Tỉnh đã lồng ghép, gắn kết chặt chẽ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững với thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia khác và chính sách khuyến khích thoát nghèo bền vững. Bước đầu, tỉnh đã đạt những kết quả đáng ghi nhận; tỷ lệ giảm nghèo đạt và vượt mục tiêu đề ra hằng năm.
Thời gian qua, Quảng Nam luôn chú trọng đến Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết về công tác này.
Trong đó, Nghị quyết số 02-NQ/TU ngày 27/4/2016 của Tỉnh ủy về đẩy mạnh thực hiện công tác giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 và Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 4/5/2021 về tiếp tục đẩy mạnh công tác giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã được Ủy ban nhân dân cụ thể hóa bằng các kế hoạch để triển khai thực hiện và mang lại hiệu quả cao.
Kết quả từ lồng ghép các chương trình
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trần Anh Tuấn cho biết, trong giai đoạn 2021-2023, Quảng Nam triển khai thực hiện tốt chính sách giảm nghèo chung của quốc gia như: Chính sách tín dụng ưu đãi, đào tạo nghề, xuất khẩu lao động, y tế, giáo dục, nhà ở, trợ giúp pháp lý... Tỉnh tổ chức đưa 2.513 lao động đi làm việc theo hợp đồng ở nước ngoài; cấp miễn phí 157.785 thẻ bảo hiểm y tế cho người nghèo, với kinh phí hơn 111,5 tỷ đồng; cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế
cho hơn 272 nghìn người dân tộc thiểu số, người dân sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo, với kinh phí hơn 202 tỷ đồng; hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế cho 30.271 người cận nghèo, kinh phí 20,8 tỷ đồng; cấp 44.476 thẻ bảo hiểm y tế cho đối tượng thoát nghèo, thoát cận nghèo, kinh phí gần 30 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, tỉnh thực hiện trợ cấp xã hội hằng tháng cho 296.150 đối tượng bảo trợ xã hội, với kinh phí 1.924 tỷ đồng; hỗ trợ 42.422 hộ gia đình, cá nhân nhận chăm sóc nuôi dưỡng đối tượng bảo trợ xã hội, kinh phí 181 tỷ đồng và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho 226.760 đối tượng bảo trợ xã hội, với kinh phí 173 tỷ đồng.
Cùng với đó, từ năm 2021 đến 2023, Ủy ban nhân dân tỉnh phân bố 352 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh cho các địa phương để tiếp tục thực hiện chi trả kịp thời các chính sách khuyến khích cho hộ thoát nghèo bền vững được công nhận từ năm 2017 đến 2021, bao gồm hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế theo diện hộ gia đình (ba năm liên tục sau khi được công nhận thoát nghèo bền vững) và hỗ trợ về giáo dục.
Ngoài ra, tỉnh còn dành 2,040 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh cho các địa phương để chi hỗ trợ hằng tháng đối với 196 người được phân công theo dõi, thực hiện công tác giảm nghèo và gần 200 cộng tác viên giảm nghèo cấp xã theo quy định. Đồng thời, Quảng Nam thực hiện tốt chính sách hỗ trợ cải thiện mức sống cho một số đối tượng thuộc hộ nghèo đang hưởng chính sách người có công cách mạng và bảo trợ xã hội theo nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh. Từ năm 2021 đến 2023, các địa phương đã chi trả kịp thời chính sách hỗ trợ cho 21.028 đối tượng, với kinh phí 72,884 tỷ đồng.
Đáng nói, chính sách trợ cấp hằng tháng cho người có hoàn cảnh khó khăn, được Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Nam bổ sung vào nhóm đối tượng được hưởng chính sách bảo trợ xã hội. Trong hai năm 2022 và 2023, toàn tỉnh đã giải quyết trợ cấp xã hội hằng tháng cho 11.346 đối tượng, với kinh phí 34,4 tỷ đồng; mua thẻ bảo hiểm y tế cho 6.509 lượt đối tượng, với kinh phí 3,8 tỷ đồng và hỗ trợ chi phí mai táng cho 506 đối tượng, kinh phí 3,6 tỷ đồng. Qua đó, đã giúp nhiều đối tượng có hoàn cảnh khó khăn, nhất là người mắc bệnh hiểm nghèo, trẻ em dưới ba tuổi thuộc hộ nghèo, người cao tuổi từ đủ 60 đến 80 tuổi nghèo vượt qua khó khăn, cải thiện cuộc sống, góp phần thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội của tỉnh.
 |
Trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Quảng Nam chú trọng bảo tồn các giá trị văn hóa ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi. |
Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Nam Lê Hùng Lam cho biết, giai đoạn 2021-2023, nguồn vốn tín dụng chính sách đã bao phủ, đầu tư đến hộ nghèo và các đối tượng chính sách tại tất cả xã, phường, thị trấn trên toàn tỉnh. Đến nay, đã có 113.945 lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội; tạo việc làm cho hơn 26.500 lao động, hỗ trợ 168 lao động đi làm việc có thời hạn tại nước ngoài; giúp 4.812 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay vốn phục vụ học tập; xây dựng, cải tạo 46.992 công trình nước sạch vệ sinh; 1.023 ngôi nhà xã hội theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, nhất là cho vay đối với người sử dụng lao động để trả lương ngừng việc, phục hồi sản xuất đối với người lao động do dịch Covid-19, với số tiền 1,730 tỷ đồng.
Thông qua việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, các chính sách giảm nghèo của Trung ương và của tỉnh đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh từ 7,59% (33.127 hộ nghèo) năm 2021 xuống còn 5,57% (24.669 hộ nghèo) năm 2023, bình quân mỗi năm giảm 1,01% (tương ứng giảm 4.229 hộ nghèo). Kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ năm 2023, số hộ nghèo trên địa bàn tỉnh cuối năm 2023 còn 24.669 hộ, tỷ lệ 5,57% (giảm 4.477 hộ nghèo), tương ứng tỷ lệ giảm 1,06% so với số hộ nghèo cuối năm 2022, đạt 149,2% so với kế hoạch đề ra.
Tháo gỡ vướng mắc, phát huy hiệu quả nguồn vốn
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên tại Quảng Nam vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế. Việc giải ngân nguồn vốn này còn nhiều vướng mắc; đời sống của người đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn, thu nhập chưa ổn định, khó có khả năng tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản. Theo chuẩn nghèo đa chiều, hiện tỷ lệ hộ nghèo của Quảng Nam vẫn còn cao hơn mức bình quân chung của cả nước.
Nguồn vốn sự nghiệp ngân sách trung ương phân bổ theo dự toán ngân sách hằng năm, không phân bổ vốn cho cả giai đoạn 2021-2025 cho nên khó khăn cho địa phương trong việc lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch trung hạn 2021-2025 thực hiện chương trình, nhất là các nội dung, nhiệm vụ của các dự án, tiểu dự án sử dụng vốn sự nghiệp.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trần Anh Tuấn cho biết, để bảo đảm an sinh xã hội, giúp hộ nghèo, cận nghèo vùng dân tộc thiểu số yên tâm phát triển sản xuất, sắp tới, Quảng Nam tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp; trong đó, chú trọng việc lồng ghép các chương trình, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận được nguồn vốn vay, các dịch vụ xã hội cơ bản...
Và để Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 được triển khai thực hiện thuận lợi, đạt mục tiêu, chỉ tiêu đề ra, tỉnh kiến nghị Trung ương sớm thông qua nghị quyết quy định một số cơ chế đặc thù, thí điểm để tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.
Trong đó, xem xét thay đổi cơ chế giao dự toán kinh phí sự nghiệp theo hướng Trung ương giao tổng vốn sự nghiệp thực hiện chương trình cho các địa phương và phân cấp cho địa phương quyết định việc phân bổ cụ thể theo các dự án, tiểu dự án thành phần để tạo sự chủ động, linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tiễn tại địa phương; góp phần đẩy nhanh quá trình thực hiện, giải ngân vốn mà vẫn bảo đảm các nhiệm vụ, đạt được mục tiêu của chương trình.
Mặt khác cần sớm ban hành chính sách trợ cấp hằng tháng cho người nghèo trong hộ nghèo không có khả năng lao động, nhất là hộ nghèo chính sách người có công với cách mạng theo tinh thần Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 23/6/2021 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XIII) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo bền vững đến năm 2030; đồng thời, tăng nguồn vốn tín dụng ưu đãi cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách khác theo tinh thần Kết luận số 06-KL/TW ngày 10/6/2021 của Ban Bí thư; quan tâm xem xét, bố trí đủ vốn sự nghiệp ngân sách trung ương cho tỉnh Quảng Nam để hỗ trợ nhà ở cho 8.179 hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo để có nhà ở an toàn, ổn định.
Thực tế cho thấy, người đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn các xã đạt chuẩn nông thôn mới, các xã thoát khỏi tình trạng khó khăn, đặc biệt khó khăn thì các chính sách hỗ trợ hầu như không còn được thụ hưởng, nhất là các chính sách về y tế và giáo dục. Hiện, đời sống của người đồng bào dân tộc thiểu số tại Quảng Nam còn nhiều khó khăn, thu nhập chưa ổn định, khó có khả năng tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản, nhất là về y tế và giáo dục.
Do vậy, tỉnh đề nghị Trung ương xem xét, thực hiện chính sách y tế, giáo dục đối với tất cả người dân tộc thiểu số (không phân biệt nghèo hay không nghèo; địa bàn thuộc vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn) để bảo đảm an sinh xã hội, giúp hộ dân tộc thiểu số yên tâm phát triển sản xuất, xóa bỏ tình trạng “xin nghèo” hoặc không muốn thoát nghèo do mất chính sách.
