Về việc quản lý thuế thu nhập các nghệ sĩ, vận động viên

Nếu như năm 1991 thuế thu nhập cá nhân mới thu được 62 tỷ đồng thì năm 2003 đã đạt 2.900 tỷ đồng và năm nay dự kiến đạt 3.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, đóng góp phần lớn cho nguồn thu này là từ cán bộ công nhân viên chức. Trong khi đó, thu nhập của các ca sĩ, nghệ sĩ, cầu thủ bóng đá ở mức cao trong xã hội nhưng ngành thuế lại đang "bất lực" đối với nhóm đối tượng này. Điều đó, một mặt tạo ra sự bất công bằng trong việc thu thuế giữa các nhóm đối tượng chịu thuế, mặt khác chưa thể hiện được sự nghiêm minh của pháp luật. Phó Tổng cục trưởng Tổng cục thuế Nguyễn Thị Cúc đã trao đổi ý kiến chung quanh vấn đề này.

* Theo Pháp lệnh Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao (có hiệu lực từ 1-7-2004), nhóm đối tượng là nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp được khấu trừ 25% trước khi tính thuế thu nhập là 10%. Đây là sự "ưu ái" đối với nhóm đối tượng này, thưa bà?

- Đúng như vậy. Thí dụ, một ca sĩ có thù lao là 10 triệu đồng thì ca sĩ đó được khấu trừ 25% (bằng 2,5 triệu đồng). Họ sẽ chỉ phải đóng 10% thuế thu nhập cá nhân của 2,5 triệu đồng (7,5-5 triệu) là 250.000 đồng tiền thuế. Như vậy, mức thu nhập còn lại của ca sĩ đó là 9.750.000 đồng. Đến cuối năm, sau khi đã khấu trừ 25% tổng thu nhập mà còn trên 60 triệu thì ca sĩ đó phải nộp thuế, nếu dưới 60 triệu thì được hoàn lại tiền thuế. So với các nhóm đối tượng chịu thuế thu nhập khác, các nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp được lợi hơn.

Tuy nhiên, sự ưu đãi này cũng là do đặc thù của ngành nghề. Cán bộ công nhân viên chức có thể đi làm đến lúc về hưu. Còn các nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp, thời gian hành nghề có giới hạn (khi còn sức khỏe, thanh sắc). Và việc nộp BHXH chỉ dựa trên lương chính còn tiền thù lao do người nghệ sĩ biểu diễn ở bên ngoài thì không được tính để đóng BHXH. Dựa vào tiền tham gia BHXH tối đa là 23%, chúng tôi xây dựng cho nhóm đối tượng nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp cao hơn một chút là 25%. Quy định này bảo đảm cho người nghệ sĩ và vận động viên khi ở độ tuổi không tham gia biểu diễn được nữa thì họ cũng không bị thiệt thòi.

* Mặc dù được ưu ái như thế nhưng tỷ trọng nộp thuế của các nghệ sĩ và vận động viên chuyên nghiệp vẫn còn quá thấp. Đó có phải là do sự yếu kém trong công tác quản lý của ngành thuế hay không?

- Cái khó nhất của chúng ta bây giờ là do các giao dịch chủ yếu thanh toán bằng tiền mặt mà chưa qua hệ thống ngân hàng như các nước khác nên rất khó quản lý được nguồn thu của cá nhân. Khi khó quản lý được nguồn thu thì cũng khó thu được thuế. Hiện nay, đối với các chương trình biểu diễn lớn, chúng tôi tạm khấu trừ qua các cơ quan, đơn vị tổ chức biểu diễn. Đối với các hoạt động của các ca sĩ hát phòng trà thì phải dựa vào chi phí trả cho ca sĩ trong bảng kê khai chi phí thu - chi của nhà hàng đó. Trường hợp ca sĩ hát nhưng họ không kê khai thì cũng rất khó quản lý và cơ quan thuế buộc phải sử dụng biện pháp kiểm tra chéo...

Tất nhiên, không vì khó mà không quản lý "ráo riết" đối với các nhóm đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân nói chung và nhóm đối tượng là các nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp nói riêng. Điều này cũng nhằm bảo đảm sự công bằng trong xã hội. Không cớ gì mà người sản xuất, công thương kinh doanh buôn bán nhỏ, cán bộ công nhân viên còn phải nộp mà những người làm ở các lĩnh vực khác lại không thực hiện nghĩa vụ của mình.

* Theo bà, đến khi nào ngành thuế mới làm tốt được công tác quản lý thuế đối với các nghệ sĩ và vận động viên?

- Hết năm nay, cơ quan thuế địa phương sẽ gửi thư trực tiếp đến từng ca sĩ, trong đó có hướng dẫn cách tính thuế, biểu thuế và phân tích thêm các quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của người nộp thuế. Các đối tượng sẽ được nhận mã số thuế. Và hy vọng chúng tôi sẽ nhận được tờ kê khai thuế của các đối tượng này vào kỳ kê khai năm sau (quý I-2005). Tôi tin và hy vọng sẽ sớm đưa việc thu thuế vào kỷ cương

* Trường hợp họ không tự giác kê khai thì ngành thuế sẽ có biện pháp xử lý ra sao?

- Trên tinh thần khuyến khích các nghệ sĩ và vận động viên chuyên nghiệp tự giác kê khai, chúng tôi sẽ tập trung tuyên truyền, động viên, hướng dẫn, giải thích cho từng cá nhân và từng đơn vị tổ chức biểu diễn. Sau đó, cấp đầy đủ đăng ký mã số thuế và yêu cầu kê khai, quyết toán thuế hàng năm. Cơ quan thuế cũng sẽ thống kê các chương trình biểu diễn trong năm của từng ca sĩ để kiểm tra, kiểm soát. Trường hợp nào cố tình kê khai thiếu sẽ áp dụng biện pháp xử lý theo đúng luật định. Ngoài việc truy thu, phạt 0,1% ngày tiền thuế chậm nộp, phạt từ 1-3 lần thuế nếu kê khai lậu.

Bên cạnh đó, sẽ thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng danh sách những ai nộp chậm, nộp thiếu hoặc dùng biện pháp cưỡng chế. Trường hợp vi phạm với mức thuế lớn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi trốn thuế. Nếu ca sĩ vi phạm thì không chỉ bản thân ca sĩ đó bị xử phạt mà đơn vị tổ chức biểu diễn cho ca sĩ ấy cũng chịu xử phạt.

* Xin cảm ơn bà!