...đặc khu đã đạt những thành tựu quan trọng về kinh tế-xã hội và đang hướng đến trở thành trung tâm du lịch, dịch vụ hiện đại gắn với phát triển kinh tế biển bền vững.
Đặc khu Cô Tô được thành lập trên cơ sở ba xã, thị trấn của huyện Cô Tô trước đây, với diện tích đất nổi hơn 53,6 km², gồm 74 đảo lớn nhỏ, dân số gần 7.000 người. Nơi đây có đường biên giới biển dài gần 192 km tiếp giáp Trung Quốc, sở hữu ngư trường rộng trên 300 km², giàu tiềm năng phát triển kinh tế biển, du lịch sinh thái và giữ vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng-an ninh ở vùng biển đông bắc Tổ quốc.
Những năm qua, Cô Tô đã phát huy mạnh mẽ nội lực, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững, nâng cao đời sống nhân dân và giữ vững thế trận quốc phòng-an ninh. Thôn Đảo Trần, cách trung tâm đặc khu 45 hải lý, nơi 13 hộ dân với 55 nhân khẩu ra sinh sống từ năm 2014 theo chủ trương của tỉnh Quảng Ninh.
Đến nay, các hộ dân đã ổn định cuộc sống, gắn bó lâu dài với đảo. Hạ tầng thiết yếu như giao thông, điện, nước sạch, trường lớp, thông tin liên lạc được đầu tư đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân bám đảo, làm kinh tế. Chính quyền đặc khu luôn kịp thời triển khai nhiều chính sách hỗ trợ như cho vay vốn ưu đãi, tặng quà, động viên vào các dịp lễ, Tết…
Ông Vũ Văn Định, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Đảo Trần chia sẻ: “Từ khi chuyển sang mô hình chính quyền mới hai cấp, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng người dân ở đặc khu luôn nhận được sự quan tâm của tỉnh và các cấp, ngành.
Nhờ đó, đời sống, sinh hoạt của nhân dân ngày càng ổn định và chúng tôi yên tâm, tin tưởng, gắn bó xây dựng đặc khu ngày càng phát triển”. Trong 5 năm (2020-2025), Cô Tô đón khoảng 1,2 triệu lượt du khách, gấp 1,5 lần giai đoạn trước; doanh thu du lịch ước đạt 3.000 tỷ đồng, tăng 1,8 lần so với giai đoạn năm 2015-2020.
Tính đến hết tháng 11/2025, đặc khu đón hơn 350.000 lượt khách, doanh thu hơn 1.000 tỷ đồng, trong đó có 2.900 lượt khách quốc tế. Bên cạnh đó, kinh tế-xã hội của đặc khu có nhiều chuyển biến tích cực. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; tổng giá trị sản xuất tăng thêm 17,5%, vượt chỉ tiêu; thu ngân sách đạt 66.899 triệu đồng.
Ông Nguyễn Hải Linh, Trưởng Phòng Văn hóa và Xã hội đặc khu Cô Tô cho biết: Với hệ thống hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, kinh tế biển, du lịch sinh thái có bước khởi sắc và bứt phá, đời sống người dân ngày càng được nâng cao, là động lực to lớn để quân và dân đặc khu Cô Tô nỗ lực, quyết tâm xây dựng đặc khu trở thành “Điểm đến xanh, an toàn, thân thiện, hấp dẫn, trọn vẹn bốn mùa”.
Cùng với du lịch, Cô Tô chú trọng cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, nông thôn, lấy xây dựng nông thôn mới làm trung tâm, gắn với mô hình cộng đồng làm du lịch. Địa phương đã phát huy tối đa lợi thế để thúc đẩy chế biến thủy sản, các sản phẩm đặc trưng, đồng thời xây dựng Đề án nuôi biển. Nhờ đó, sản lượng nuôi trồng và khai thác thủy sản đạt 6.100 tấn/năm; sản lượng hải sản chế biến sâu đạt 200 tấn; tổng sản lượng lương thực đạt 680 tấn/năm.
Song song với đó, Cô Tô tập trung kết hợp khai thác với nuôi trồng, chế biến hải sản công nghệ cao, bảo vệ nguồn lợi thủy sản; phát triển các vùng nuôi biển tập trung theo quy hoạch, tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại; gắn sản xuất với chế biến sâu và tiêu thụ sản phẩm; hoàn chỉnh hệ thống hậu cần nghề cá, nuôi biển, chế biến đồng bộ, hiện đại.
Giai đoạn năm 2020-2025, kinh tế địa phương đạt tốc độ tăng trưởng bình quân hơn 16%/năm, cao hơn mức trung bình của tỉnh; thu ngân sách tăng bình quân 10%/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, với thương mại-dịch vụ chiếm 65%, công nghiệpxây dựng 20% và nông nghiệp 15%.
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc khu Cô Tô chủ động hoạch định những chiến lược kinh tế-xã hội, trong đó tập trung phát triển du lịch, dịch vụ tổng hợp hiện đại theo hướng “giảm lượng, tăng chất”, gắn với bảo vệ vững chắc quốc phòng-an ninh để trở thành một trong những trung tâm du lịch của tỉnh, “đặc khu xanh” của vùng đông bắc. Bước vào giai đoạn mới, đặc khu Cô Tô đặt mục tiêu triển khai mạnh mẽ các giải pháp xây dựng kinh tế biển đảo theo hướng xanh, hiện đại, bền vững.
Trọng tâm là phát triển du lịch sinh thái biển, du lịch văn hóa gắn với bảo tồn và phát huy tài nguyên biển; khuyến khích các mô hình kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo, nuôi biển công nghệ cao và dịch vụ logistics biển.
Cô Tô tập trung thực hiện quy hoạch không gian biển hiệu quả, gắn với bảo vệ môi trường sinh thái và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu. Mục tiêu đến năm 2030, Cô Tô trở thành trung tâm du lịch-dịch vụ gắn với phát triển kinh tế biển bền vững và là hình mẫu đặc khu biển đảo trong chuyển đổi số.
Bí thư Đảng ủy đặc khu Cô Tô Lê Ngọc Hân cho biết: “Đặc khu xác định tập trung vào ba trụ cột kinh tế biển gồm: Du lịch biển đảo sinh thái-văn hóa-trải nghiệm; thủy sản bền vững và nuôi biển công nghệ cao; hậu cần nghề cá-dịch vụ logistics ven bờ.
Trong đó, Cô Tô ưu tiên xây dựng đồng bộ và nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế biển, nhất là hạ tầng cảng biển và dịch vụ cảng biển. Đồng thời, đặc khu tổ chức lại và khai thác hiệu quả không gian phát triển kinh tế biển bảo đảm hợp lý, khoa học, hài hòa lợi ích để tạo không gian và động lực mới gắn với bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học và sinh kế ngư dân”.
Xác định năm 2026 là năm bản lề, đặc khu Cô Tô đặt mục tiêu tạo đột phá trong về kinh tế- xã hội và hạ tầng kết nối; phát triển mạnh kinh tế biển xanh gắn với bảo vệ môi trường; đẩy mạnh ứng dụng khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh; tiếp tục nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân; đồng thời giữ vững quốc phòng-an ninh, chủ quyền biên giới Tổ quốc .
