Phóng viên: Nhìn lại chiều dài lịch sử cách mạng nước ta, Bộ trưởng có thể cho biết về những đóng góp quan trọng của ngành ngoại giao vào thành tựu đối ngoại chung của đất nước, nhất là trong thời kỳ đổi mới?
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Ngành ngoại giao có truyền thống rất đáng tự hào, được Đảng và Bác Hồ trực tiếp rèn luyện ngay từ những ngày đầu của chính quyền cách mạng, là một trong những mặt trận chiến lược luôn ở tuyến đầu tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn, rộng rãi của nhân dân thế giới đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong công cuộc đổi mới, ngành ngoại giao cùng với các cơ quan, lực lượng đối ngoại đã đạt được những thành tựu quan trọng, ghi dấu ấn nổi bật về đối ngoại, góp phần xây dựng cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước hiện nay.
Một là, thông qua thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, vì lợi ích quốc gia-dân tộc, ngành ngoại giao đã khơi thông, mở rộng và đưa quan hệ với nhiều đối tác ngày càng đi vào chiều sâu. Trên cơ sở đó, từ phá thế bị bao vây, cấm vận, chúng ta đã tạo dựng và củng cố ngày càng vững chắc cục diện đối ngoại rộng mở, thuận lợi cho công cuộc đổi mới đất nước. Đến nay, nước ta có quan hệ ngoại giao với 189 quốc gia, quan hệ kinh tế, thương mại với hơn 230 nước và vùng lãnh thổ, có quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với 30 quốc gia.
Hai là, tranh thủ môi trường quốc tế thuận lợi để huy động được các nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế-xã hội. Ngành ngoại giao đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước về chủ trương tham gia nhiều liên kết kinh tế quốc tế; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành thúc đẩy đàm phán và đến nay đã ký 15 Hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA thế hệ mới. Cùng với các cấp, các ngành đẩy mạnh xúc tiến, nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, nhất là mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút FDI, ODA, du lịch… Công tác người Việt Nam ở nước ngoài đã huy động nguồn lực to lớn của kiều bào đóng góp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao y tế, ngoại giao vắc-xin, tranh thủ sự hỗ trợ kịp thời của quốc tế về vắc-xin, thiết bị y tế và thuốc điều trị, góp phần quan trọng vào phòng, chống và thích ứng an toàn với dịch Covid-19.
Ba là, ngoại giao đã đi đầu tạo lập và củng cố môi trường hoà bình, ổn định, đồng thời cùng quốc phòng, an ninh và các cấp, các ngành góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Ngành ngoại giao phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương liên quan nỗ lực đàm phán, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị và phát triển với các nước láng giềng; bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Bốn là, chủ động, tích cực đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, qua đó không ngừng nâng cao vị thế và uy tín quốc tế của đất nước. Chúng ta đã tổ chức thành công nhiều hội nghị quốc tế lớn và hoàn thành nhiều trọng trách quốc tế quan trọng, như Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, Chủ tịch luân phiên ASEAN, chủ nhà Hội nghị cấp cao ASEM, Hội nghị cấp cao APEC, Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN, Hội nghị cấp cao Hoa Kỳ-Triều Tiên… Ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại đã quảng bá mạnh mẽ hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc, đổi mới thành công; vận động UNESCO công nhận nhiều di sản của đất nước là di sản văn hóa thế giới, qua đó góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.
Phóng viên: Đại hội XIII của Đảng đề ra tầm nhìn, mục tiêu và phương hướng phát triển đất nước đến giữa thế 21. Xin đồng chí cho biết về định hướng của ngành ngoại giao tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới?
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Với thế và lực mới sau 35 năm đổi mới, cả đất nước đang thể hiện ý chí, quyết tâm cao thực hiện khát vọng, tầm nhìn, mục tiêu phát triển đất nước theo đường lối Đại hội XIII của Đảng. Cùng cả nước phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII, với tư cách là lực lượng chủ lực và xung kích trên mặt trận đối ngoại, ngành ngoại giao tiếp tục nỗ lực thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
Thứ nhất, tổ chức quán triệt thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và các chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong toàn ngành. Ngay sau Hội nghị đối ngoại toàn quốc, Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31 và Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ 20 được tổ chức để quán triệt tinh thần, nội dung Nghị quyết Đại hội XIII và các kết luận, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc tới toàn ngành ngoại giao, cũng như tới các cơ quan đối ngoại, ngoại vụ ở các địa phương.
Với tinh thần trách nhiệm cao và phát huy trí tuệ tập thể, ngành ngoại giao sẽ đề ra kế hoạch, chương trình, nhiệm vụ, biện pháp cụ thể, thiết thực về triển khai công tác đối ngoại nhằm góp phần quan trọng vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Thứ hai, triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ giữ vững môi trường hòa bình, ổn định đi đôi kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, huy động các nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và nâng cao vị thế đất nước. Tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc hơn các mối quan hệ đối ngoại, trong đó trọng tâm là quan hệ với các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống, phát huy vai trò của Việt Nam tại các cơ chế đa phương quan trọng.
Thứ ba, kết hợp chặt chẽ ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân; tranh thủ tối đa các yếu tố quốc tế thuận lợi, các cam kết, thỏa thuận quốc tế, trong đó các FTA đã ký kết, nhằm huy động các nguồn lực bên ngoài, kết hợp hiệu quả với các nguồn lực trong nước để phục vụ phát triển đất nước nhanh và bền vững. Trước mắt, ngành ngoại giao cùng các cấp, các ngành tiếp tục đẩy mạnh hợp tác, tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế trong phòng, chống dịch Covid-19, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.
Thứ tư, tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa ngoại giao với đối ngoại đảng, đối ngoại nhân dân, đối ngoại quốc phòng, an ninh và kinh tế-xã hội nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong thực hiện các nhiệm vụ đối ngoại.
Thứ năm, để thực hiện thắng lợi các định hướng, nhiệm vụ đối ngoại mà Đảng, Nhà nước giao phó trong giai đoạn tới, ngành ngoại giao quyết tâm xây dựng ngành ngoại giao toàn diện, hiện đại, vững mạnh. Trong đó, điều cốt yếu là xây dựng lực lượng cán bộ ngoại giao toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức và trí tuệ; hiện đại, chuyên nghiệp về phong cách, phương pháp làm việc; có tinh thần đổi mới, sáng tạo, có trình độ đạt tầm khu vực và quốc tế.
