Tìm giải pháp duy trì mức sinh thay thế

Ý kiến của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cũng như của nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế được nêu trong dự thảo Luật Dân số cơ bản chỉ mang tính hỗ trợ ngắn hạn, do vậy cần nghiên cứu có các biện pháp tổng thể, căn cơ, toàn diện và mang tính hỗ trợ bền vững.

Ngoài vấn đề về nhà ở còn các vấn đề về hỗ trợ trong giáo dục (miễn học phí, hỗ trợ chi phí học tập), chăm sóc sức khỏe (bảo hiểm y tế cho trẻ em từ 6 tuổi đến hết 18 tuổi) nhằm tạo điều kiện thực chất để người dân yên tâm kết hôn, sinh đủ hai con, qua đó đạt được mức sinh thay thế; nghiên cứu tiếp tục bổ sung chính sách việc làm, trợ cấp, hỗ trợ cho người lao động sinh con và nuôi con nhỏ…

Một số đại biểu đề nghị dự thảo luật cần tiếp cận theo hướng phổ quát, quy định để bảo đảm công bằng thụ hưởng giữa các nhóm phụ nữ, giữa lao động khu vực chính thức và khu vực phi chính thức (hiện đang chiếm đa số); thay vì hỗ trợ phụ nữ sinh con thì nên quy định theo hướng hỗ trợ cho những đứa trẻ (như chính sách hỗ trợ học phí; trợ cấp nuôi con nhỏ đến một độ tuổi nhất định)…

Cần lồng ghép chính sách khuyến sinh với các chính sách về lao động, việc làm, phúc lợi trẻ em, giáo dục mầm non để tạo môi trường thuận lợi, ổn định cho các cặp vợ chồng yên tâm sinh và nuôi dạy con. Có ý kiến đề nghị cụ thể hóa thêm các biện pháp khuyến khích sinh đủ hai con tại các địa phương có mức sinh thấp, từ đó có sự phân hóa chính sách rõ ràng hơn giữa các vùng và các nhóm đối tượng khác nhau…

Linh hoạt trong thực hiện chính sách duy trì mức sinh thay thế

23/10/2025 23:37

Cục trưởng Dân số (Bộ Y tế) Lê Thanh Dũng cho biết: Ban soạn thảo tiếp thu các ý kiến, bổ sung các quy định theo hướng quy định khung định hướng chính sách tổng thể, căn cơ nhằm gia tăng tỷ lệ sinh để đạt được mức sinh thay thế bền vững, trên cơ sở bám sát Nghị quyết số 21-NQ/TW của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới cũng như Nghị quyết số 72-NQ/TW và Kết luận số 149-KL/TW.

Việc xây dựng dự án Luật Dân số nhằm thể chế hóa các quan điểm của Đảng về công tác dân số. Dự thảo luật tập trung vào các chính sách cốt lõi, không trùng lặp, gồm: Duy trì mức sinh thay thế; giảm mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số; và bảo đảm các điều kiện thực hiện công tác dân số...

Chính sách duy trì mức sinh thay thế là một trong bốn nhóm chính sách lớn được quy định dự thảo luật, trong đó tiếp tục kế thừa quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con tại Pháp lệnh Dân số, đồng thời quy định các biện pháp, chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ cặp vợ chồng, cá nhân sinh con, nuôi con.

Căn cứ điều kiện kinh tế-xã hội trong từng thời kỳ và khả năng cân đối ngân sách, chính quyền các địa phương bổ sung các quy định về các biện pháp duy trì mức sinh thay thế; bổ sung đối tượng được áp dụng các biện pháp duy trì mức sinh thay thế, cũng như quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai và quy định ưu tiên xét mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật đối với cá nhân, cặp vợ chồng sinh đủ hai con là hai chính sách lớn, sát sườn đối với người dân.

Chính sách về duy trì mức sinh thay thế có thể coi giải pháp trước mắt nhằm ngăn chặn xu hướng giảm sinh đang lan rộng trên phạm vi toàn quốc; khắc phục tình trạng sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con. Theo các nghiên cứu, đánh giá và tổng quan kinh nghiệm quốc tế, sức ép về kinh tế trong việc sinh, nuôi dạy con cùng với các chính sách, biện pháp hỗ trợ gia đình có con nhỏ, đặc biệt tại các khu vực kinh tế, khu công nghiệp còn hạn chế, nhu cầu phát triển sự nghiệp, tìm kiếm thu nhập cao hơn, trải nghiệm bản thân... là những yếu tố tác động đến xu hướng kết hôn, sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con.