Lễ phát lương Đức Thánh Trần đền Trần Thương là một trong những lễ hội lớn đầu năm của tỉnh Hà Nam, được tổ chức để tưởng nhớ công lao to lớn của vị Anh hùng dân tộc, Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.
Lễ hội diễn ra ngay tại ngôi đền chính là nơi Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn chọn làm kho lương, cung cấp lương thảo cho quân đội trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ thứ 13.
 |
Đại diện bô lão trong xã Trần Hưng Đạo đọc văn trình tại buổi lễ. |
Lễ phát lương được tổ chức vào giờ Tý đêm ngày 14, rạng ngày 15 tháng Giêng với các nghi trình: Lễ rước lương thảo từ kho lương vào trong đền làm lễ; lễ châm đuốc và dâng hương của các đại biểu cùng nhân dân và lễ rước lương thảo vào làm mật lễ tại hậu cung.
 |
Du khách và nhân dân nhận lương tại các điểm phát lương tại đền Trần Thương. |
Nghi lễ phát lương Đức Thánh Trần đền Trần Thương nhằm tái hiện lịch sử về "phát quân lương" khao quân của quân đội nhà Trần khi đánh thắng giặc Nguyên Mông lần thứ ba (năm 1288).
Theo các bô lão của xã Trần Hưng Đạo giải thích; Hai chữ in trên túi lương là chữ Hán “Trần Thương”. Túi được làm bằng vải điều, màu đỏ tượng trưng cho Hỏa. Màu vàng của chữ tượng trưng cho Thổ. Bên trong túi gồm các loại ngũ cốc là sản vật của vùng quê Lý Nhân đó là nếp cái hoa vàng, đậu tương, ngô đỏ.
Ý nghĩa về giá trị tinh thần của lễ phát lương được thể hiện qua từng túi lương, theo người dân là cầu cho một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu đón linh khí trời đất, cho một năm sung túc, nhà nhà no đủ, hạnh phúc.
 |
Các bô lão phát lương Đức Thánh Trần tại đền Trần Thương. |
Việc tổ chức Lễ hội phát lương Đức Thánh Trần vào dịp đầu năm góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị di sản văn hóa, đồng thời tuyên truyền giáo dục truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm của dân tộc, phát huy truyền thống đạo lý uống nước nhớ nguồn.
 |
Các đội chuẩn bị tế lễ. |
Trước đó, trong sáng sớm 2/2/2023, (tức 12 tháng Giêng Quý Mão), các cụ cao niên và nhân dân xã Trần Hưng Đạo và Ban quản lý di tích Quốc gia đặc biệt đền Trần Thương đã làm lễ rước nước từ sông Hồng về đền Trần Thương theo nghi thức truyền thống đã có lịch sử hàng trăm năm và cho đến ngày nay vẫn được duy trì, gìn giữ như một nét đẹp văn hóa truyền thống mỗi dịp đầu xuân, đồng thời gợi nhớ nguồn gốc của dòng tộc nhà Trần.
Năm nay, Ban Tổ chức đã chuẩn bị hơn 10 nghìn gói lương và bố trí phát lương cho nhân dân và du khách thập phương ở 18 điểm quanh khu vực đền Trần Thương từ 23 giờ ngày 4/2 đến hết ngày 6/2/2023 (tức ngày 16 tháng Giêng).
Cùng với phần lễ, phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao đan xen như: Giải cờ tướng Hà Nam mở rộng; Các chương trình nghệ thuật phục vụ nhân dân và du khách thập phương.
Để bảo đảm an toàn cho các đại biểu và nhân dân về dự lễ hội, Ủy ban nhân dân huyện Lý Nhân phối hợp với Công an tỉnh Hà Nam xây dựng kế hoạch, phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng triển khai các phương án bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng chống cháy nổ, an toàn giao thông trên địa bàn, đồng thời, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, chủ động phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý kịp thời những trường hợp lợi dụng lễ hội để có hành vi gây phức tạp về an ninh trật tự.
