Chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp không đúng quy định; lấn chiếm, sử dụng trái phép đất bãi bồi ven sông, ven biển… Trong đó có địa phương buông lỏng quản lý đất đai, để xảy ra vi phạm không xử lý, gây bức xúc trong dư luận.
Kỷ luật nhiều cán bộ vi phạm
Từ tháng 2/2024 đến tháng 10/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Hưng Hà liên tiếp khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và lệnh bắt bị can để tạm giam đối với các cán bộ, quan chức liên quan vi phạm trong quản lý đất đai gồm: nguyên Chủ tịch, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân huyện, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường; Giám đốc Ban quản lý dự án huyện; Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân một số xã…
Trong đó, có khoảng 14 người bị cơ quan chức năng “điểm tên” để điều tra về tội “lạm quyền trong khi thi hành công vụ”, tội “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập, bước đầu cơ quan điều tra xác định những vi phạm nghiêm trọng, kéo dài nhiều năm ở một số xã trên địa bàn. Cụ thể, tại xã Hồng An (huyện Hưng Hà), năm cán bộ gồm: Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, Bí thư Chi bộ thôn, Trưởng thôn, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn bị điều tra về tội “lạm quyền trong khi thi hành công vụ” theo khoản 2 Điều 357 Bộ luật Hình sự.
Năm 2018, các đối tượng nêu trên đã vượt quá quyền hạn được giao chuyển nhượng trái quy định quyền sử dụng 5.269,4 m2 đất chuyên trồng lúa nước tại xứ Đồng Lĩnh Mậu, thuộc địa phận thôn Đồng Trang, xã Hồng An, gây thiệt hại cho Nhà nước và cá nhân 221.314.800 đồng.
Hay như hai cán bộ gồm Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đoan Hùng (huyện Hưng Hà); công chức địa chính xã Hùng Dũng (huyện Hưng Hà) cùng một doanh nghiệp bị điều tra tội “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” quy định tại khoản 3 Điều 356 Bộ luật Hình sự.
Kết quả điều tra xác định, hai năm 2019, 2020 các đối tượng nêu trên đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện trái quy định của pháp luật về quản lý đất đai trong việc thẩm định hồ sơ, tham mưu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trồng cây hằng năm trên đất chuyên trồng lúa nước, chưa được chuyển đổi cơ cấu cây trồng đối với 6.494,9 m2 đất giao trái thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền 272.785.800 đồng và tham mưu cho phép chuyển mục đích sử dụng sang đất ở không đúng đối tượng sử dụng đối với 2.880,2 m2 đất giao trái thẩm quyền, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền 1.714.627.000 đồng.
Diện tích đất nêu trên sau đó được tách thành 30 thửa, giao dịch mua bán, chuyển nhượng nhiều lần, cho nhiều người ở nhiều địa phương khác nhau.
Tại huyện Kiến Xương, quá trình vi phạm trong quản lý đất đai diễn ra từ nhiều năm và qua các thời kỳ lãnh đạo, đến nay mới được làm rõ, tiếp tục mở rộng điều tra, xử lý.
Trong tháng 6/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thái Bình đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam đối với năm cán bộ gồm: Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân huyện Kiến Xương; Trưởng phòng và chuyên viên Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện; Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Minh Quang và nguyên cán bộ địa chính xã Minh Quang về tội “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, theo quy định tại khoản 2 Điều 356 Bộ luật Hình sự.
Tiếp đó, trong tháng 7/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thái Bình ra quyết định khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam, thực hiện khám xét nơi ở và nơi làm việc đối với Tô Duy Diệp, Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Kiến Xương để điều tra về tội “Nhận hối lộ”, quy định tại khoản 2 Điều 354 Bộ luật Hình sự.
Gần đây, ngày 12/9/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thái Bình đã ra quyết định khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam, thực hiện khám xét nơi ở đối với Đặng Ngọc Oánh, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Kiến Xương để tiếp tục điều tra, xử lý về tội “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, quy định tại khoản 2 Điều 356 Bộ luật Hình sự. Được biết, các đối tượng có hành vi làm trái công vụ, tạo điều kiện cho Nguyễn Sơn La, thường trú tại khu Vincom, phường Đề Thám, thành phố Thái Bình chuyển đổi đất nông nghiệp thành đất ở nông thôn trái quy định của pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm
Trước diễn biến phức tạp nêu trên, ngay trong tháng 5/2024, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình đã ban hành chỉ thị với nhiều nội dung quan trọng, thể hiện sự quyết liệt trong vấn đề này. Trong đó, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nguyễn Khắc Thận yêu cầu, các sở, ban, ngành thuộc tỉnh; Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố chủ động phát hiện các quy định chồng chéo, chưa đồng bộ, các vấn đề phát sinh trong thực tiễn quản lý đất đai để kiến nghị điều chỉnh cho phù hợp.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật; công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt của địa phương để tổ chức, hộ gia đình, cá nhân biết, tuân thủ. Tiếp đó, trong tháng 6/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Bình đã ban hành chỉ thị về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục sai phạm trong công tác quản lý đất đai, nhằm tăng cường kỷ cương trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, giảm các sai phạm, giữ vững lòng tin trong nhân dân.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ rõ những bất cập, yếu kém bấy lâu nay do một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa sâu sát, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, buông lỏng quản lý đất đai, thiếu trách nhiệm và chưa nắm vững các quy định của pháp luật để kiểm tra, ngăn chặn vi phạm, thậm chí đùn đẩy lên cấp trên.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về đất đai và những văn bản pháp luật liên quan chưa được quan tâm đúng mức. Năng lực, trình độ của cán bộ, công chức, viên chức ở xã, phường, thị trấn còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Qua theo dõi, tại huyện Hưng Hà và Kiến Xương, cấp ủy, chính quyền địa phương đã kịp thời lĩnh hội, thực hiện nghiêm túc sự chỉ đạo của cấp trên trong chấn chỉnh việc quản lý đất đai trên địa bàn.
Theo ông Phạm Cao Quân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Hưng Hà, địa phương đã ban hành kế hoạch chuyên đề rà soát việc chấp hành pháp luật đất đai, tập trung rà soát, khắc phục các sai phạm trên địa bàn, trong đó, tập trung vào các nội dung:
Lấn chiếm đất đai; chuyển quyền sử dụng đất không đúng đối tượng; tự ý chuyển mục đích sử dụng đất không được cấp thẩm quyền cho phép; giao đất, cho thuê đất không đúng thẩm quyền; tự ý xây dựng các công trình trái phép trên đất nông nghiệp…
Tháng 7/2024, Huyện ủy Kiến Xương ban hành kế hoạch về việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, khắc phục sai phạm trong công tác quản lý đất đai. Ông Vũ Xuân Thành, Bí thư Huyện ủy cho biết, địa phương xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, vừa cấp bách, vừa thường xuyên của các cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội.
Hiện nay, ngoài việc rà soát tổng thể những vấn đề còn tồn tại, Huyện ủy Kiến Xương yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện tổ chức tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Luật Đất đai năm 2024, các nghị định hướng dẫn thi hành, các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh.
Bên cạnh đó, công khai quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hằng năm ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt; chỉ đạo thực hiện công tác tiếp dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo có liên quan đến công tác quản lý, sử dụng đất theo quy định.
Được biết, các vi phạm về đất đai không chỉ diễn ra tại các huyện Hưng Hà, Kiến Xương, mà còn diễn biến khá phức tạp ở các địa phương khác trên địa bàn tỉnh. Trong đó, phổ biến nhất là chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp không đúng quy định; lấn chiếm hành lang đê điều, công trình thủy lợi; sử dụng trái phép đất bãi bồi ven sông, ven biển.
Có những vụ việc diễn ra từ lâu, qua nhiều thế hệ lãnh đạo, quản lý; chế độ, chính sách ở mỗi thời điểm không thống nhất, có biến động dẫn đến việc xử lý tồn tại hết sức khó khăn. Hiện nay, một số địa phương vẫn đang tìm cách tháo gỡ, vận dụng các quy định hiện hành để sớm giải quyết vướng mắc, trong đó có việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho tổ chức, cá nhân có nhu cầu.
Thời gian qua, huyện Vũ Thư là địa phương làm khá bài bản vấn đề này. Bà Phạm Thị Như Phong, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Vũ Thư chia sẻ: Chúng tôi coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng cần phải đẩy mạnh. Huyện thành lập Ban Chỉ đạo về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu thí điểm tại cơ sở trên địa bàn huyện.
Chính quyền huyện xác định rõ phương châm “dễ làm trước, khó làm sau”, bảo đảm cao nhất quyền lợi cho người dân. Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho người dân vay vốn phát triển sản xuất; cho, tặng thừa kế cho con, cháu; tránh xảy ra tranh chấp và giúp công tác quản lý đất đai của chính quyền địa phương chặt chẽ hơn.
Được biết, địa phương đã tổ chức làm thí điểm và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho 64 hộ dân thuộc các xã Trung An và Tân Phong. Đây là kết quả bước đầu để địa phương đánh giá, rút kinh nghiệm rồi nhân ra diện rộng.
