Trên những hành lang kinh tế

Sau những cam kết thông quan về cơ chế, hàng loạt các cửa khẩu quốc tế đã hình thành ở các nước trong tiểu vùng Mê Công thì vấn đề quan tâm đầu tiên là giao thông.

Hành lang đông tây được coi là bước đột phá của các nước tiểu vùng Mê Công khi Việt Nam, Lào, Thái-lan, Myanmar... dồn sức đầu tư nâng cấp tổng cộng gần 1.500 km cầu đường từ cảng biển Mau-la-mi-ne (Myanmar) bên bờ Ấn Ðộ Dương vượt sông Mê Công, băng qua Trường Sơn về Biển Ðông ở Việt Nam. Hai "cửa ải" lớn là sông Mê Công và dãy Trường Sơn đến nay đã được giải quyết bởi công trình cầu Hữu Nghị 2 nối từ Mục-đa-hán (Thái-lan) qua Sa-vẳn (Lào) và tuyến đường số 9. Giờ đây câu chuyện "một ngày ăn cơm ba nước" trên hành lang đường bộ này không còn lạ gì với du khách. Khó khăn tiếp theo cũng đã và đang được các nước phối hợp tháo gỡ là việc xe tay lái nghịch thông tuyến. Từ hai năm nay, những đoàn xe tay lái nghịch trong tua lữ hành Caravan xuyên Á thường xuyên đưa khách từ Thái-lan qua Lào về Việt Nam một cách thuận lợi. Mai Linh, nhà vận tải ta-xi hàng đầu ở Việt Nam đang triển khai kế hoạch xây dựng tại Lao Bảo một trạm trung chuyển lớn để có thể đưa khách du lịch đường bộ vào Việt Nam.

Trên hành lang bắc nam nối Trung Quốc và Việt Nam, không khí mở đường không kém phần sôi động, xem ra còn hoành tráng hơn. Theo cam kết của hai Nhà nước Trung - Việt, sẽ xây dựng và kết nối hai hành lang trên bộ và một vành đai ven biển. Ðó là các hành lang Côn Minh - Hà Nội và Quảng Châu - Hà Nội cùng vành đai ven biển nối từ Hồng Công - Ma Cao - Quảng Châu - Bắc Hải - Phòng Thành - Quảng Ninh...

Hành lang bắc nam thứ nhất nằm trong mạng xuyên Á mang ký hiệu R5 nối từ Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để tạo điều kiện cho thị trường 400 triệu dân của vùng miền tây nam Trung Quốc có cơ hội thông thương với Việt Nam và Biển Ðông. Chính phủ ta đã quyết định xây dựng tuyến đường dài 400 km quy mô bốn làn xe từ Hà Nội đi Lào Cai cùng hệ thống đường sắt hiện đại để lưu thông hàng hóa.

Còn trên hành lang thứ hai, chúng tôi từng được ngủ một đêm trên chuyến xe khách giường hai tầng từ Bằng Tường của tỉnh Quảng Tây về thủ phủ tỉnh Quảng Ðông dài gần một nghìn cây số trên tuyến hành lang này với chất lượng giao thông khá cao.

Như vậy, hai hành lang bắc nam phía Trung Quốc đã cơ bản nối thông về cửa khẩu Hà Khẩu (Lào Cai) và Hữu Nghị (Lạng Sơn).

Khoảng năm năm trở lại đây, khi mở ra hành lang kinh tế, phong trào "Việt Nam học" ở Thái-lan bắt đầu dấy lên. Chính phủ khuyến cáo giới chức và doanh nhân của họ hướng về Việt Nam. Nhiều trường đại học bắt đầu mở chương trình Việt Nam học, tiếng Việt trở thành ngôn ngữ thương mại của giới doanh nhân vùng 17 tỉnh Ðông Bắc. Có vị tỉnh trưởng còn mời thầy giáo về nhà dạy tiếng Việt cho vợ con, và công chức nhiều địa phương phải thông thuộc hai ngoại ngữ Anh và Việt. Quan hệ hợp tác, giao lưu kinh tế giữa Thái và Việt ngày càng tăng cường. Hàng trăm nhà đầu tư từ Thái-lan đã vào Việt Nam thông qua hành lang đông tây và khu thương mại Lao Bảo trở thành điểm dừng chân lý tưởng của nhiều doanh nghiệp Thái-lan. Cho đến nay, Lao Bảo là điểm giao lưu lớn nhất của hàng hóa Thái-lan tại Việt Nam.

Với Trung Quốc thì độ hấp dẫn của thị trường Việt Nam xem ra mãnh liệt hơn. không chỉ với tư cách là một thị trường lớn, Việt Nam chính là cửa ngõ, là phòng chờ để Trung Quốc tiếp cận với các nước ASEAN. Ông Trần Duy Hải, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Nam Ninh, nói rằng bức tranh kinh tế của các tỉnh miền nam Trung Quốc thay đổi thật nhanh chóng từ khi Chính phủ hướng về Việt Nam - ASEAN. Và họ chọn Quảng Tây làm đại diện để mở đầu các mối quan hệ kinh tế với Việt Nam và ASEAN. Tại đây, Triển lãm ASEAN - Trung Quốc hai năm một lần bắt đầu từ năm 2004 thật sự là một diễn đàn kinh tế lớn.

Theo thống kê từ cơ quan Kinh Mậu của Quảng Tây, giá trị hàng hóa trao đổi giữa Trung Quốc và Việt Nam năm 2005 đạt tám tỷ USD thì riêng Quảng Tây đã đạt một tỷ USD, chiếm 19% mậu dịch giữa Quảng Tây với nước ngoài và chiếm đến 80% mậu dịch giữa tỉnh này với các nước ASEAN. Việt Nam đã trở thành bạn hàng lớn nhất của vùng tự trị người Choang với hơn 48 triệu dân này.

Trong chiến lược phát triển của Trung Quốc, Quảng Tây là bệ phóng để vùng tây nam hướng ra biển và hội nhập với các nước ASEAN, và ngược lại, các nước ASEAN cũng chọn Quảng Tây làm điểm khởi đầu hướng vào thị trường Trung Quốc. Sau Việt Nam, mới đây Thái-lan cũng đã mở Cơ quan Lãnh sự tại Nam Ninh. Chính phủ nước này đang tích cực kích đẩy quan hệ thương mại với các tỉnh vùng tây nam Trung Quốc thông qua các chính sách khuyến khích, ưu đãi. Và lộ trình tiếp cận của hai nền kinh tế này sẽ thông qua hành lang đông tây vào Việt Nam rồi kết nối với hệ thống hành lang và vành đai Việt - Trung. Ngược lại, hướng đến miền hấp dẫn Việt Nam để thông quan với hành lang đông tây qua các nước Lào, Thái-lan, Myanmar, Ấn Ðộ là mục tiêu lớn của Trung Quốc.

Tại khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) có hai trung tâm thương mại Trung Quốc của ông Zeng Fan Yu mang tên Công ty Thái Dương. Các trung tâm này được đầu tư 4 triệu USD với quy mô 420 gian hàng cao cấp và hệ thống dịch vụ vui chơi, giải trí. Ngoài hai trung tâm thương mại, Khu kinh tế cửa khẩu Tân Thanh còn có hơn một nghìn hộ kinh doanh là vệ tinh của Thái Dương, hoạt động thương mại ở đây thật sôi động.

THÀNH công ở Tân Thanh đã thôi thúc doanh nhân người Vũ Hán này đi sâu hơn vào thị trường Việt Nam. Theo ông Zeng Fan Yu, Việt Nam là thị trường thật hấp dẫn của hàng hóa Trung Quốc, mà Lao Bảo chính là địa chỉ hàng đầu bởi cơ chế ưu đãi đặc biệt của Chính phủ Việt Nam dành cho nhà đầu tư tại đây. Với con mắt của một doanh nhân đã từng bôn ba khắp các thị trường Âu, Á, Phi, Mỹ, Zeng Fan Yu nhìn thấy một tương lai thật sáng sủa ở Lao Bảo, nơi giao điểm của các hành lang kinh tế đông tây và bắc nam. Theo ông, với chính sách ưu đãi tại Lao Bảo, hàng hóa cao cấp của Trung Quốc tại đây sẽ rẻ nhất không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn với cả tuyến hành lang đông tây. Ðây là cơ hội lớn để hàng hóa Trung Quốc đi dọc miền trung Việt Nam và qua Lào, Thái-lan...

Ông Zeng Fan Yu lên kế hoạch, sắp tới sẽ hoàn thành công trình trung tâm thương mại Thái Dương tại Lao Bảo với số vốn khoảng bốn triệu USD. Công trình này có quy mô 500 gian hàng, được thiết kế hai tầng, tầng trên là nơi tạm trú của thương gia, tầng dưới là cửa hàng. Ngoài thương nhân Việt Nam ở đây sẽ có hơn 200 thương nhân Trung Quốc từ Quảng Tây vào đăng ký kinh doanh.