Thời gian gần đây, nạn khai thác khoáng sản lậu theo kiểu "thổ phỉ" trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ngày càng nhức nhối, nhất là tại các huyện Võ Nhai, Ðại Từ, Phú Lương... Các đầu nậu thiết lập một số đường dây chuyên cung cấp lượng thuốc nổ lớn cho đối tượng khai thác lậu, nguồn hàng thường từ các tỉnh Hà Nam, Nam Ðịnh, Phú Thọ hoặc từ biên giới về... với mạng lưới chân rết tiêu thụ khắp nơi. Giá thuốc nổ mua tại nhà máy (nếu được cấp phép) chỉ hơn 37.000 đồng/kg, nhưng bán chui giá thường gấp bốn, năm lần, nếu gặp đối tác đang cần "hàng" có thể tăng lên 10 lần. Ðể vận chuyển trót lọt thứ hàng "thần chết này", các đường dây hoạt động khép kín theo từng công đoạn luôn thay đổi thời điểm, địa điểm giao hàng, giao dịch giữa người bán và người mua đơn tuyến. Có trường hợp "hàng" được đóng rất kỹ trong các bao tải gửi theo xe khách như hàng hóa bình thường khác để tránh bị phát hiện. Các đầu nậu thường dùng con nghiện vận chuyển vì khi thèm ma túy, đối tượng này sẵn sàng "đánh cược" tính mạng để kiếm tiền hút chích.
Với loại hàng đặc thù này, việc cấp phép cho mua và chuyên chở phải tuân thủ quy định, quy trình nghiêm ngặt để bảo đảm an toàn. Cơ quan công an cấp phép vận chuyển, kiểm tra phương tiện vận chuyển và số lượng thuốc nổ được mua trên cơ sở cơ quan có thẩm quyền phê duyệt căn cứ thực tế phương án khai thác, các lỗ khoan mìn trong hộ chiếu nổ mìn mà lãnh đạo doanh nghiệp khai thác đề nghị. Tuy thuốc nổ công nghiệp loại AD1 người dân không thể tự khai thác, nhưng vẫn trôi nổi trên thị trường bằng thủ đoạn móc nối "tuồn" ra ngoài của một số đối tượng ở nơi sản xuất và đầu nậu hoặc công nhân khai thác bớt xén số thuốc nổ chưa sử dụng hết gom lại đem bán... Thuốc nổ công nghiệp loại AD1 thành phần chủ yếu là NH4NO3, bột gỗ, thuốc nổ TNT (trinitrotolnen) được ưa dùng bởi dễ dàng sử dụng, không độc hại, ít khói và không gây ngạt.
Qua công tác trinh sát địa bàn và từ tin báo của quần chúng, ngày 18-6, Công an tỉnh Thái Nguyên phát hiện tại bãi đất trống phía sau nhà của Nông Văn Sáng, thuộc xóm Làng Lai, xã La Hiên (Võ Nhai, Thái Nguyên) có hơn 20 bao thuốc nổ loại AD1 được chất thành đống, có phủ bạt che. Ngay lập tức, ba tổ công tác của Phòng An ninh Ðiều tra và các đơn vị nghiệp vụ bí mật theo dõi, đồng thời phân công lực lượng khẩn trương tiến hành các biện pháp nghiệp vụ xác định rõ nguồn gốc số thuốc nổ, về chủ hàng và đối tượng vận chuyển thuê, cất giấu. Trong khi các trinh sát mật phục, các đối tượng nghi can vẫn án binh bất động. Sàng lọc các đối tượng nghi vấn, cơ quan điều tra phát hiện Dương Văn Chuẩn ở xóm Làng Lai, một con nghiện ma túy là đối tượng vận chuyển thuê. Theo dõi, tóm gọn Chuẩn khi vừa sử dụng ma túy, đấu tranh khai thác nhanh trên cơ sở chứng cứ thu thập được, Chuẩn thừa nhận cùng Hoàng Văn Quy ở cùng thôn vận chuyển thuê số thuốc nổ nêu trên cho chủ hàng là Vũ Thị Ngọc, SN 1957 ở thôn Thượng, xã Tràng An, Ðông Triều (Quảng Ninh), dì của Nông Văn Sáng với giá chín triệu đồng. Sáng bị triệu tập lấy lời khai ngay sau đó. Tới 19 giờ ngày 19-6, cơ quan điều tra khám xét khẩn cấp và thu giữ toàn bộ số thuốc nổ giấu ở phía sau nhà Sáng gồm 23 bao tải đựng thuốc nổ công nghiệp loại AD1 có tổng trọng lượng 920 kg. Khẩn trương khám xét nơi ở của Chuẩn và Quy, thu giữ thêm hai bao tải đựng 29 cốp thuốc nổ AD1 trọng lượng 58 kg tại nhà Chuẩn.
Từng có tiền án buôn thuốc nổ cho nên thủ đoạn của Ngọc rất tinh vi. Khi "hàng" về cách nhà Sáng 600 m, Chuẩn và Quy dùng xe cải tiến chở về gần nhà Sáng được Ngọc trả công chín triệu đồng. Do đông người đi qua dò hỏi số hàng cho nên Ngọc tiếp tục thuê hai tên di chuyển, cất giấu các bao thuốc nổ, phủ bạt che kín ở bãi đất hoang vu, cây cối um tùm thuộc nghĩa địa nhà Sáng. Mặc dù được Ngọc trả công hậu hĩnh nhưng Chuẩn và Quy vẫn bàn nhau quay trở lại lấy trộm hai bao thuốc nổ. Quy móc nối bán 10 cốp thuốc nổ (20 kg) cho Lý Văn Kiên ở Khe Mo (Ðồng Hỷ, Thái Nguyên) vốn là công nhân khai thác đá với giá 20 triệu đồng, Kiên bán lại cho Âu Văn Cường ở xã Quang Sơn (Ðồng Hỷ, Thái Nguyên) kiếm lãi 400 nghìn đồng. Từng đi đào đãi vàng cho nên Cường nhanh chóng bắt mối, bán luôn 8 kg thuốc nổ. Qua vận động, thuyết phục, bố Cường còn giao nộp cơ quan điều tra 49 m dây cháy chậm, 934 kíp nổ các loại do Cường tàng trữ từ năm 2012.
Ðại tá Ðỗ Văn Hùng, Trưởng phòng An ninh Ðiều tra Công an tỉnh Thái Nguyên cho biết, cơ quan điều tra đã khởi tố, bắt tạm giam năm đối tượng về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép và chiếm đoạt vật liệu nổ và tội không tố giác tội phạm. Riêng đối tượng cầm đầu Vũ Thị Ngọc đã cao chạy xa bay. Cơ quan an ninh điều tra đã khởi tố, ra lệnh truy nã, và điều tra mở rộng vụ án.
Triệt phá đường dây buôn bán thuốc nổ
Mở rộng điều tra vụ án buôn bán, tàng trữ gần một tấn thuốc nổ và 934 kíp nổ, cơ quan an ninh điều tra Công an tỉnh Thái Nguyên đã bắt giam năm đối tượng và cảnh báo về tình trạng quản lý lỏng lẻo của các cơ sở sản xuất khi để lượng lớn thuốc nổ trôi nổi, tiếp tay cho nạn khai thác khoáng sản trái phép và tiềm ẩn "mầm họa" đe dọa tính mạng người dân.
Lực lượng chức năng kiểm đếm số thuốc nổ thu giữ trong vụ án. |