Điển hình cho thực trạng thao túng đấu giá đất, đẩy giá lên cao nhằm phá hoại cuộc đấu giá là ở huyện Sóc Sơn.
Các đối tượng nâng giá lên 30 tỷ đồng/m2 rồi bỏ ngang, ảnh hưởng đến kết quả phiên đấu giá. Mới đây, Công an thành phố Hà Nội đã tiến hành tạm giữ 5 đối tượng cố tình phá hoại kết quả đấu giá đất tại huyện Sóc Sơn.
Tại huyện Thanh Oai, nhiều người tham gia đấu giá đất xong cũng bỏ cọc, thời gian qua, có tới 80% nhà đầu tư bỏ cọc đấu giá ở Thanh Oai. Toàn bộ các lô đất có giá trúng từ 80 triệu đồng đến hơn 100 triệu đồng/m2 không được nộp tiền khi đến hạn định.
Hà Nội siết chặt công tác đấu giá đất
Theo đại biểu Phùng Tân Nhị (tổ huyện Ba Vì), đối với trường hợp giá khởi điểm thấp, người tham gia đấu giá đặt cọc thấp, từ đó dẫn đến người tham gia đấu giá sẵn sàng bỏ cọc, ảnh hưởng đến kết quả đấu giá. Do đó, cần nghiên cứu mức giá ở các vòng đấu giá; xác định giá khởi điểm sát giá thị trường, bảo đảm nhà đầu tư thực sự có nhu cầu tham gia.
Nhận định tình trạng thổi giá đất là vấn đề bất thường, đại biểu Nguyễn Minh Đức (tổ quận Hoàng Mai) cho rằng, tình trạng thổi giá, tình trạng các dự án bất động sản không được khơi thông đặt ra vấn đề thành phố cần có những giải pháp thực sự quyết liệt để khơi thông và thúc đẩy thị trường bất động sản; nếu thị trường bất động sản phát triển, các thị trường khác mới phát triển.
Đại biểu Hoàng Anh Tuấn (tổ huyện Mê Linh) cho rằng, nhiều quận, huyện vừa qua không đạt nguồn thu từ đất, nguyên nhân do thay đổi một số nội dung trong Luật Đất đai 2024 so với trước đây, cùng với đó, vừa qua tổ chức đấu giá đất gặp khó khăn. Từ nội dung này, đại biểu đề nghị thành phố Hà Nội sớm ban hành bảng giá đất mới theo Luật Đất đai 2024 để phục vụ đấu thầu, đấu giá đất.
Từ thực tế trên, các đại biểu đồng tình quan điểm cần làm rõ động cơ của tình trạng thổi giá đất. Công an Thành phố phải điều tra, làm rõ triệt tiêu tình trạng thổi giá, bỏ giá làm thất bại các cuộc đấu giá, ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh tế-xã hội.
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (tổ quận Nam Từ Liêm), qua báo cáo của các địa phương cho rằng, Hà Nội có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng bảng giá đất. Hà Nội đã điều chỉnh bảng giá đất theo Luật Đất đai năm 2013 và liên tục điều chỉnh hệ số k để có mức giá phù hợp nhất. Một trong những yêu cầu là bảng giá đất phải tiến hành thận trọng, bảo đảm thu hút được cả doanh nghiệp đầu tư nước ngoài lẫn doanh nghiệp trong nước và bảo đảm quyền định giá của Nhà nước.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Dương Đức Tuấn (đại biểu tổ quận Hai Bà Trưng), do chưa có bảng giá đất, dẫn đến ảnh hưởng tới việc xác định giá đất phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. “Sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, đồng bộ với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản, chúng ta gặp vấn đề hạn chế là không xác định giá trị bảng giá đất mà Luật Đất đai 2024 quy định cần có. Do chưa có bảng giá đất, dẫn đến ảnh hưởng tới việc xác định giá đất phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. Chính vì thế, công tác giải phóng mặt bằng hiện đang bị “tắc nghẽn”, như ở dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô” - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Dương Đức Tuấn cho biết.
Bên cạnh đó, việc xác định giá đất cụ thể để xác định giá sàn đấu giá hiện còn rất thấp so với giá giao dịch thực tế. Điều này dẫn đến nhiều kỳ đấu giá đất thất bại như tại các huyện Thanh Oai, Sóc Sơn... Gần đây các cuộc đấu giá đất tại các địa phương được tổ chức khá nhiều song chỉ tiêu đấu giá quyền sử dụng đất tại nhiều địa phương có khả năng không hoàn thành cũng bởi tình trạng đẩy giá lên cao rồi bỏ cọc.
Luật Đấu giá tài sản năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 cũng đã đưa ra nhiều quy định mới về xử lý vi phạm đối với người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, cá nhân, tổ chức có liên quan. Theo đó, người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, cá nhân, tổ chức có liên quan có hành vi vi phạm quy định tại khoản 5 Điều 9 hoặc quy định khác của Luật này, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Nhiều ý kiến cho rằng việc giá đất đấu giá có thể là căn cứ để xác định giá thị trường là nguyên nhân cơ bản khiến cho tình trạng thao túng, “thổi” giá đất diễn ra ở khá nhiều cuộc đấu giá đất tại Hà Nội trong thời gian qua. Những chế tài mạnh của Luật Đấu giá tài sản năm 2024 chưa đến thời điểm có hiệu lực nên tình trạng này vẫn còn “đất sống”.
