Tại Tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm thu nhận và điều phối giác mạc Việt Nam và Singapre do Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia và Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 tổ chức chiều 15/10, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Châu, Giám đốc Ngân hàng Mô, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 cho biết, chỉ trong 8 tháng, Bệnh viện đã thu nhận 57 giác mạc từ nhiều nguồn hiến. Trong đó, thu nhận có 2 ca hiến tặng trong nước, còn lại là giác mạc hiến tặng từ các ngân hàng mắt của Mỹ.
Tính riêng Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 thực hiện thành công 42 ca ghép giác mạc, mang lại ánh sáng cho người bệnh. Số còn lại được điều phối sang các bệnh viện khác.
Theo bà Nguyễn Thị Kim Tiến, Chủ tịch Hội Vận động hiến tặng mô, tạng Việt Nam, từ tháng 5 tới nay, số lượng ca hiến tạng từ người chết não tăng gấp 3 lần, các ca ghép tạng trong đó có ghép hiến giác mạc tăng 10% so với thời điểm trước.
Tuy nhiên còn một số khó khăn bởi Việt Nam hiện chỉ có 2 cơ sở y tế có khả năng thu, ghép giác mạc trên cả nước; bên cạnh đó số lượng giác mạc hiến ít.
Ngoài nguồn hiến trong nước, Việt Nam được tặng nguồn giác mạc từ nước ngoài. Tuy nhiên, thủ tục hải quan và bảo quản giác mạc còn khó khăn bởi giác mạc không phải bệnh phẩm, không phải thiết bị, hay mẫu vi sinh vật mà giác mạc là mô cần bảo quản sống.
Vì thế, bà Nguyễn Thị Kim Tiến đề xuất, các cơ quan chức năng, các cơ sở thu, ghép giác mạc cần có kiến nghị chính thức tới Bộ Y tế, Tổng cục Hải quan cần tạo điều kiện về thủ tục để chuyển nguồn giác mạc từ nước ngoài về Việt Nam ghép cho người bệnh sớm.
Chúng ta biết rằng với những người đã mất đi đều có thể hiến giác mạc mang lại ánh sáng cho 2 người khác, điều đó rất ý nghĩa, cần phải động viên khuyến khích.
 |
Đại diện Ngân hàng Mắt Singapore chia sẻ tại hội thảo. |
Tại hội thảo, Tiến sĩ, bác sĩ Howard Cajucom-Uy - đại diện Ngân hàng Mắt Singapore chia sẻ, ở Singapore từ năm 2004 đã ban hành luật Hiến ghép tạng, và 2010 đã rất hoàn chỉnh, họ thành lập Ngân hàng Mô và giác mạc trước chúng ta, có cơ chế về tài chính, pháp luật thuận lợi hơn chúng ta, công nghệ, kỹ thuật và chính sách cũng được đầu tư hơn… do vậy nguồn cho của họ tương đối tốt.
Tại Việt Nam, việc lấy-ghép giác mạc được thực hiện từ năm 2007. Đến nay đã có hơn 3.000 người được ghép giác mạc, trong đó có hơn 50% là từ nguồn người hiến tại cộng đồng, tập trung chủ yếu ở Ninh Bình, Nam Định..., nhiều nhất là năm 2020, có 169 người được ghép.
Đến nay, hơn 20 tỉnh, thành phố đã có người hiến tặng giác mạc sau khi qua đời. Tuy nhiên, số người mù vì bệnh lý giác mạc đang rất lớn, khoảng hơn 30.000 người, nhưng con số ghép được rất ít ỏi. Trong số bệnh nhân chờ ghép giác mạc, nhiều nhất là ở độ tuổi 30-60, có cả trẻ em.
Theo báo cáo của Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia, từ năm 2010 đến 2020, mỗi năm nước ta có 10-11 ca chết não hiến tạng. Riêng năm 2023, có 14 ca chết não hiến tạng. Tuy nhiên, 9 tháng đầu năm 2024, có 25 ca chết não hiến mô, tạng, góp phần tăng số tạng hiến từ người chết não đạt 87/892 bệnh nhân ghép (tương đương 10,49%). Đây được coi là con số kỷ lục của Việt Nam vì trước đây, tỷ lệ hiến tạng từ người chết não chỉ chiếm khoảng 5-6%.
Tính đến tháng 9/2024, sau 32 năm triển khai ghép tạng và 14 năm lấy tạng từ người cho chết não, cả nước ghi nhận 180 ca chết não hiến tạng.
Năm 2023, Việt Nam ghép tạng cho 1.000 người, đưa nước ta trở thành quốc gia có nhiều người được ghép tạng nhất Đông Nam Á.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Minh Châu, Giám đốc Ngân hàng Mô, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 cho hay, hội thảo lần này là tiền đề mở ra nhiều cơ hội hợp tác lâu dài với những quốc gia đi đầu về hoạt động của ngân hàng mắt, tạo điều kiện cho các nhà hoạch định chính sách có thêm các góc nhìn rộng hơn trong hoạt động hiến, tặng giác mạc.
Nhân dịp này, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 sẽ khai giảng khóa 1 - đào tạo kỹ thuật viên Ngân hàng Mắt. Các chuyên gia cũng sẽ hội chẩn các ca bệnh lý khó về giác mạc.
