Nếu các nhà máy thủy điện không có sự phối hợp, điều tiết trả nước lại cho sông Ba, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất hè thu của tỉnh Phú Yên.
Chúng tôi có mặt tại đập đầu mối thuỷ nông Đồng Cam vào lúc 10 giờ sáng nay (3-7) khi mực nước trước thượng lưu đập xuống dưới ngưỡng tràn âm 0,2m, không đủ nước dẫn vào hai kênh chính nam và chính bắc. Phía dưới mặt đập hàng chục người dân tranh thủ nước cạn xuống bắt cá, tôm.
Ông Huỳnh Dục, Trưởng phòng kỹ thuật công ty TNHH một thành viên thủy nông Đồng Cam cho biết, chưa bao giờ mực nước sông Ba giảm đột ngột như những ngày qua. Có thời điểm mực nước thấp hơn ngưỡng tràn đến 0,4 m, lưu lượng nước vào kênh chính chỉ đạt 60% công suất thiết kế. Cụ thể như trong ngày 2-7, lưu lượng nước đến tại đập đầu mối vào kênh chính nam là 11m3/s so với thiết kế là 16m3/s; kênh chính bắc lưu lượng nước vào cống chỉ đạt 8m3/s so với công suất thiết kế là 16m3/s.
Tình trạng nêu trên làm ảnh hưởng đến việc cung cấp nước tưới cho sản xuất lúa hè thu trên toàn hệ thống thuỷ nông Đồng Cam. Hiện đã có 400 ha trong tổng số 15.000 ha lúa hè thu tại các xã cuối kênh như Hòa Thành, Hòa Hiệp, Hoà Vinh huyện Đông Hòa; Hoà Đồng, Hoà Mỹ, Hòa Phú huyện Tây Hoà; Bình Kiến, Hoà Kiến, phường 9 thành phố Tuy Hoà; An Phú, An Chấn huyện Tuy An bị hạn cục bộ.
Điều đáng quan tâm là hiện nay lúa hè thu trên địa bàn Phú Yên mới gieo sạ từ 20-45 ngày, đang trong thời kỳ đẻ nhánh, sinh trưởng, nhưng nhiều nơi thiếu nguồn nước tưới, khả năng ảnh hưởng năng suất. Ông Trần Tiến Anh, giám đốc công ty TNHH một thành viên thuỷ nông Đồng Cam cho biết, công ty đang phối hợp các địa phương triển khai phương án chống hạn trên khắp các hệ thống. Ngoài các trạm bơm điện chống hạn có sẵn, công ty thuỷ nông Đồng Cam đã lắp đặt các trạm bơm chống hạn dã chiến, bơm nước bổ sung vào các kênh chống hạn. Tuy nhiên do thiếu nguồn nước, nên công tác chống hạn gặp nhiều khó khăn. Tại trạm bơm điện Hoà Định huyện Phú Hoà, hiện có 5 tổ máy, công suất 5000m3/s, nhưng hiện tại chỉ chạy 3 tổ máy với công suất 3000 m3/s.
Hệ thống thủy nông Đồng Cam thiếu nước, do phía thượng nguồn sông Ba hiện có ba nhà máy thuỷ điện đang hoạt động là thuỷ điện Sông Ba Hạ, thuỷ điện Sông Hinh, thuỷ điện Krông H’ Năng. Việc vận hành của các nhà máy lại phụ thuộc vào lịch điều độ của hệ thống Tập đoàn điện lực Việt Nam, do đó nguồn nước do các hồ thuỷ điện chạy máy điều tiết trả về cho sông Ba mùa này rất bất thường. Trong khi đó hệ thống thuỷ nông Đồng Cam lúc này phụ thuộc rất nhiều vào lịch vận hành phát điện của các nhà máy thủy điện.
Ngày 2-7, Công ty TNHH một thành viên thủy nông Đồng Cam đã có báo cáo, kiến nghị Sở NN&PTNT Phú Yên có ý kiến với Bộ Công thương, Tập đoàn điện lực Việt Nam, Trung tâm điều độ điện lưới quốc gia chỉ đạo Công ty Cổ phần thuỷ điện Vĩnh Sơn- Sông Hinh, Công ty cổ phần thuỷ điện Sông Ba Hạ vận hành phát điện phải đảm bảo lưu lượng đưa nước về đầu mối đập Đồng Cam từ 30-40m3/s để đảm bảo nước phục vụ sản xuất vụ hè thu.
Theo nhận định của ngành nông nghiệp Phú Yên, nếu thời gian tới không có mưa, các nhà máy thuỷ điện tiếp tục tích nước chạy máy phát điện. Nếu không có sự phối hợp điều tiết hợp lý sẽ ảnh hưởng lớn đến sản xuất vụ hè thu trên địa bàn Phú Yên.
