Phó Thủ tướng cho biết, mục tiêu đặt ra trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030 là đến năm 2025 hoàn thành 3.000 km đường cao tốc, tới năm 2030 hoàn thành 5.000 km đường cao tốc.
Trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị đã xác định tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 phải được hoàn thành, và phải ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư để triển khai dự án này.
Chính phủ đã trình Quốc hội và đã được Quốc hội thông qua Kế hoạch đầu tư công trung hạn, bổ sung nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội với tổng nguồn lực bố trí cho đường cao tốc giai đoạn 2021-2025 là 339 nghìn tỷ đồng.
Theo Phó Thủ tướng, việc triển khai đường cao tốc giai đoạn 2021-2025 sẽ tập trung vào một số dự án lớn gồm tuyến cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2017-2020, chiều dài 654km, và tuyến cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2021-2025, chiều dài 729km.
Tại Kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã trình Quốc hội chủ trương đầu tư 5 tuyến cao tốc có chiều dài 549km. Như vậy tổng chiều dài toàn bộ các tuyến cao tốc đang triển khai là 1.932km. Số km đường cao tốc đã hoàn thành tới thời điểm hiện tại là 1.290km.
Về tiến độ triển khai cụ thể các dự án, Phó Thủ tướng cho biết, tuyến cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 được Quốc hội phê chuẩn chủ trương đầu tư năm 2017 với chiều dài 654km, đã khởi công rải rác trong 3 năm 2019, 2020 và 2021, dự kiến hoàn thành toàn tuyến vào năm 2023.
Tuyến cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường hồi tháng 1/2022, hiện đã triển khai lập dự án đầu tư, kiểm đếm, cắm mốc chỉ giới, lập phương án đền bù. Dự kiến, toàn bộ 729km sẽ khởi công vào tháng 11/2022 và phấn đấu hoàn thành năm 2025, qua đó thông toàn bộ tuyến cao tốc Bắc-Nam vào năm 2025 với tổng chiều dài 2.063km, từ Lạng Sơn tới Cà Mau.
Các tuyến cao tốc còn lại, gồm Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Biên Hòa-Vũng Tàu, Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột dự kiến khởi công vào tháng 6/2023 nếu được Quốc hội thông qua tại kỳ họp này, và cơ bản hoàn thành vào năm 2025, đưa vào khai thác, sử dụng năm 2026.
Đường Vành đai 3 - TP Hồ Chí Minh và đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô sẽ khởi công vào tháng 6/2023 và cơ bản hoàn thành vào năm 2026.
Theo Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, tổng chiều dài tuyến cao tốc triển khai trong giai đoạn 2021-2025 (1.923km) gấp 4 lần giai đoạn 2015-2020 (487km). Tổng nguồn vốn đầu tư ngân sách thực hiện đường bộ cao tốc giai đoạn 2021-2025 cũng gấp gần 4 lần so với giai đoạn 2015-2020. Tổng nguồn vốn đã bố trí cho giai đoạn 2021-2025 là 339 nghìn tỷ đồng, so với 89 nghìn tỷ đồng bố trí cho giai đoạn 2015-2020.
Phó Thủ tướng cũng đề cập một số vướng mắc trong triển khai xây dựng đường cao tốc như thủ tục đầu tư xây dựng theo quy định hiện hành rất rườm rà, thường mất từ 2-3 năm; khối lượng giải phóng mặt bằng và khối lượng vật liệu xây dựng của các dự án cao tốc rất lớn; bên cạnh đó là khó khăn liên quan công tác di dời, tái định cư.
Về một số giải pháp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh, thời gian tới sẽ tập trung cao nguồn lực, đầu tư dứt điểm, không dàn trải; rút ngắn thủ tục đầu tư từ 1-2 năm. Theo đó, Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết số 43 và 44 cho phép chỉ định thầu các gói thầu từ khảo sát, thiết kế cho tới đền bù, tái định cư, di dời, xây lắp; cho phép rút ngắn các thủ tục về cấp mỏ ở các địa phương; phân cấp cho các địa phương để thực hiện các dự án trục Đông-Tây…
“Về phía Chính phủ, chúng tôi thực hiện giao ban hằng tháng, Bộ Giao thông vận tải giao ban hằng tuần để tháo gỡ khó khăn. Nếu các nhà thầu mà chậm tiến độ thì thay ngay. Việc hoàn thành các nhiệm vụ trên không dễ dàng gì, nhưng Chính phủ sẽ quyết tâm cao để thực hiện bằng được mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội XIII đề ra”, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho hay.
