Chùa không chỉ thu hút du khách nhờ cảnh sắc tuyệt đẹp mà còn là nơi chứa đựng nhiều giá trị tín ngưỡng sâu sắc. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, mặc dù là một điểm đến nổi bật trong du lịch tâm linh, chùa Hương Tích cũng phải đối mặt với những thách thức trong việc bảo tồn và phát triển du lịch bền vững, từ những yếu tố tự nhiên đến những vấn đề về hạ tầng du lịch.
Chùa Hương Tích gắn liền với truyền thuyết về Đức Mẹ Quan Âm, người được cho là đã tu hành tại đây và độ trì cho dân lành. Chùa Hương Tích được xây dựng trong một hang động lớn của núi Hồng Lĩnh, có diện tích khoảng 200m², và theo các tài liệu lịch sử, ngôi chùa này đã tồn tại hàng ngàn năm. Đây là một trong những điểm đến hành hương quan trọng của Phật tử trong cả nước, đặc biệt trong dịp lễ hội vào đầu xuân, khi hàng nghìn du khách hành hương từ khắp nơi về tham dự.
Mặc dù vậy, câu chuyện về nguồn gốc của chùa vẫn có nhiều biến thể và điều này tạo nên một sức hấp dẫn kỳ bí cho ngôi chùa. Từ một ngôi chùa Phật giáo, chùa Hương Tích hiện nay còn là biểu tượng văn hóa của Hà Tĩnh, nơi không chỉ thờ Đức Phật mà còn là nơi để mỗi người tìm về những giá trị tâm linh của chính mình.
Với lịch sử lâu đời và là địa điểm hành hương trọng điểm của Phật giáo, chùa Hương Tích không thiếu sự quan tâm từ phía chính quyền và cộng đồng. Tuy nhiên, những thách thức trong việc bảo tồn và phát triển bền vững vẫn còn là vấn đề lớn cần được giải quyết.
Một trong những vấn đề cần chú ý là bảo vệ cảnh quan thiên nhiên xung quanh chùa. Mặc dù núi Hồng Lĩnh có vẻ đẹp tựa bồng lai, nhưng với sự gia tăng lượng du khách, đặc biệt là trong dịp lễ hội, việc bảo vệ môi trường tự nhiên gặp phải không ít khó khăn. Cảnh quan thiên nhiên vốn là yếu tố thu hút du khách, nhưng sự tác động quá mức từ hoạt động du lịch cũng có thể khiến hệ sinh thái nơi đây bị suy giảm. Do đó, việc triển khai các biện pháp bảo vệ cảnh quan, đồng thời tạo ra các hoạt động du lịch bền vững là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì vẻ đẹp tự nhiên của chùa Hương Tích.
Ngoài ra, hạ tầng du lịch cũng là một vấn đề không nhỏ. Mặc dù hệ thống cáp treo hiện đại được đưa vào sử dụng từ năm 2007 đã giúp du khách tiếp cận dễ dàng hơn với chùa, nhưng lượng du khách lớn vào các dịp lễ hội khiến tình trạng tắc nghẽn giao thông và quá tải trong dịch vụ vẫn thường xuyên xảy ra. Việc phát triển các tiện ích và cơ sở hạ tầng không đồng bộ có thể ảnh hưởng không nhỏ đến trải nghiệm của du khách cũng như chất lượng dịch vụ.
Mặc dù gặp phải những vấn đề trong việc phát triển du lịch, chùa Hương Tích vẫn là một điểm đến đặc biệt thu hút du khách nhờ vào những giá trị văn hóa và tâm linh. Lễ hội chùa Hương Tích diễn ra từ mùng 1 tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch hằng năm, thu hút hàng nghìn du khách và Phật tử đến tham dự. Đây là dịp để các tín đồ Phật giáo thể hiện lòng thành kính với Đức Phật và cầu nguyện cho quốc thái dân an.
Lễ hội không chỉ là những nghi thức tôn giáo trang nghiêm mà còn là dịp để du khách trải nghiệm các hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc của Hà Tĩnh. Các trò chơi dân gian, múa lân, hát quan họ, và thi đấu thể thao truyền thống tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi, đồng thời giúp du khách có cái nhìn sâu sắc hơn về đời sống văn hóa của người dân địa phương.
Trong những năm gần đây, chùa Hương Tích đã trở thành một trong những điểm du lịch tâm linh quan trọng của miền trung. Tốc độ phát triển du lịch tại khu vực này khá nhanh chóng, khi chính quyền địa phương và các doanh nghiệp đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng, phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng để phục vụ nhu cầu ngày càng cao của du khách.
Không chỉ có cáp treo, những con đường bộ được nâng cấp và mở rộng, các khu vực dịch vụ như khách sạn, nhà hàng, quán ăn cũng đang dần được hình thành để đáp ứng nhu cầu nghỉ dưỡng của khách tham quan. Tuy nhiên, sự phát triển này cần đi đôi với việc duy trì bản sắc văn hóa truyền thống và bảo vệ môi trường tự nhiên.
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh, với vẻ đẹp kỳ vĩ giữa đại ngàn Hồng Lĩnh, là một điểm đến không thể bỏ qua đối với những ai muốn khám phá văn hóa, lịch sử, và tín ngưỡng của dân tộc. Tuy nhiên, để bảo tồn và phát triển bền vững, Chùa Hương Tích cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, cộng đồng và du khách trong việc duy trì những giá trị thiên nhiên và văn hóa quý giá.
