Vận hành an toàn công trình hồ chứa Ngàn Trươi trong mùa mưa lũ

Dự án thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang là công trình trọng điểm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và tỉnh Hà Tĩnh. Sau khi hoàn thành, đi vào vận hành, công trình sẽ cung cấp nước tưới cho 32.585 ha đất canh tác, 6.000 ha diện tích nuôi trồng thủy sản tại 8 huyện, thị xã phía bắc Hà Tĩnh. Đồng thời kết hợp phát điện với công suất 15 MW, tham gia cắt lũ, giảm lũ cho hạ lưu sông Ngàn Sâu, sông La với dung tích phòng lũ 157 triệu m3. Dự án thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang có các hạng mục chính: hồ chứa nước Ngàn Trươi, Đập dâng Vũ Quang và hệ thống kênh dẫn Ngàn Trươi… trong đó hạng mục công trình hồ chứa nước Ngàn Trươi có dung tích hồ chứa 775 triệu m3 là hồ lớn thứ 3 trong nước (chỉ sau hồ Dầu Tiếng và hồ Cửa Đạt). Công trình được khởi công từ năm 2009, đến nay, các hạng mục cơ bản đã được hoàn thành.

Với cao trình thiết kế đỉnh đập đạt 57,8m, đập chính hồ Ngàn Trươi có nhiệm vụ tích nước và điều tiết lũ nhiều năm cho vùng hạ du. Khi mực nước lũ đạt đến cao trình 48,6 m, nước lũ sẽ được xã qua tràn xả lũ, qua lưu vực khe trí. Việc chuyển nước từ lưu vực sông Ngàn Trươi sang lưu vực Khe Trí sẽ có tác động lớn đến sự biến đổi của chế độ thủy văn, thủy lực, biến hình lòng dẫn trên dọc suối Khe Trí. Trong đó, vấn đề quan tâm là việc vận hành công trình xã lũ trong quá trình dẫn dòng thi công và vận hành công trình sẽ gây ra những tác động như thế nào cho lòng dẫn Khe Trí cũng như vùng hạ du.

Sau khi nghiên cứu, đánh giá hiện trạng, mức độ ảnh hưởng của việc chuyển nước từ lưu vực sông Ngàn Trươi sang lưu vực Khe Trí, các đại biểu tham gia hội thảo cho rằng, với quy mô, phạm vi ảnh hưởng của công trình thủy lợi đa chức năng, vì vậy cần xây dựng kịch bản chi tiết cho từng mức ngập lũ, thông báo rộng rãi cho người dân vùng ảnh hưởng, đặc biệt chú trọng việc bảo đảm mức độ an toàn cho người dân, các công trình vùng hạ du, các hạng mục công trình của dự án Ngàn Trươi – Cẩm Trang; bảo đảm việc lưu thông trên đường Hồ Chí Minh khi xã lũ; tính toán kỹ lưỡng khả năng sạt lở hai bên lòng dẫn Khe Trí, từ đó đưa ra các giải pháp ổn định lòng dẫn Khe Trí tại các vị trí co hẹp đặc biệt là mở rộng lòng dẫn tại eo thắt số 5 phía trước đoạn kênh dẫn vào cầu Khe Trí; nghiên cứu tác động tổng thể của hồ Ngàn Trươi và dự án Ngàn Trươi – Cẩm Trang với lưu vực, bao gồm tác động cản lũ của hệ thống kênh, biến động lòng dãn, xói lở bờ và biến động chất lượng nước hệ thống sông hạ du khi hồ chứa đi vào hoạt động.