Quà lưu niệm Nga, kỷ niệm một thời thanh niên sôi nổi

Với Việt Nam, trên mỗi bước đường đi lên hôm nay, nhân dân ta luôn ghi nhớ lời dặn dò của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Càng nhớ lại những ngày tủi nhục mất nước, nhớ lại mỗi bước đường đấu tranh cách mạng đầy hy sinh gian khổ mà cũng đầy thắng lợi vẻ vang thì giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam càng thấm thía công ơn to lớn của Lê-nin và Cách mạng Tháng Mười".

Liên Xô đã giúp Việt Nam đào tạo hơn 30 nghìn sinh viên, nghiên cứu sinh, trong số đó, gần hai nghìn người được nhận các học vị khoa học tiến sĩ. Ðến nay, nhiều người Việt Nam đã một thời gắn bó với xứ sở bạch dương, những người đã có một thời thanh niên sôi nổi sống, học tập, lao động ở Liên Xô không thể quên những năm tháng đã gắn cuộc đời của họ với Moscow, Leningrad (Saint Petersburg), Voronehz ... và các thành phố khác của nước Nga.

Và như vậy, cứ đến dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười, những người đã từ nước Nga trở về nhiều năm trước lại tìm được cho mình một góc nhỏ thân thương là những cửa hàng Quà lưu niệm Nga để ngắm nhìn những hình ảnh của nước Nga, của Liên Xô, thỏa mãn khao khát lấp đầy nỗi nhớ trong tâm hồn.

Có thể là chỉ mua một hai món quà, cũng có người không mua gì mà chỉ đến để được ngắm những hình ảnh mang "chất Nga". Ðó là những Matryoshka, những con lật đật Kachiusa, những chiếc hộp khâu, hộp nữ trang sơn mài Khokhloma, những bức tranh với hình ảnh những cánh rừng bạch dương tán lá xanh sáng rực lên bởi thân cây óng ả mầu trắng in bóng mặt hồ mùa xuân hay phong cảnh mùa thu vàng, những chú gấu Nga trong rừng thông, phong cảnh biển... của những danh hoạ Levitan, Siksin, Aivazovaski... Mỗi một món quà lưu niệm đều ẩn chứa một câu chuyện về đất nước, con người Nga.

Một trong những thứ quà lưu niệm nổi tiếng của Nga là con búp bê gỗ huyền bí Matryoshka. Matryoshka "huyền bí" bởi nó chứa đựng nhiều con búp bê gỗ xếp lồng vào nhau: bộ ba con, năm con, bảy con, 15 con, thậm chí 50 con. Matryoshka bắt nguồn từ chữ "mát" có nghĩa là mẹ, và khi tất cả các búp bê đã được lấy ra hết và cho xếp thành hàng thì sẽ được một gia đình với hình ảnh những cô gái Nga hiền hậu, xinh đẹp, hiện thân của cuộc sống sinh sôi, nảy nở, duy trì và bảo tồn dòng giống.

Theo các nhà nghiên cứu, xuất xứ của Matryoshka không phải ở chính nước Nga, mà "người mẹ đông con" này đến từ nước Nhật Bản láng giềng. Cụ tổ của Matryoshka là "nhà thông thái Fukuruma" được một phú ông Nga đưa về như một thứ quà kỷ niệm. Một nghệ nhân làm đồ chơi người Nga ở làng Sergeyeva, ngoại ô Moscow bất ngờ đã thấy "nhà thông thái" và quyết định thử làm món đồ này. Bằng tài năng sáng tạo của mình, nghệ nhân đã tạo được một thứ đồ chơi theo cách cảm nhận cái đẹp của một người Nga, tạo ra một cô thôn nữ Nga trang phục rực rỡ, sống động, mang những mầu sắc vàng và đỏ truyền thống của Nga. Những nghệ nhân Nga ở làng nghề lập tức tìm tòi tô vẽ, sơn Matryoshka, đua nhau sáng tạo hình ảnh nghệ thuật của cô búp bê gỗ này. Thời gian trôi qua, việc trang trí, vẽ và sơn Matryoshka ngày càng hoàn hảo. Nét đặc trưng của Matryoshka thể hiện khuôn mặt phúc hậu, đẹp hoàn thiện của các cô thôn nữ Nga với chiếc khăn choàng đầu và những bông hoa tươi thắm đủ mầu sắc được sơn nhũ rất tinh xảo. Món quà lưu niệm đặc sắc của nước Nga Matryoshka cho đến ngày nay vẫn giữ vị trí quán quân trong số mọi đồ chơi kỷ niệm từ nước Nga.

Nếu như nói về quà lưu niệm thuần túy của Nga thì trước hết phải kể đến đồ sứ Dymkov (hay còn gọi là đồ sứ Viatskaya). Nghề truyền thống này đã tồn tại 350 năm, mang tên gọi của ngôi làng mà nó đã sinh ra, làng Dymkov ở gần trung tâm tỉnh Viatskaya ở phần lãnh thổ châu Âu của nước Nga. Nghề truyền thống sinh sôi ở đây là  nhờ chất đất sét đặc biệt của địa phương, mầu hồng, bóng và mềm mại. Những nghệ nhân xứ Viatskaya đã sáng tạo từ đất sét quê hương những đồ chơi phong phú của thế giới sống động: người, thú vật, chim muông, tạo cho chúng những diện mạo cổ tích. Ðặc điểm của quà lưu niệm Dymkov còn ở chỗ các nghệ nhân đã làm cho nó có thể phát ra âm thanh khi được thổi vào. Trong những lễ hội dân tộc, các chàng trai và cô gái Nga còn tổ chức thi xem ai tạo ra được những âm thanh hay và vang xa nhất. Ðồ sứ Dymkov được thực hiện hoàn toàn bằng phương pháp thủ công, có hình thức đơn giản mà mềm mại, mang sắc mầu sặc sỡ: mầu quả phúc bồn tử, mầu da cam, xanh ngọc, có dát nhũ... trên nền trắng thanh khiết.

Nói về các quà lưu niệm đặc trưng Nga không thể không nhắc đến sơn mài Khokhloma. Sơn mài Khokhloma xuất xứ ở vùng lưu vực sông Volga, làng Semino (gần Hạ Novgorod), có lịch sử cách đây vài thế kỷ. Ðất đai ở đây nghèo nàn và do đó ngành nghề thủ công là nguồn thu nhập bổ sung quan trọng. Nghề sơn mài Khokhloma sản xuất các đồ gia dụng như tô quả, bát đĩa, ấm chén, khay, thìa muỗng bằng gỗ bạch dương. Trang trí Khokhloma là ba mầu chủ đạo vàng, đen, đỏ. Nghệ thuật phối mầu điêu luyện với những hình ảnh hoa văn dân dã mà sống động đã tạo nên những tác phẩm nghệ thuật "Khokhloma vàng" đầy quyến rũ. Khokhloma nổi tiếng toàn thế giới từ đầu thế kỷ 19, sau khi được giới thiệu ở Hội chợ quốc tế Paris. Các hãng buôn của Ðức, Pháp, Anh, Ấn Ðộ đã ký những hợp đồng nhập khẩu sản phẩm Khokhloma đầu tiên với nước Nga.

Loại đồ sứ Nga được mọi người biết đến nhiều nữa là đồ sứ Gzhel, một vùng đất cổ ở về phía đông - nam tỉnh Moscow, bao gồm hàng chục làng nghề. Sản phẩm sứ Gzhel có họa tiết vẽ bằng bút lông phóng khoáng với đặc trưng là mầu xanh biếc, xanh lam trên nền sứ men trắng, loại sứ mà chỉ có ở Gzhel mới có thể tạo được. Còn cả những bức tranh gỗ đá mầu dùng từ miếng gỗ xẻ vát từ thân cây bạch dương làm nền, mầu vẽ là những hạt đá tự nhiên vùng núi Uran. Mầu sắc và độ mịn ráp của hạt đá và kỹ thuật vẽ độc đáo trên những bức tranh thiên nhiên Nga tuyệt mỹ. Một nghề dân tộc lâu đời nữa của Nga là chạm khắc xương. Loại hình nghệ thuật dân gian này là biểu hiện sắc nét nhất của nghệ thuật, có xuất xứ từ trước công nguyên. Nghề chạm khắc xương xuất xứ từ Kholmogora (tỉnh Archagel, miền bắc nước Nga). Sau này, mảnh đất Novgorod đã đem lại may mắn cho ngành chạm khắc xương và nó đã phát triển rực rỡ tại đây. Ðể làm ra những tác phẩm chạm khắc xương người ta sử dụng những chiếc xương hình ống và sừng của gia súc, cũng có cả loại vật liệu có giá trị hơn - xương hải cẩu và voi ma-mút. Hình dáng và mầu sắc của xương cho phép các nghệ nhân tạo dáng khác nhau, sử dụng nhiều loại kỹ xảo: chạm khắc, đục ren... Kết quả là xuất hiện các loại hình thù và chim muông, vật dụng khác nhau như dao rọc giấy, hộp khâu, dây nữ trang, mặt dây chuyền...

Kỷ  niệm Tháng  Mười  không bao giờ  phai nhạt  trong các  thế  hệ  người  Việt  Nam yêu mến  Lê-nin, yêu mến Liên Xô và nước Nga Xô-viết.

Có thể bạn quan tâm