Thông tin lan truyền
Một số người dùng mạng xã hội ở nước ngoài đăng bài viết bằng tiếng Tây Ban Nha với nội dung dịch ra tiếng Việt là: “Fidel Castro nói từ năm 1992: “Cuộc chiến sắp tới ở châu Âu sẽ là giữa Nga và chủ nghĩa phát-xít, chỉ có điều chủ nghĩa phát-xít này được gọi là nền dân chủ”.
Thông tin này sau đó được một số người dùng mạng xã hội ở Việt Nam chia sẻ lại. Tài khoản Facebook MÀU XANH ÁO LÍNH dẫn thông tin trên và ghi “Trích lời cố lãnh tụ Fidel Castro”.
Một người dùng Facebook khác cũng đăng bài viết với nội dung tương tự: “Từ năm 1992, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã có lời tiên tri: “Cuộc chiến sắp tới ở châu Âu sẽ là giữa Nga và chủ nghĩa phát-xít, chỉ có điều chủ nghĩa phát-xít mới được núp dưới chiêu bài “dân chủ”.
Facebooker này viết tiếp: “Có rất nhiều trang bằng tiếng Tây Ban Nha cũng nhắc lại lời tiên tri của Fidel Castro trong thời gian gần đây, kể từ khi xảy ra xung đột giữa Nga và Ukraine”.
Kiểm chứng
Trao đổi với Báo Nhân Dân, dịch giả lão thành Phạm Đình Lợi, cựu nhà báo của Thông tấn xã Việt Nam cho biết những người đầu tiên dẫn ra câu nói này đã không đưa ra được bối cảnh ra đời: Fidel nói tại đâu, ngày tháng nào, tại hội nghị hay cuộc mít-tinh nhân dịp nào, văn bản đăng tải ở đâu… Họ chỉ tung ra được một dữ liệu: Fidel nói năm 1992 và cứ thế lan truyền trên Twitter, Facebook và cả TikTok…
Ông Phạm Đình Lợi đã tìm kiếm trên trang mạng chính thức của nhà nước Cuba có tập hợp toàn bộ các diễn văn và bài nói của cố Chủ tịch Fidel Castro từ năm 1959 đến khi ông thôi các chức vụ đứng đầu Đảng và Nhà nước Cuba. Riêng trong năm 1992, là năm mà một số người dùng mạng xã hội nói là Fidel đưa ra lời tiên tri nói trên, có tất cả 19 bài. Trong đó, không bài nào có câu nói như mạng xã hội đang lan truyền: "Cuộc chiến sắp tới ở châu Âu sẽ là giữa Nga và chủ nghĩa phát-xít, chỉ có điều chủ nghĩa phát-xít này được gọi là dân chủ”.
Ông Lợi cũng liên hệ một số người bạn am hiểu và có nhiều năm nghiên cứu về lãnh tụ Cuba Fidel Castro và nhận được câu trả lời rằng họ cũng chưa từng nghe hoặc đọc thấy một câu nói như thế bao giờ.
Dịch giả Phạm Đình Lợi từng là phóng viên thường trú của Thông tấn xã Việt Nam tại Cuba từ năm 1987 đến 1992, và ông khẳng định rằng thời điểm đó, mình cũng chưa từng nghe lãnh tụ Fidel nói câu nào như vậy.
Khẳng định
Hiện, không có bằng chứng nào cho thấy cố Chủ tịch Cuba Fidel Castro từng nói “Cuộc chiến sắp tới ở châu Âu sẽ là giữa Nga và chủ nghĩa phát-xít, chỉ có điều chủ nghĩa phát-xít này được gọi là dân chủ”. Thông tin lan truyền là vô căn cứ.
