Phóng viên: Xin Đại sứ cho biết mục tiêu, ý nghĩa và tầm quan trọng của chuyến công tác này?
Đại sứ Đặng Minh Khôi: Nhận lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin, từ ngày 23 đến 24/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham gia Hội nghị các nhà lãnh đạo các nước theo định dạng BRICS+ tại Kazan, Liên bang Nga. Đây là hoạt động cấp cao quan trọng của BRICS và các nước đối tác trong năm, với sự tham dự của lãnh đạo hơn 30 nước, cùng nhiều khách mời là đại diện các tổ chức quốc tế và khu vực.
Với chủ đề “BRICS và Nam bán cầu: cùng xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn”, Hội nghị các nhà lãnh đạo các quốc gia theo định dạng BRICS+ sẽ tập trung trao đổi về hợp tác giữa các nước BRICS và Nam bán cầu trong giải quyết các vấn đề trong chương trình nghị sự quốc tế, trong đó có tình hình khu vực và quốc tế, phát triển bền vững, an ninh lương thực và năng lượng.
Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tình hình thế giới ngày càng phức tạp với sự nổi lên gay gắt của nhiều thách thức, đòi hỏi các nước tăng cường phối hợp để ứng phó hiệu quả.
Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính là hoạt động đối ngoại cấp cao có ý nghĩa quan trọng, khẳng định chính sách đối ngoại nhất quán của Việt Nam độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.
Sự tham gia của Việt Nam tại Hội nghị lần này cũng chuyển tải thông điệp của Việt Nam về việc ủng hộ vai trò của các diễn đàn và cơ chế hợp tác đa phương, trong đó có BRICS, hoạt động trên cơ sở tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và phù hợp với luật pháp quốc tế, đề cao tiếng nói, tính đại diện của các nước đang phát triển trong quản trị toàn cầu cũng như trong giải quyết các thách thức chung, góp phần xây dựng một trật tự thế giới đa cực và công bằng, đóng góp vào hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và toàn thế giới.
Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng có kế hoạch hội kiến, gặp gỡ, tiếp xúc với Lãnh đạo cấp cao các nước, Lãnh đạo các tổ chức quốc tế khác để trao đổi sâu rộng, toàn diện các biện pháp tăng cường quan hệ trên các lĩnh vực mà các bên cùng quan tâm, rà soát việc thực hiện các thỏa thuận, đưa hợp tác giữa Việt Nam và các nước, các tổ chức quốc tế ngày càng sâu sắc, hiệu quả và thực chất, đóng góp chung vào phát triển, ổn định của khu vực và trên thế giới.
Tôi tin tưởng rằng, chuyến công tác lần này của Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ đóng góp hiệu quả vào các hoạt động tại Hội nghị, khẳng định với bạn bè quốc tế hình ảnh một Việt Nam chủ động, tích cực, trách nhiệm, chân thành và hữu nghị, góp phần thực hiện mục tiêu chung hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững ở khu vực và thế giới.
Phóng viên: Đại sứ đánh giá như thế nào về nhịp độ trao đổi đoàn cấp cao giữa Việt Nam và Nga thời gian qua, điều đó có ý nghĩa như thế nào đối với nỗ lực thúc đẩy sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nga?
Đại sứ Đặng Minh Khôi: Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS+ trong thời gian Nga đảm nhiệm cương vị Chủ tịch BRICS còn phát đi thông điệp về mối quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam và Liên bang Nga, là sự tiếp nối và phát huy hiệu quả mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước đã được xây dựng và củng cố qua nhiều thập kỷ, dựa trên nền tảng của sự tin cậy, hợp tác bền vững và tôn trọng lẫn nhau.
Trong khuôn khổ Hội nghị, dự kiến Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ cuộc gặp chính thức với Lãnh đạo cấp cao, cũng như các đối tác, các tập đoàn kinh tế lớn của Liên bang Nga. Đây là dịp để hai bên thúc đẩy triển khai kết quả các chuyến thăm và tiếp xúc giữa Lãnh đạo cấp cao hai nước thời gian qua, nhất là chuyến thăm cấp nhà nước đến Việt Nam của Tổng thống Putin (20/6/2024), cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm với Tổng thống Putin (8/8/2024) cũng như chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn (8-10/9/2024).
Lãnh đạo hai nước sẽ tập trung trao đổi về những phương hướng lớn trong hợp tác song phương trong thời gian tới cũng như trao đổi những vấn đề cụ thể nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, năng lượng, dầu khí, khoa học công nghệ, giáo dục, văn hóa, góp phần đưa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nga ngày càng phát triển, cả về bề rộng lẫn chiều sâu, hướng tới kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nga vào đầu năm 2025.
Phóng viên: Đại sứ đánh giá thế nào về vai trò của BRICS?
Đại sứ Đặng Minh Khôi: BRIC được thành lập vào năm 2006 ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao, ban đầu gồm 4 nước Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc, nâng cấp lên thành Hội nghị thượng đỉnh từ năm 2009. BRIC được thành lập với mục tiêu ban đầu là trở thành một thể chế chính trị, kinh tế và tài chính toàn cầu nhằm phản ánh tương quan lực lượng theo hướng công bằng, cân bằng và có tính đại diện cao hơn.
Hợp tác của BRIC dựa trên 3 trụ cột là chính trị-an ninh, kinh tế-tài chính, văn hóa-giao lưu nhân dân. Các cơ chế hợp tác nổi bật bao gồm Hội nghị Thượng đỉnh, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao, các Hội nghị Bộ trưởng chuyên ngành, các hội đồng, liên minh, cơ chế hợp tác chuyên ngành và các cơ chế đối thoại với các nước không phải thành viên.
Trong 20 năm qua, BRIC đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Năm 2010 BRIC kết nạp thêm Nam Phi chính thức trở thành BRICS và từ 1/1/2024 kết nạp thêm 5 thành viên là Ai Cập, Ethiopia, Iran, UAE và Saudi Arabia.
Với việc mở rộng thành viên, BRICS đang dần trở thành một tập hợp lực lượng của các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển có quy mô lớn nhất thế giới và tiềm lực ngày càng to lớn, đã và đang trở thành một tổ chức đa phương có uy tín và tầm ảnh hưởng ngày càng tăng, cơ chế hợp tác toàn diện, nhận được sự quan tâm ngày càng lớn của đông đảo các quốc gia trên thế giới.
Điều đặc biệt là BRICS hiện có 2 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc; 6 thành viên G20; nhiều thành viên là các nước tầm trung.
Về quy mô kinh tế, BRICS quy tụ được nhiều nền kinh tế mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển năng động. Đến nay, BRICS đóng góp khoảng 37% GDP toàn cầu (tính theo sức mua tương đương), chiếm gần 50% dân số toàn cầu, 49% sản lượng lúa mỳ, 43% sản lượng dầu mỏ toàn cầu và 25% xuất khẩu hàng hóa của thế giới.
Đồng thời, quy mô và sức mạnh kinh tế của BRICS được tăng cường với hoạt động của Ngân hàng phát triển mới (NDB) từ năm 2015 và Quỹ dự trữ - dự phòng BRICS (CRA). Các nước thành viên BRICS đứng đầu về giá trị trữ lượng tài nguyên, khoáng sản và nằm ở các cửa ngõ giao thương lớn, có vị trí chiến lược kết nối giao thông với các châu lục khác.
Theo nghiên cứu về giá trị các nguồn tài nguyên thiên nhiên như dầu khí, than đá, gỗ, khoáng sản và các tài nguyên khác, Nga đứng đầu thế giới với 75.000 tỷ USD, Saudi Arabia đứng thứ 3 (34.400 tỷ USD), Iran đứng thứ 5 (27.300 tỷ USD), Trung Quốc đứng thứ 6 (23.000 tỷ USD), Brazil đứng thứ 7 (21.800 tỷ USD).
Phóng viên: Xin Đại sứ cho biết đánh giá về hợp tác giữa Việt Nam và BRICS trong năm 2024 và triển vọng thời gian tới.
Đại sứ Đặng Minh Khôi: Năm 2024, Nga với tư cách là Chủ tịch luân phiên của BRICS, ưu tiên thúc đẩy hợp tác trong ba lĩnh vực chính gồm chính trị - an ninh, kinh tế - tài chính và văn hóa - nhân văn theo phương châm “Tăng cường chủ nghĩa đa phương vì sự phát triển và an ninh toàn cầu công bằng” nhằm mục tiêu tăng cường vai trò của BRICS như một trung tâm kinh tế, chính trị quan trọng, nâng cao vai trò của BRICS trong giải quyết các vấn đề khu vực và toàn cầu.
Nga đã lên kế hoạch tổ chức khoảng 250 hoạt động, hội nghị, diễn đàn tại 15 thành phố của Nga trong năm nay (Đến nay, Nga đã tổ chức được 200 hoạt động, hoàn thành 85% kế hoạch, trong đó có hơn 20 hoạt động cấp Bộ trưởng). Hội nghị Thượng đỉnh BRICS năm nay là Hội nghị lần thứ 16 nhưng là Hội nghị Thượng đỉnh đầu tiên sau khi BRICS mở rộng với 10 thành viên, là sự kiện đối ngoại quy mô lớn nhất được tổ chức ở Nga trong những năm gần đây.
Nước chủ Nhà hết sức coi trọng sự tham dự của Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS+ lần này. Đồng thời, trong năm 2024 Việt Nam được mời và đã tham dự nhiều hoạt động của BRICS+ ở các cấp khác nhau, cả kênh đảng lẫn nhà nước. Phó Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Nguyễn Minh Tâm dự Hội nghị các chính đảng BRICS+ tại Vladivostok (tháng 6/2024); Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng tham dự Phiên đối thoại BRICS với các nước đang phát triển tại Niznhy Novgorod (tháng 6/2024); Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang dự Cuộc gặp các đại diện cấp cao phụ trách an ninh BRICS+ tại Saint Petersburg (tháng 9/2024)...
Nhiều nước ASEAN cũng đang quan tâm tham gia BRICS ở các mức độ khác nhau, 4 nước ASEAN có lãnh đạo và đại diện tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS+ lần này, Thái Lan và Malaysia đã chính thức nộp đơn gia nhập BRICS. Việt Nam có quan hệ chặt chẽ với tất cả các nước thành viên BRICS, trong đó ta đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc vào năm 2008, với Nga năm 2012 và Ấn Độ vào năm 2016. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của ta và Nga là đối tác quan trọng của ta về năng lượng và dầu khí, hợp tác trên các mặt của ta với Ấn Độ đang phát triển mạnh mẽ.
Việc Thủ tướng ta lần đầu tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS+ tại Kazan từ ngày 23-24/10 mở ra triển vọng hợp tác mới giữa Việt Nam và BRICS, trước hết là cơ hội để thúc đẩy hợp tác sâu rộng với các quốc gia thành viên và các đối tác chiến lược lớn của BRICS, đồng thời cho phép tiếp cận với các cơ chế, nguồn lực dồi dào, thị trường rộng lớn của BRICS phục vụ cho mục tiêu phát triển đất nước, cũng như cơ hội phối hợp nỗ lực trong giải quyết các vấn đề cấp bách của chương trình nghị sự toàn cầu.
Tôi tin tưởng rằng sau chuyến công tác và tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS + lần này của Thủ tướng Phạm Minh Chính, hợp tác giữa Việt Nam với các nước thành viên BRICS sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ hơn nữa.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ.
