Đây là đơn vị đặc thù của lực lượng vũ trang nhân dân có chức năng, nhiệm vụ thực hiện các nghi lễ trong CAND, hướng dẫn công an các đơn vị, địa phương tổ chức các nghi lễ theo quy định; đồng thời, phối hợp các lực lượng chức năng thực hiện nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ các sự kiện chính trị, hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước và của Bộ Công an.
Tiền thân Đoàn Nghi lễ CAND là Đại đội Danh dự và Đội nhạc lễ được sáp nhập, trực thuộc Cục Cảnh sát bảo vệ và Hỗ trợ tư pháp (Tổng cục Cảnh sát). Ngày 9/4/2010, Bộ trưởng Công an ban hành Quyết định kiện toàn lại tổ chức bộ máy của Đoàn Nghi lễ CAND thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động (CSCĐ). Đây là Đoàn Nghi lễ chính quy duy nhất của toàn lực lượng CAND từ trước đến nay.
Với vị trí, chức năng giúp Tư lệnh CSCĐ tổ chức thực hiện các nghi lễ trong CAND và hướng dẫn công an các đơn vị, địa phương tổ chức thực hiện các nghi lễ theo quy định và tổ chức hoạt động biểu diễn nghệ thuật tuyên truyền theo chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt và là đơn vị mẫu về điều lệnh trong toàn lực lượng công an, luôn tự hào có mặt tại những sự kiện lớn, ngày lễ lớn của Đảng, Nhà nước, các ngày truyền thống của ngành.
Trực tiếp tổ chức thực hiện các nghi lễ đón các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Công an; các đoàn khách quốc tế đến thăm, làm việc với Bộ Công an, các đơn vị trực thuộc Bộ. Tham gia các hoạt động nhạc hội Cảnh sát quốc tế, nhạc hội khác trong nước theo quy định của Bộ Công an. Tổ chức dàn dựng, tập luyện và biểu diễn các chương trình ca múa nhạc phản ánh đời sống sinh hoạt của cán bộ, chiến sĩ và nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, xây dựng nền nếp chính quy, công tác, lao động, học tập của lực lượng công an nói chung, CSCĐ nói riêng, phục vụ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân.
Trải qua 25 năm xây dựng và trưởng thành từ những ngày đầu mới thành lập, gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất cũng như lực lượng còn mỏng, thiếu kinh nghiệm, nhưng được sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo các cấp và sự nỗ lực, cố gắng, khắc phục mọi khó khăn, đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Đoàn Nghi lễ CAND đã luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao và luôn xứng đáng là đơn vị mẫu của lực lượng CAND thể hiện sự trang nghiêm, chính quy.
Có được những kết quả này là do Đảng ủy, Chỉ huy đoàn các thời kỳ luôn coi công tác huấn luyện là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng lực lượng, tập trung đẩy mạnh công tác huấn luyện nâng cao bồi dưỡng trình độ chuyên môn theo phương châm: “Cơ bản, thiết thực, vững chắc, thống nhất về ý chí và hành động”.
Đến nay, với sự nỗ lực, vượt lên khó khăn của toàn thể cán bộ, chiến sĩ, cùng sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an, Đảng ủy, lãnh đạo Cục Cảnh sát bảo vệ (trước đây) và Bộ Tư lệnh CSCĐ, Đoàn Nghi lễ CAND từng bước trưởng thành, luôn thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Đảng, với sự nghiệp cách mạng.
Năm 2015, Nhạc hội Cảnh sát thế giới lần thứ 20 tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, trên cương vị là chủ nhà, đoàn nhạc của Đoàn Nghi lễ CAND đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ do Bộ Công an giao; qua đó, khẳng định CAND không những giỏi về nghiệp vụ mà còn giỏi về nghệ thuật, góp phần quảng bá hình ảnh về đất nước, con người và lực lượng Công an Việt Nam với bạn bè quốc tế. Năm 2022, Việt Nam đăng cai tổ chức Nhạc hội Cảnh sát các nước ASEAN+ tổ chức tại Hà Nội, đơn vị đã chủ động tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công an, lãnh đạo Bộ Tư lệnh CSCĐ xây dựng chương trình, tham gia biểu diễn trong điều kiện cơ sở vật chất, thao trường, bãi tập gặp nhiều khó khăn. Với tinh thần quyết tâm cao, Đoàn Nghi lễ CAND đã để lại ấn tượng tốt đẹp thể hiện tinh thần mến khách, hợp tác, giao lưu quốc tế; được đông đảo quần chúng nhân dân và bạn bè quốc tế khen ngợi.
Thời gian gần đây, đồng bào và chiến sĩ cả nước luôn mong ngóng chương trình biểu diễn của Đoàn Nghi lễ CAND trên khắp các đường phố, với sự xuất hiện của những chiến sĩ-nghệ sĩ. Đó là các chương trình biểu diễn nhạc kèn kết hợp múa và diễu hành đường phố tại: Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, phố đi bộ Hồ Gươm, thành phố Hà Nội; Quảng trường trung tâm văn hóa, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; phố đi bộ Nguyễn Huệ, Thành phố Hồ Chí Minh; khu vực phố đi bộ Kỳ Lừa, thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn; khu vực phố đi bộ Cầu Rồng, thành phố Đà Nẵng; Quảng trường tượng đài Nữ tướng Lê Chân, thành phố Hải Phòng; Quảng trường Hồ Chí Minh, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An; phố đi bộ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam; khu vực Quảng trường Nguyễn Văn Linh, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên; tượng đài Công an nhân dân, phố Trần Nhân Tông, Hà Nội… Các chương trình biểu diễn đã góp phần xây dựng hình ảnh về người chiến sĩ Công an nhân dân thân thiện, gần gũi hết lòng vì nhân dân phục vụ.
Trong dịp toàn lực lượng Kỷ niệm 75 năm CAND học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy, xác định ý nghĩa, tầm quan trọng của sự kiện, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong đơn vị đã làm tốt công tác giáo dục chính trị, động viên tư tưởng cán bộ, chiến sĩ thấy rõ trách nhiệm cũng như niềm vinh dự khi tham gia thực hiện nhiệm vụ. Nhiều tác phẩm có tính tư tưởng nghệ thuật cao đã góp phần giúp nhân dân hiểu hơn về những trang sử hào hùng của dân tộc, truyền thống vẻ vang của Đảng và những chiến công to lớn của lực lượng CAND nói chung, lực lượng CSCĐ nói riêng.
Thực hiện Nghị quyết số 12-NQ/TW, ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”, Đảng ủy, Chỉ huy Đoàn Nghi lễ CAND đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ Tư lệnh CSCĐ xây dựng và ban hành Đề án số 01/ĐA-K02-ĐNL, ngày 22/6/2023 “Xây dựng Đoàn Nghi lễ CAND chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới” và luôn chủ động nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu, đề xuất, bám sát vào những nội dung của Nghị quyết số 12 và yêu cầu cán bộ, chiến sĩ tập trung, chủ động, nâng cao hiệu quả chất lượng công tác theo chức năng nhiệm vụ của đơn vị với mục tiêu: “Chắc tay súng, vững tay cờ, trống năng rèn, kèn năng thổi, nghi lễ trang nghiêm cùng chung ý chí”.
Bên cạnh việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao, đơn vị thường xuyên ứng trực sẵn sàng tham gia phòng chống lũ lụt, hỏa hoạn và cứu hộ, cứu nạn trên địa bàn đóng quân; tích cực tham gia các phong trào do chính quyền, đoàn thể địa phương phát động, các hoạt động tri ân gia đình chính sách, người có công với cách mạng; tranh thủ tối đa sự ủng hộ của chính quyền, nhân dân để xây dựng đơn vị chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Nhờ sự quan tâm của lãnh đạo Bộ Công an, lãnh đạo Bộ Tư lệnh CSCĐ, đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ Đoàn Nghi lễ CAND ngày càng được đầu tư nâng cao, cán bộ, chiến sĩ luôn tự hào được làm việc trong môi trường không những đầy đủ về vật chất mà còn trong môi trường có tính kỷ luật chặt chẽ, rèn cho mình những phẩm chất cần có để làm nghề tốt hơn, chuyên tâm hơn, bảo đảm an toàn tuyệt đối về con người, vũ khí, trang bị phương tiện.
Với những nỗ lực trong thời gian qua, hàng trăm lượt tập thể, cá nhân Đoàn Nghi lễ CAND đã được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tư lệnh CSCĐ tặng bằng khen, giấy khen và nhiều giải thưởng do Hội nhạc sĩ Việt Nam trao tặng. Năm 2018, Đoàn Nghi lễ CAND vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương bảo vệ Tổ quốc hạng ba và đúng dịp kỷ niệm 25 năm Ngày thành lập, một lần nữa đơn vị vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương bảo vệ Tổ quốc hạng ba.
