Thông tin liên lạc với nhiệm vụ cách mạng

Ngày 19-12-1946, kháng chiến bùng nổ, cả nước bước vào cuộc chiến đấu chống thực dân Pháp xâm lược. Là lực lượng non trẻ của Quân đội, nhưng đội quân Thông tin liên lạc (TTLL) đã góp phần vào thành công trong những ngày đầu Toàn quốc kháng chiến.

Khối chiến sĩ Thông tin liên lạc diễu binh trong Lễ kỷ niệm 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.
Khối chiến sĩ Thông tin liên lạc diễu binh trong Lễ kỷ niệm 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.

Nhận thức đúng tầm quan trọng của TTLL đối với nhiệm vụ cách mạng của đất nước, ngày 7-9-1945, Phòng TTLL quân sự được thành lập, trực thuộc Bộ Tổng Tham mưu, do đồng chí Hoàng Đạo Thúy - một trí thức yêu nước phụ trách. Sau hai ngày thành lập, ngày 9-9-1945, Phòng TTLL đã triển khai thành công mạng vô tuyến điện (VTĐ) và mạng liên lạc đặc biệt. Đến cuối tháng 9-1945, hệ thống TTLL quân sự đã hình thành trên phạm vi toàn quốc, bảo đảm lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy từ Trung ương đến hầu hết các khu, các tỉnh và các đơn vị giải phóng quân.

Ngày 9-9-1945, một mốc son lịch sử, được xác định là ngày truyền thống của Bộ đội TTLL. Cũng trong thời gian này, tại Trung Bộ và Nam Bộ, các chiến khu quan trọng đã thành lập các phân phòng, ban TTLL để tổ chức triển khai và bảo đảm liên lạc ở địa phương mình. Từ đây việc xây dựng, tổ chức triển khai và điều hành hệ thống TTLL trên toàn quốc nói chung và thông tin của các lực lượng vũ trang nhân dân nói riêng, được đặt dưới sự chỉ đạo, chỉ huy thống nhất, trực tiếp của Phòng TTLL quân sự.

Ngày 21-11-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 61/SL đặt Sở VTĐ Việt Nam trực thuộc Bộ Quốc phòng, giao Phòng TTLL trực tiếp quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ bảo đảm TTLL quân sự và bảo đảm kỹ thuật cho Đài Tiếng nói Việt Nam. Để bảo đảm liên lạc kịp thời, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy của Đảng, Chính phủ và Quân đội những ngày đầu chuẩn bị cho Toàn quốc kháng chiến, Phòng TTLL nhanh chóng lắp đặt và triển khai mới, hình thành mạng lưới thông tin trên phạm vi cả nước như: Triển khai mạng điện thoại cho các cơ quan của các Ủy ban quân sự cách mạng ở khu vực Hà Nội; tổ chức một số đường dây trần dã chiến cho Sở chỉ huy của Bộ chỉ huy chiến khu để liên lạc trực tiếp đến các đơn vị tác chiến chủ yếu (Pháo đài Láng, Xuân Tảo...).

Ở Huế, Đà Nẵng, trên cơ sở hệ thống hữu tuyến điện (HTĐ) của bưu điện, đường sắt, ta đã triển khai thêm một số đường liên lạc bằng HTĐ đến các đơn vị Vệ quốc quân, các ủy ban quân sự, các tỉnh, các chi đội. Xây dựng các trung tâm thu phát VTĐ tại Hà Nội, Sài Gòn, khu vực Trung Bộ, Nam Bộ. Đáng chú ý, xây dựng và triển khai hệ thống máy phát tại Bạch Mai bảo đảm cho việc phát sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam...

Ngày 23-9-1945, thực dân Pháp núp bóng quân Đồng Minh vào giải giáp quân đội Nhật, chúng đã nổ súng gây hấn đánh ta ở Nam Bộ, mở đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ hai. Tháng 11-1946, quân Pháp chiếm Hải Phòng và Lạng Sơn. Tại Hà Nội, chúng gây sức ép, đe dọa, khiêu khích, nổ súng ở nhiều nơi. Trước tình thế cấp bách đó, lúc 20 giờ ngày 19-12-1946, Bác Hồ và Trung ương Đảng ra Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến.

Sau ngày 19-12, các cơ quan thuộc T.Ư Đảng, Chính phủ và Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy chuyển lên Chiến khu Việt Bắc. Phòng TTLL khẩn trương triển khai một đường dây dã chiến bảo đảm TTLL cho Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy, Bộ Tổng Tham mưu chỉ huy các đơn vị làm nhiệm vụ chiến đấu và hành quân về vùng tự do, xây dựng chiến khu, tổ chức vận chuyển hàng trăm tấn thiết bị lên Việt Bắc, lắp đặt Đài Tiếng nói Việt Nam.

Để chuẩn bị cho Toàn quốc kháng chiến, thực hiện chỉ thị của Bộ Tổng chỉ huy và Bộ Tổng Tham mưu, Phòng TTLL tổ chức triển khai lắp đặt đài phát thanh dự bị tại hang Chùa Trầm (Chương Mỹ - Hà Đông), gồm hai máy VTĐ: một máy công suất 200 W và một máy công suất 400 W. Quá trình lắp đặt và thử sóng luôn được giữ bí mật tuyệt đối. Ngày 20-12-1946, Đài Tiếng nói Việt Nam đặt tại Chùa Trầm đã phát đi “Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cũng tại đây, lúc 21 giờ ngày 21-1-1947 - tức ngày 30 Tết Đinh Hợi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc lời chúc Tết đồng bào, chiến sĩ cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài.

Những ngày Toàn quốc kháng chiến, tại mặt trận Hà Nội, việc bảo đảm TTLL dựa vào hệ thống thông tin bưu điện và đường sắt có sẵn, kết hợp triển khai thêm một số đường dây, máy điện thoại và đường dây trần dã chiến. Khu trung tâm thông tin tại Hà Nội đã được triển khai, gồm: VTĐ sóng ngắn, HTĐ, thông tin chuyển đạt.

Vượt qua khó khăn do thiếu nhân viên kỹ thuật, cán bộ am hiểu chuyên môn, vật tư, máy móc, nhưng tận dụng nhân viên và khai thác hạ tầng thông tin của chế độ cũ, Phòng TTLL đã hình thành được hệ thống TTLL với đủ các thành phần, bảo đảm TTLL thông suốt giữa Trung ương với các khu, các địa bàn quan trọng, kể cả những nơi xa như Sài Gòn, Đồng Tháp Mười..., giúp T.Ư Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Tổng chỉ huy chỉ đạo cuộc kháng chiến ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ, chiến đấu bảo vệ TP Cảng Hải Phòng; chỉ đạo các địa phương trong cả nước chuẩn bị kháng chiến; nắm bắt được tình hình trên cả nước, kịp thời hạ quyết tâm phát động Toàn quốc kháng chiến. Hệ thống TTLL kịp thời chuyển lệnh nổ súng kháng chiến đến các địa phương, chiến trường..., góp phần vào thắng lợi cuộc chiến đấu của quân và dân Hà Nội và các địa phương trong cả nước.

Những ngày Toàn quốc kháng chiến của quân và dân ta diễn ra cách đây 70 năm, trong điều kiện hết sức khó khăn, gian khổ, thiếu thốn, nhưng dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng, Bác Hồ, với tinh thần tích cực, chủ động, sáng tạo và ý chí quyết chiến, quyết thắng, Bộ đội TTLL đã hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo đảm TTLL cho Đảng, Bác Hồ và cơ quan Bộ Tổng chỉ huy kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi.

Phát huy truyền thống đó, trong giai đoạn hiện nay, dưới sự lãnh đạo của Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng, cán bộ, chiến sĩ Binh chủng TTLL luôn đoàn kết, tích cực chủ động, tập trung trí tuệ, triển khai nhiều chủ trương, giải pháp xây dựng lực lượng, đổi mới trang bị, hiện đại hóa hệ thống TTLL quân sự, nhằm thực hiện chủ trương xây dựng Binh chủng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại theo tinh thần nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X. Bảo đảm TTLL “Kịp thời, chính xác, bí mật, an toàn” cho Đảng, Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng, chỉ huy, chỉ đạo các đơn vị toàn quân bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống.

Thiếu tướng NGÔ KIM ĐỒNG

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Binh chủng Thông tin liên lạc