Vào đời từ mái ấm Koto

Ði học... có lương

Nhìn từ bên ngoài, ngôi nhà mầu xanh số 101 Xuân Diệu nằm sát hồ Tây, Hà Nội trông giống một biệt thự gia đình hơn là một trung tâm dạy nghề. Vào bên trong, phong cách thiết kế, cách bài trí cũng thật ấn tượng, mang lại sự gần gũi với người lần đầu đặt chân đến. Với phong cách phục vụ khá chuyên nghiệp, xem đôi tay khéo léo pha chế ẩm thực và nghe họ nói chuyện với khách nước ngoài, chẳng ai nghĩ đội ngũ những chàng trai, cô gái xinh tươi kia từng là những trẻ em đường phố và có hoàn cảnh khác nhau, đến từ nhiều địa phương. Tất cả cùng đoàn kết chung dưới mái nhà Koto, ngay cái tên viết tắt từ bốn chữ "Know one, teach one" (biết một, dạy một) cũng hàm chứa ý nghĩa nhân văn.

Ý tưởng thành lập Koto được hình thành trong một chuyến về thăm quê hương của anh Jimmy Phạm, Việt kiều Australia cách đây hơn mười năm. Là người sáng lập kiêm tổng giám đốc điều hành của Koto, anh Jimmy Phạm nhớ lại, ngày ấy, trở lại Việt Nam, khác với lần trước, anh không giúp đỡ nhiều em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn mà anh gặp trên đường phố bằng việc cho sách vở, quần áo và cấp chi phí sống, bởi như thế, các em sẽ vẫn lang thang, khó có cuộc sống ổn định. Anh nghĩ đến dạy nghề, chỉ có cách đó, mới giúp những em nhỏ thiếu may mắn này bước vững chắc bằng đôi chân và tự hào sống bằng sức lao động của chính mình. Ðiều đó cũng đúng như ước mơ "cần các kỹ năng để có thể tìm được công việc ổn định" của các em.

Từ một quán cà-phê nhỏ mà anh thành lập ở 59 Văn Miếu tạo công ăn việc làm cho khoảng chục trẻ em đường phố, Jimmy Phạm quyết tâm phát triển thành Trung tâm dạy nghề nhân đạo Koto vào năm 2000, chuyên đào tạo ngành nhà hàng, khách sạn, giúp trẻ em đường phố và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội thực hiện mong ước cho cuộc đời mình. Sau khi được tuyển chọn, trong 24 tháng, các em sẽ học nghề phục vụ hoặc nấu ăn, đặc biệt được học tiếng Anh. Chương trình đào tạo đã được công nhận bởi học viện quốc tế Box Hill TAFE, một hệ thống trường dạy nghề công lập nổi tiếng của Australia. Việc làm của anh được bạn bè và các Ðại sứ quán Anh, Australia, Ðan Mạch, Thụy Sĩ, Ðức, Trung tâm UNESCO và Tổ chức Tầm nhìn thế giới... quan tâm và hỗ trợ hoạt động này ngay từ những ngày đầu thành lập.

Gắn bó với các em từ những ngày đầu thành lập, chị Ðỗ Thúy Nga, Phó Giám đốc Trung tâm nhân đạo Koto chia sẻ: "Dạy nghề cho các em trước hết bắt đầu từ những bài học về kỹ năng sống như việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, bảo đảm sức khỏe đến cách quản lý chi tiêu, giao tiếp... qua nhiều hoạt động có ý nghĩa. Ngoài ra, các em còn tham gia nhiều chương trình thể thao, hoạt động xã hội, tham quan, dã ngoại... Ðiều quan trọng là các em phải có thái độ tốt, thật sự ý thức học tập mới có kết quả". Bài học đầu tiên dành cho các em chính là "nắn" mình vào lối sống nền nếp. Tiếp đó là rèn luyện các em từ các bài học, nhiều khi tưởng như những chi tiết vụn vặt trong cuộc sống như rửa rau thế nào cho khỏi nát, rửa cốc thế nào cho sạch..., từ cả việc sử dụng các thiết bị trong nhà bếp, rồi mới đến thái rau, chế biến, pha chế... Nhà hàng Koto tạo điều kiện cho các học viên có cơ hội thực hành ngay những gì được học. Các học viên tự mình nấu nướng, pha chế đồ uống. Kết thúc khóa học, mỗi học viên đều được bố trí đi thực tập tại các nhà hàng, khách sạn có uy tín ở Hà Nội.

Ðến từ vùng quê nghèo khó ở Nghĩa Hưng, Nam Ðịnh, cô học viên khóa 13 Phạm Thị Hoa, mới vào học được một năm nhưng cô kể vanh vách nhiều loại đồ uống, các món ăn Âu-Á..., những món em được học cả lý thuyết và thực hành dưới sự hướng dẫn của các giảng viên. Trong mái ấm Koto, Hoa có nhiều bạn mới, được ăn, ở, học hành miễn phí, còn được nhận trợ cấp đào tạo 650.000 đồng/tháng. Sáu tháng cuối khóa học, vừa làm vừa học, "lương" các em nhận được sẽ tới gần một triệu hai trăm nghìn đồng.

Hoa nói, ánh mắt không giấu niềm vui, đi học lại có tiền gửi về biếu bố mẹ, điều mà cách đây một năm em chẳng bao giờ dám ước tới. Em kể: "Các bạn gái ở nhà số 2 và số 4 có mẹ nuôi, còn các bạn nam ở nhà số 1 và 3 có bố nuôi. Bên cạnh nghề chính, chúng em còn được tham gia các lớp tiếng Anh được thiết kế đặc biệt do những giáo viên người bản xứ tình nguyện đứng lớp".

Kinh nghiệm từ các bếp trưởng tình nguyện

Trong bộ đầu bếp, cô gái 20 tuổi quê cô ở làng quê nghèo Ðông Quang, Ðông Sơn, Thanh Hóa tên Lê Thị Ngoan, học viên của khóa 12 chững chạc bưng ra món măng tây đánh trứng và khoai tây sốt tata khoe: "Ðó chỉ là hai món đặc trưng của Pháp trong số nhiều món tráng miệng, món ăn nhẹ kiểu canabe mà 30 học viên chúng em vừa mới học được từ các đầu bếp Pháp".

Mười năm thành lập, học sinh các khóa của Koto học được nhiều món ăn của các nước Thái-lan, Nga, Australia... , vào tháng bảy này, đây là lần đầu tiên, các em có cơ hội được tham gia khóa học ngắn hạn về món ăn Pháp dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của hai bếp trưởng tình nguyện từ Ma-cao, bếp trưởng người Pháp An-tôn Pe-rây và bếp trưởng người Việt Ðào Thị Hồng Trang. Họ đến từ nhà hàng Pháp, một trong 12 nhà hàng nổi tiếng nhất của khách sạn MGM Grand Macau. Cơ hội dạy nghề cho các em ở Koto lần này có sự hỗ trợ của công ty TNHH Dự án Hồ Tràm, phối hợp cùng MGM MIRAGE, một trong những công ty hàng đầu khách sạn và giải trí trên thế giới, hiện đang xây dựng khu nghỉ mát cao cấp tại Vũng Tàu.

Anh Jimmy Phạm cho biết: "Khi thành lập Koto, chúng tôi đặt ra mục tiêu cho các em trở thành những đầu bếp, những nhân viên phục vụ theo tiêu chuẩn quốc tế và điều này phụ thuộc vào chương trình đào tạo, cả sự chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm của các tình nguyện viên quốc tế như các bếp trưởng đến từ khách sạn MGM Grand Macau". Vượt qua những rào cản ngôn ngữ, các em lĩnh hội được những kỹ năng và những công thức làm bếp mới, đặc biệt là các món tráng miệng mà bếp trưởng An-tôn vừa hướng dẫn. Hai bếp trưởng hy vọng, các học viên có thể làm chủ những kỹ thuật và món ăn mới khi bắt đầu nghề nghiệp chuyên môn của mình.

Khi nhận xét về các em, bếp trưởng Ðào Thị Hồng Trang đã cảm động nói: "Mình làm ở Ma-cao đã hơn một năm, dịp này về nước mình rất vui khi được chia sẻ kinh nghiệm cho các em. Chế biến các món Pháp khá cầu kỳ nhưng các em tiếp thu rất nhanh, chịu khó lắm. Ðến đây, mình có dịp hiểu các em hơn. Lần sau, mình hy vọng sẽ có thời gian lâu hơn để được hướng dẫn các em vào nghề".

Tự lập với nghề

Mười năm thành lập, Koto đào tạo nghề cho gần 300 thanh, thiếu niên có hoàn cảnh khó khăn ở Hà Nội và các tỉnh, thành trong cả nước. Chương trình đào tạo cơ bản hai năm và được cấp chứng chỉ quốc tế giúp các em dễ dàng tìm được việc làm ổn định tại các khách sạn "bốn sao", "năm sao" như Hilton, Sheraton, Sofitel Metropole... ở Thủ đô và rất nhiều khách sạn lớn ở miền trung và miền nam. Nhiều em thành đạt với cửa hàng riêng. Không ít học viên của Koto hiện đang làm việc tại các khách sạn ở Australia, Nga, Ðu-bai, Ma-cao... Kết thúc khóa học, Koto còn giới thiệu việc làm, tư vấn cho các em để tìm công việc ổn định.

Thành công của Koto hôm nay có thể kể đến sự đóng góp của những người tình nguyện viên quốc tế. Họ là những nhà quản lý, những bếp trưởng kinh nghiệm hỗ trợ trung tâm trong việc đào tạo các em, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp. Biết đến hoạt động nhân đạo Koto qua báo chí, ông Thê-lơ, tình nguyện "gác" công việc của mình ở Australia về làm công tác quản lý hai năm ở đây. Ðiều làm "thầy" Thê-lơ luôn cảm kích là cuộc sống ở đây gắn bó như những người ruột thịt trong gia đình. Khác với nhà hàng mà ông đang quản lý ở Australia, các em ở đây luôn nỗ lực, chăm chỉ và đặc biệt là không hề ngại hỏi "thầy".

Koto cũng chính là địa chỉ mà nhiều vị khách khi đến thăm Việt Nam đã từng ghé thăm như Tổng thống Mỹ Bill Clinton vào năm 2000, Phó Thủ tướng Anh vào năm 2003 và 2005, phu nhân Tổng thống Mỹ và phu nhân Thủ tướng Australia tháng 11-2006. Chị Ðỗ Thúy Nga cho biết, Koto đang xúc tiến vận động các nguồn quỹ từ thiện để mở thêm trung tâm dạy nghề cho trẻ đường phố tại các địa phương trong cả nước. Với sự hỗ trợ của các doanh nghiệp, tổ chức, Koto tại Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến sẽ thành lập vào khoảng tháng chín năm nay. Còn bắt đầu từ tháng bảy này, Koto chính thức là một chi nhánh mở rộng của học viện quốc tế Box Hill TAFE chuyên đào tạo nghiệp vụ nhà hàng khách sạn và du lịch chương trình đại học.