xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện.
