Mục tiêu và những thách thức
Trên cơ sở nhận thức "Tham nhũng vẫn là một trong những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ ta", Đại hội XIII của Đảng xác định "Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng, củng cố hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực luôn nhấn mạnh "đây là nhiệm vụ rất quan trọng, nhưng cũng vô cùng khó khăn, phức tạp".
Nhìn lại chặng đường 10 năm kể từ khi thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng trực thuộc Bộ Chính trị (nay là Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực), đến nay, nhất là sau 3 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đây là công tác được lãnh đạo, chỉ đạo đồng bộ, toàn diện, bài bản, đi vào chiều sâu, với quyết tâm chính trị rất cao. Đảng ta vừa tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện thể chế phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; vừa quyết liệt chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực, với nhiều cơ chế, giải pháp, cách làm bài bản, hiệu quả đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Trên mặt trận đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực chúng ta đạt nhiều kết quả rõ rệt, đột phá, được nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao. Khẳng định những mục tiêu, quan điểm, chủ trương, giải pháp của Đảng và Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, trong đó có sự tham gia của báo chí, truyền thông với vai trò ngọn cờ tư tưởng, binh chủng hợp thành, lực lượng tiên phong trên mặt trận nóng bỏng này.
Đồng thời, chúng ta cũng phải thẳng thắn thừa nhận, công tác này vẫn còn những hạn chế, bất cập. Đó là: Một số bộ, ban, ngành, địa phương chưa có quyết tâm cao, chưa có sự chuyển biến mạnh. Việc phát hiện, xử lý tham nhũng vẫn còn hạn chế; tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát còn thấp. Tham nhũng trên một số lĩnh vực vẫn nghiêm trọng, phức tạp, với những biểu hiện ngày càng tinh vi, xảo trá, gây bức xúc trong xã hội… Tham nhũng, tiêu cực vẫn là một trong những "kẻ thù hung ác", nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ ta.
Tình hình trên có nguyên nhân do một số cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa nhận thức thật đầy đủ và sâu sắc tính chất nghiêm trọng của tình hình tham nhũng ở địa phương, cơ quan, đơn vị, lĩnh vực mình quản lý. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ cấp cao, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, sa vào chủ nghĩa cá nhân; suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Cơ chế kiểm soát quyền lực, công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn chưa được quan tâm đúng mức; luật pháp, cơ chế, chính sách còn nhiều kẽ hở. Công tác tuyên truyền, giáo dục có mặt còn hạn chế, nhất là giáo dục liêm chính trong đội ngũ cán bộ, đảng viên chưa ngang tầm nhiệm vụ. Quyền tiếp cận thông tin của người dân, doanh nghiệp chưa được bảo đảm đầy đủ…
Trong Văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta cũng có những bước phát triển mới về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực với nhiều biện pháp, như hoàn thiện pháp luật, chính sách, kê khai tài sản, kiên trì, kiên quyết và nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đảng ta xem đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là sự nghiệp của toàn dân. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII cũng đề ra chủ trương về phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức xã hội, các cơ quan báo chí, đài truyền hình và nhân dân tham gia vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Kết quả và những hạn chế
Thực tiễn trong công cuộc đổi mới đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng khẳng định các cơ quan báo chí, truyền thông trong hệ thống chính trị với sứ mệnh, nhiệm vụ chức năng có vai trò, sự đóng góp đặc biệt quan trọng trên mặt trận phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Hệ thống báo chí của chúng ta luôn khẳng định vai trò vị thế, vai trò chủ công, trọng yếu, nòng cốt tuyên truyền đúng định hướng, kịp thời, sâu sắc những chủ trương, đường lối, nghị quyết, kết quả, thành tựu đã đạt được của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị của Đảng, trong đó có công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đến với cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trên mặt trận phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hệ thống báo chí đã tập trung vào các chủ đề lớn: Tuyên truyền kịp thời, nhạy bén, sâu sắc đúng định hướng về chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; các kết luận của Trung ương Đảng; Ban Chỉ đạo Trung ương, của đồng chí Tổng Bí thư về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đến cán bộ, đảng viên và nhân dân; Kịp thời, sâu sát, phản ánh việc thể chế hóa và triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng về quản lý kinh tế-xã hội, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ở các bộ, ngành, địa phương; Về thực tiễn, vấn đề đặt ra trong quá trình phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của cấp ủy, chính quyền, cơ quan chức năng các cấp; Phản ánh kịp thời tình hình xử lý, công tác kiểm tra giám sát thuộc lĩnh vực công tác này từ Trung ương tới địa phương; Phản ánh ý kiến, kiến nghị vụ việc tại các địa phương; Nêu các bài học lớn từ việc vi phạm và xử lý vi phạm mang tính tổng kết và định hướng sâu sắc; Đấu tranh với những quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc đối với công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng và nhân dân ta…
Đặc biệt, với sự ra mắt của tác phẩm "Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh" của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, gắn liền với các diễn đàn, hội thảo, tuyên truyền từ Trung ương đến địa phương đã tạo đợt sinh hoạt chính trị về chủ đề phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, từ đó tăng cường quảng bá tính lý luận và thực tiễn về lĩnh vực công tác này trong đời sống xã hội.
Các nhiệm vụ,"mũi, hướng" tuyên truyền trên từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng được thực hiện nghiêm túc, kịp thời, linh hoạt và hiệu quả hơn trước; bám sát chỉ đạo của trên và tình hình thực tiễn; tuyên truyền, lan tỏa chủ trương, đường lối, nền tảng tư tưởng của Đảng trên mặt trận này; chỉ đạo tăng cường phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tập trung phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực… Qua đó, vai trò của của báo chí, truyền thông và nhân dân trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngày càng được phát huy.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn tiếp tục cần những bài viết sắc bén có sức thuyết phục và tính chiến đấu cao; phản ánh được những ý kiến cần đóng góp tâm huyết "hiến kế" về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ hay các ý kiến đóng góp với Đảng về giải pháp khắc phục một số mặt hạn chế, yếu kém ở một số tổ chức cơ sở Đảng và một bộ phận cán bộ, đảng viên… Sự sắc bén và tính hiệu quả trong đấu tranh với những nhận thức lệch lạc, quan điểm sai trái, thù địch trên mặt trận này chưa đạt kết quả như mong muốn. Sự phát hiện cũng như tính phân tích, bình luận chung quanh những vụ án lớn trọng điểm; việc tổng kết thực tiễn ở lĩnh vực công tác này còn hạn chế; nội dung tuyên truyền còn dàn trải; hiệu quả tuyên truyền đôi lúc chưa bắt kịp yêu cầu thực tiễn.
Nguyên nhân cơ bản do, một số cơ quan báo chí, ấn phẩm chưa nhận thức đầy đủ, đúng đắn về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; việc đầu tư tuyên truyền lĩnh vực này chưa ngang tầm; một số tờ báo, tạp chí trong tư duy đổi mới, chưa đồng bộ giữa đổi mới công nghệ và đổi mới đội ngũ, nâng cao chất lượng thông tin; nguồn nhân lực tuyên truyền còn "mỏng"; sự phối hợp giữa các cơ quan, ấn phẩm chưa tạo nên sức mạnh đồng bộ, tổng hợp cần thiết…
Một số yêu cầu và giải pháp
Chưa bao giờ chúng ta phát triển đa dạng các loại hình báo chí với đội ngũ những người cầm bút hùng hậu như hiện nay. Thực tiễn công tác tuyên truyền đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua đã cho chúng ta nhiều bài học quý, có giá trị cả về mặt lý luận và thực tiễn. Theo đó, bất luận trong hoàn cảnh nào phải bảo đảm mục tiêu tuyên truyền đúng, trúng, kịp thời, sâu sắc, tính định hướng và đổi mới, tạo sức lan tỏa trong xã hội. Trên mặt trận này cần tiếp tục quán triệt phương châm "Kiên quyết, kiên trì đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, với quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ, triệt để hơn, hiệu quả hơn". Báo chí cần tiếp tục công tác tuyên truyền khẳng định rõ chủ trương, đường lối, quyết tâm của Đảng, Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tạo sự tự giác, thống nhất cao về ý chí và hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, trước hết là sự gương mẫu, quyết liệt của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương.
Hệ thống báo chí trong tuyên truyền luôn phải bám sát quan điểm, chủ trương, định hướng của Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; thực hiện đồng bộ các biện pháp với những bước đi vững chắc, tích cực, chủ động, linh hoạt và có trọng tâm, trọng điểm. Đặc biệt cần tập trung vào: Những chuyển biến tích cực trong đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; Kết quả xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức, cán bộ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; Nâng cao văn hóa chính trị, đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu và cán bộ, đảng viên; Đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, người đứng đầu các cấp đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; Hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát; phát huy dân chủ đi đôi với kiểm soát quyền lực, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đối với các tổ chức trong hệ thống chính trị và cán bộ, đảng viên; Xây dựng, thực hiện cơ chế kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức, có quyền; xử lý những hành vi vi phạm kỷ luật đảng, pháp luật của Nhà nước; Phản ánh kịp thời kết quả công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; làm cho quần chúng thấy quá trình phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý nghiêm khắc nhiều cán bộ, đảng viên sai phạm không làm "chậm lại" sự phát triển, mà ngược lại, càng làm trong sạch, tạo sức mạnh thật sự của bộ máy và đội ngũ cán bộ, đảng viên… Mặt khác, kiên quyết vạch trần, phê phán, đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, lợi dụng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để kích động, chia rẽ, chống phá Đảng, Nhà nước ta.
Tựu trung, báo chí nước nhà cần tiếp tục tuyên truyền bảo đảm nhận thức thật đầy đủ, sâu sắc vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để từ đó có quyết tâm chính trị rất cao, biện pháp rất trúng và phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, tập trung, thống nhất của Đảng. Công tác này cần được tăng cường không chỉ về số lượng, chất lượng mà phải tạo luồng sinh khí mới, hiệu quả mới thông qua những đổi mới trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Bảo đảm tiếp tục cổ vũ, động viên sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, huy động sức mạnh của toàn dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, củng cố và tăng cường sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
