Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, sáng 31/5, sau khi nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường liên quan dự thảo Luật.
Không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca
Về việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ đối với Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Chính phủ đề nghị bổ sung sửa đổi khoản 2 Điều 7 của Luật Sở hữu trí tuệ quy định: “Việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca theo quy định của pháp luật; tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca”.
Trình bày báo cáo trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, pháp luật đã có quy định cụ thể về xử lý tội phạm, phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm trong việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca theo Điều 351 của Bộ luật Hình sự và Điều 16 của Luật An ninh mạng.
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng, các hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế diễn ra thường xuyên, việc sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca tại các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, thể dục thể thao ở trong nước, nước ngoài và cả trên không gian mạng trở nên phổ biến hơn, việc tiếp tục hoàn thiện quy định của pháp luật về việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca là rất cần thiết để đáp ứng yêu cầu vừa bảo đảm sự tôn nghiêm của các biểu tượng quốc gia trong đời sống xã hội, vừa bảo đảm quyền thụ hưởng của người dân.
Do đó, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, để bảo đảm phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật cũng như nội dung và phạm vi quy định của Điều 7 (Giới hạn quyền sở hữu trí tuệ), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho chỉnh lý khoản 2 Điều 7 như sau: “Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và quy định khác của pháp luật có liên quan. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca”.
Tại phiên thảo luận sáng nay, đa số các đại biểu cơ bản đồng tình với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, trong đó đánh giá quy định về việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ đối với Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca là kịp thời, đúng đắn, phù hợp với thực tiễn.
Tham gia đóng góp ý kiến, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) nêu rõ, Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca là đối tượng đặc biệt, là biểu tượng thiêng liêng của đất nước, chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử và cách mạng sâu sắc, có ý nghĩa và giá trị tinh thần đặc biệt to lớn, thúc đẩy gắn kết xã hội, giáo dục thế hệ trẻ, động viên, thôi thúc toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện về mọi mặt, các hoạt đồng quốc tế đối ngoại ngày càng dày đặc, việc sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca tại các sự kiện không chỉ ở trong nước, nước ngoài mà còn diễn ra trên không gian mạng, vì vậy luôn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh những vấn đề về sử dụng bản quyền liên quan đến các đối tượng đặc biệt này.
Đại biểu Nguyễn Hải Anh phân tích, dưới góc độ bản quyền, có thể xảy ra vụ việc nhân danh sáng tạo nghệ thuật để có hành vi cản trở, ngăn chặn sử dụng theo quy định của pháp luật đối với Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca Việt Nam, hoặc xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, hay lợi dụng việc bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan để ngăn chặn, cản trở việc tiếp cận, phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca thông qua các đối tượng được bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan có chứa Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca Việt Nam.
Với các lý do nêu trên, đại biểu Nguyễn Hải Anh bày tỏ hoàn toàn nhất trí và đồng tình cao với việc bổ sung tại khoản 2 Điều 7 Luật Sở hữu trí tuệ, đồng thời đánh giá việc bổ sung quy định như dự thảo Luật là rất cần thiết, vừa bảo đảm giữ gìn tính tôn nghiêm, sự thiêng liêng của Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca Việt Nam, vừa đáp ứng được nhu cầu phổ biến và hưởng thụ của nhân dân, yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu thực tiễn trong và ngoài nước, đồng thời bảo đảm quy định phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ.
Chung quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, việc quy định sử dụng phổ biến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca vào dự thảo Luật là rất cần thiết, nhất là thời gian vừa qua có sự đáng tiếc xảy ra trong sự kiện thể thao quốc tế liên quan Quốc ca.
Theo đại biểu, đó là sự vi phạm tôn nghiêm quốc gia, cho nên việc cấm tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không ngăn chặn, cản trở phổ biến, sử dụng Quốc huy, Quốc kỳ, Quốc ca là rất cần thiết.
Cần cơ chế phân chia lợi ích hợp lý trong sở hữu trí tuệ
Về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành quy định giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước cho tổ chức chủ trì, đồng thời đề nghị mở rộng giao quyền đăng ký đối với giống cây trồng và một số đối tượng của quyền tác giả (chương trình máy tính, phần mềm máy tính).
Các đại biểu cũng đề nghị cần có cơ chế phân chia hợp lý lợi ích giữa Nhà nước, tổ chức chủ trì và tác giả theo Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 1/11/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định việc giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước một cách tự động và không bồi hoàn cho tổ chức chủ trì (Điều 86a); đồng thời quy định cơ chế phân chia hợp lý lợi ích giữa Nhà nước, tác giả và tổ chức chủ trì (các điều 133a, 135 và 136a). Trong báo cáo đầy đủ đã thể hiện rõ nội dung này.
Đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật, đặc biệt quan tâm đến việc trả thù lao cho tác giả sáng chế kiểu dáng công nghiệp, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, đại biểu Dương Bình Phú (Phú Yên) cho biết, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung Điều 43 Luật Sở hữu trí tuệ theo hướng dẫn chiếu quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, bổ sung quy định trả thù lao cho tác giả sáng chế kiểu dáng công nghiệp, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước ở khoản 2 Điều 135 Luật Sở hữu trí tuệ.
Theo đó, ngoài việc ấn định mức trả thù lao tối thiểu 10% lợi nhuận mà chủ sở hữu thu được do sử dụng sáng chế kiểu dáng công nghiệp, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, 15% tổng số tiền chủ sở hữu nhận được trong mỗi lần nhận hoặc thanh toán do chuyển giao quyền sử dụng căn cứ tại khoản 2 Điều 135 Luật Sở hữu trí tuệ. Dự thảo đặt ra mức trần tối đa là 15% lợi nhuận do sử dụng và 20% tổng số tiền nhận được do chuyển giao quyền sử dụng.
Đại biểu Dương Bình Phú cho rằng, mức trần này chưa phù hợp, đồng thời kiến nghị tăng mức trần lên 20% lợi nhuận do sử dụng và 25% tổng số tiền nhận được do chuyển giao quyền sử dụng, nhằm tăng thu hút đầu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ và sáng tạo mới.
