Hai bộ Y tế và Tài chính đang cùng các địa phương triển khai các phương án nhằm cung ứng đủ lượng vắc-xin để tiêm phòng cho trẻ.
Trong nhiều năm qua, ngành y tế triển khai chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) phòng 10 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho trẻ em và phụ nữ trong cả nước, gồm: viêm gan B, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm màng não mủ/viêm phổi do vi khuẩn Hib, sởi, rubella, viêm não Nhật Bản.
Đáng chú ý, hầu hết các vắc-xin sử dụng trong chương trình TCMR được sản xuất trong nước, chỉ có hai loại nhập khẩu từ nước ngoài là vắc-xin phối hợp 5 trong 1 (phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib) và vắc-xin bại liệt tiêm (IPV).
Giai đoạn 2016-2020, thực hiện Chương trình mục tiêu y tế, dân số do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ Y tế được bố trí kinh phí ngân sách trung ương để thực hiện mua sắm tập trung vắc-xin cho chương trình TCMR, ký hợp đồng với nhà cung ứng cấp phát cho các địa phương thực hiện.
Giai đoạn 2021-2022 do không còn Chương trình mục tiêu y tế, dân số, một số hoạt động được lồng ghép vào nội dung chi của ba chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và không có nội dung mua vắc-xin, các nội dung còn lại chuyển thành các nhiệm vụ thường xuyên của các bộ, các cơ quan trung ương và các địa phương.
Để có lộ trình phù hợp khi chuyển đổi cơ chế từ mua sắm bằng ngân sách trung ương chuyển giao cho các địa phương triển khai thực hiện, năm 2020 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2021, theo đó, Bộ Y tế được giao nguồn dự toán từ ngân sách trung ương thực hiện mua sắm để cung ứng vắc-xin cho chương trình TCMR bảo đảm cho hai năm 2021 và 2022.
Năm 2023, Bộ Y tế có đề nghị Bộ Tài chính bố trí kinh phí để thực hiện các nhiệm vụ chuyển từ Chương trình mục tiêu y tế, dân số về nhiệm vụ thường xuyên để mua vắc-xin, nhưng theo quy định của Luật Đầu tư công, phân cấp ngân sách nhà nước Bộ Y tế không được phân kinh phí để triển khai thực hiện nhiệm vụ mua vắc-xin cho chương trình TCMR.
Trong thời gian vừa qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc cung ứng vắc-xin đã bị ảnh hưởng, dẫn đến gián đoạn cung ứng, thiếu vắc-xin cục bộ tại một số địa phương.
Đối với các vắc-xin sản xuất trong nước, chương trình TCMR đã cung ứng đủ số lượng vắc-xin của năm 2022 và gối đầu đến tháng 7/2023, riêng vắc-xin phòng viêm gan B, lao sử dụng đến tháng 8/2023; vắc-xin phòng viêm não Nhật Bản sử dụng đến hết tháng 9/2023; vắc-xin phòng sởi, sởi-rubella, bOPV (bại liệt uống) đủ dùng đến hết tháng 7/2023; vắc-xin uốn ván và IPV (bại liệt tiêm) hiện còn tại các tuyến đủ đáp ứng đến hết năm 2023. Riêng đối với vắc-xin 5 trong 1 (nhập khẩu) bị thiếu trên toàn quốc từ tháng 2/2023.
Để bảo đảm vắc-xin năm 2023, Bộ Y tế đã làm việc, lắng nghe và trao đổi với các địa phương và đã trình Chính phủ tờ trình và dự thảo nghị quyết về nội dung này.
Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chỉ đạo quyết liệt Bộ Y tế phối hợp với Bộ Tài chính để bố trí kinh phí, ngân sách trung ương năm 2023 để Bộ Y tế triển khai mua sắm theo quy định như những năm trước đây.
Triển khai thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ Y tế đã tổng hợp nhu cầu đăng ký vắc-xin tiêm chủng mở rộng những tháng còn lại năm 2023 và đến tháng 6/2024; đồng thời đề xuất phương án bảo đảm cung ứng vắc-xin cho chương trình TCMR năm 2023 và 2024.
Theo đó, đối với vắc-xin sản xuất trong nước gồm: DPT (phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván); uốn ván hấp phụ (TT); phòng lao đông khô (BCG); uốn ván, bạch hầu hấp phụ (Td); viêm não Nhật Bản; viêm gan B; sởi; sởi-rubella; bại liệt (bOPV) và Rota sản xuất trong nước thì giao cho Bộ Y tế tổng hợp nhu cầu của các địa phương, thực hiện đặt hàng, tổng hợp phương án của các nhà sản xuất vắc-xin gửi Bộ Tài chính; các tỉnh, thành phố ủy quyền cho Bộ Y tế đặt hàng các đơn vị sản xuất trong nước; Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá làm cơ sở để các địa phương ký hợp đồng đặt hàng và thanh toán trực tiếp với đơn vị cung ứng.
Đối với vắc-xin nhập khẩu (gồm ba loại) thì vắc-xin bại liệt IPV hiện đã có đủ cho nhu cầu năm 2023 và 2024 từ nguồn viện trợ, sẽ cấp phát cho địa phương; vắc-xin 5 trong 1 (DPT-VGB-Hib), Bộ Y tế thực hiện việc mua sắm theo hình thức đàm phán giá, các địa phương đăng ký số lượng và đơn vị mua sắm tập trung của Bộ Y tế tiến hành đàm phán giá, ký thỏa thuận khung; các địa phương ký hợp đồng và thanh toán trực tiếp cho nhà cung cấp từ nguồn ngân sách địa phương; vắc-xin phòng bệnh do vi-rút Rota, Bộ Y tế sẽ thông báo đầy đủ thông tin, mức giá kê khai để địa phương lựa chọn, đăng ký nhu cầu.
Bộ Y tế cũng kiến nghị giao Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Nghị định số 32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019, Nghị định số 177/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 và Nghị định số 149/2016/NĐ-CP ngày 11/11/2016 để bảo đảm đủ căn cứ pháp lý thực hiện mua vắc-xin cho chương trình TCMR từ năm 2024.
