Phóng viên: Đồng chí cho biết những trọng tâm triển khai đường lối đối ngoại trong giai đoạn phát triển mới của đất nước?
Đồng chí Lê Hoài Trung: Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân quyết tâm thực hiện mục tiêu phát triển đất nước mà Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã xác định đến giữa thế kỷ 21 và được cụ thể hóa thành mục tiêu, tầm nhìn phát triển tại Đại hội XIII của Đảng, cụ thể là đến 2045 Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Trên chặng đường phát triển sắp tới của đất nước, chúng ta có thuận lợi lớn là qua 35 năm đổi mới, trong đó có 10 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), ta đã tích luỹ được thế và lực nhất định, tạo ra được những tiền đề cần thiết và vị thế thuận lợi để phát triển; đồng thời con đường phát triển của Việt Nam phù hợp với thực tiễn đất nước và với các quy luật phát triển của xã hội loài người, với các xu thế lớn trong sự vận động của thế giới. Đại hội XIII của Đảng đã nhận định “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
Tình hình thế giới, khu vực đang trong giai đoạn chuyển đổi sâu sắc, với những biến động hết sức phức tạp, đưa đến những thách thức lớn đối với chính trị, an ninh, kinh tế thế giới, pháp luật, thương mại quốc tế, tác động sâu sắc đến môi trường an ninh, phát triển của nước ta, đặt ra nhiều vấn đề mới đòi hỏi công tác đối ngoại phải thích ứng nhanh chóng, ứng phó hiệu quả với các thách thức và tranh thủ các cơ hội mang lại, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia-dân tộc.
Chính vì vậy, thông qua tổng kết, đúc rút kinh nghiệm thực tiễn và nhằm thích ứng với bối cảnh quốc tế cũng như phù hợp với thế và lực hiện nay của đất nước, Đại hội XIII của Đảng đã đặt ra các yêu cầu cao hơn về đối ngoại nhằm chủ động vượt qua thách thức, tranh thủ thuận lợi, góp phần phục vụ các mục tiêu của đất nước.
Theo đó, việc triển khai đường lối đối ngoại thời gian tới tập trung vào các trọng tâm sau:
Một là, kiên định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại, với phương châm Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế; dựa trên các quan điểm kết hợp biện chứng của các vấn đề như “hợp tác” và “đấu tranh”, xử lý mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia-dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi.
Hai là, phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại trong việc nhận diện và hóa giải từ sớm, từ xa mọi khó khăn thách thức, không để rơi vào thế bị động, bất ngờ, kịp thời nắm bắt cơ hội, tạo cơ sở quan trọng cho việc giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, phát triển, đưa đất nước vào thế có lợi nhất, không ngừng nâng cao vị thế và uy tín của Đảng và đất nước trên trường quốc tế. Trong đó, việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định là nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng.
Ba là, đẩy mạnh đối ngoại song phương và nâng tầm đối ngoại đa phương. Coi trọng phát triển quan hệ hợp tác, hữu nghị, truyền thống với các nước láng giềng; chủ động, tích cực và có trách nhiệm cùng các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng đoàn kết, vững mạnh, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực. Đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác song phương với các đối tác, đặc biệt là các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và các đối tác quan trọng khác.
Chủ động tham gia và phát huy vai trò của Việt Nam tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN, Liên hợp quốc, APEC, hợp tác tiểu vùng Mê Công và các khuôn khổ hợp tác khu vực và quốc tế, trong những vấn đề và các cơ chế quan trọng có tầm chiến lược, phù hợp với yêu cầu, khả năng và điều kiện cụ thể; chủ động tham gia, tích cực đóng góp, nâng cao vai trò của Việt Nam trong xây dựng, định hình các thể chế đa phương và trật tự chính trị-kinh tế quốc tế.
Bốn là, tích cực chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, hiệu quả. Cùng với việc nâng cao thế và lực của đất nước, hội nhập quốc tế ở nước ta đi vào giai đoạn mới, chúng ta không chỉ tham gia hội nhập mà còn hướng tới việc đạt được các lợi ích thực chất, lâu dài và khẳng định vị trí xứng đáng trong nền chính trị, kinh tế, văn hóa và nền văn minh nhân loại.
Phóng viên: Trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới có những diễn biến phức tạp, tác động sâu rộng tới các nước, trong đó có Việt Nam, theo đồng chí, cần làm gì để phát huy sức mạnh tổng thể cả ba trụ cột trong công tác đối ngoại?
Đồng chí Lê Hoài Trung: Đường lối đối ngoại của đất nước được triển khai đồng bộ trên cả bình diện song phương và đa phương, trên cả ba trụ cột là đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, đồng thời phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Ba trụ cột đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân cùng hướng đến mục tiêu chung, có vị trí, vai trò riêng, nhằm huy động đa dạng các lực lượng, vận dụng mọi hình thức, công cụ đối ngoại, triển khai trên nhiều lĩnh vực, địa bàn và hướng đến nhiều đối tượng khác nhau, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp, thực hiện hiệu quả mục tiêu đối ngoại của đất nước. Theo đó, thời gian tới, ba trụ cột đối ngoại cần làm tốt các nội dung sau:
Trước hết, nắm vững đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, những tư tưởng, quan điểm đối ngoại xuyên suốt của Đảng ta, lý luận và kinh nghiệm của Đảng trong công tác đối ngoại dựa trên nền tảng của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa các truyền thống đối ngoại của dân tộc.
Hai là, phải phát huy, tranh thủ cao nhất những lợi thế, thuận lợi mà đất nước ta đang có, đó là cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế mới của đất nước, nhằm gia tăng thêm sức mạnh cho đất nước.
Ba là, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước đối với các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế; xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại dựa trên ba trụ cột đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, tạo sự gắn bó thống nhất, chặt chẽ, đồng bộ và toàn diện phát huy lợi thế và “phân vai” hiệu quả giữa các binh chủng đối ngoại, tạo sức mạnh tổng hợp của mặt trận đối ngoại.
Phóng viên: Đồng chí có thể cho biết những trọng tâm của công tác đối ngoại đảng trong thời gian tới?
Đồng chí Lê Hoài Trung: Đối ngoại Đảng đã có những đóng góp rất quan trọng trong công tác đối ngoại chung của đất nước. Tư duy, nhận thức về đối ngoại đảng và về vị trí, vai trò của đối ngoại đảng ngày càng đầy đủ hơn, toàn diện hơn. Năm 2019, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 32 CT/TW về tăng cường và nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại đảng trong tình hình mới, trong đó xác định quan điểm “Tăng cường đối ngoại đảng là định hướng chiến lược đối ngoại quan trọng hàng đầu”.
Trong tình hình mới, Đại hội XIII của Đảng đã nêu rõ đối ngoại phải giữ vai trò tiên phong trong tạo dựng và gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định, trong huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển, nâng cao uy tín, vị thế của đất nước. Đây không chỉ là nhận thức mới, mà còn là yêu cầu cao hơn đối với đối ngoại nói chung và đối ngoại đảng nói riêng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Nhận thức rõ yêu cầu mới này, đối ngoại đảng sẽ nỗ lực phát huy vai trò tạo nền tảng chính trị vững chắc cho quan hệ của Việt Nam với các nước; tạo lập, củng cố sự đồng thuận và hậu thuẫn chính trị của các chính đảng và các lực lượng chính trị đối với sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Xã hội chủ nghĩa; góp phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội; nâng cao vị thế, uy tín của Đảng, đất nước ta trên trường quốc tế. Theo đó, thời gian tới sẽ triển khai một số trọng tâm sau:
- Coi trọng và nâng cao chất lượng nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược, nắm bắt kịp thời những xu thế, đặc điểm lớn của tình hình thế giới, khu vực; các vấn đề quốc tế lớn liên quan đến an ninh và phát triển của đất nước; các xu thế chính trị và trào lưu tư tưởng, các phong trào chính trị-xã hội trên thế giới, kịp thời đề ra các chủ trương, đường lối, tranh thủ các cơ hội, xử lý các thách thức đặt ra, không để bị động, bất ngờ.
- Không ngừng mở rộng và phát triển về chiều sâu các mối quan hệ đối ngoại của Đảng, tăng cường sự tin cậy, tạo nền tảng chính trị vững chắc cho quan hệ song phương, thúc đẩy hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật phục vụ phát triển. Trong đó, đặc biệt coi trọng và tiếp tục tăng cường đoàn kết, hợp tác toàn diện và tin cậy với các đảng cộng sản cầm quyền và các đảng cầm quyền ở các nước láng giềng, đưa quan hệ vào chiều sâu, củng cố sự tin cậy chính trị, giữ vai trò định hướng chiến lược tổng thể cho quan hệ song phương; đẩy mạnh quan hệ với các đảng cầm quyền, đảng tham chính, đảng có vị trí và vai trò quan trọng trong việc hình thành và triển khai chính sách của các nước đối với Việt Nam; tăng cường quan hệ với các đảng cộng sản và công nhân, tiếp tục tranh thủ sự hậu thuẫn chính trị; chủ động và tích cực phát huy vai trò tại các diễn đàn đa phương chính đảng.
- Tăng cường trao đổi lý luận và kinh nghiệm hoạt động thực tiễn với các chính đảng nhằm tiếp thu, tích lũy kinh nghiệm quốc tế về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, xây dựng đảng, về lãnh đạo, quản lý đất nước và giải quyết các vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển.
Phóng viên: Xin đồng chí cho biết mục tiêu, ý nghĩa của Hội nghị Đối ngoại toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng lần đầu tiên được Trung ương Đảng ta tổ chức?
Đồng chí Lê Hoài Trung: Hội nghị lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nằm trong chuỗi các hội nghị nhằm triển khai đường lối Đại hội XIII của Đảng. Sau Đại hội XIII, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã tổ chức các hội nghị về công tác nội chính, văn hóa, xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đây là lần đầu tiên Đảng ta tổ chức hội nghị chuyên về đối ngoại, thể hiện sự quan tâm cao của Đảng đối với công tác đối ngoại và trên thực tế, trong quá trình xây dựng đường lối phát triển và triển khai thực hiện, Đảng ta đều hết sức coi trọng vai trò của công tác đối ngoại.
Hội nghị nhằm đánh giá toàn diện tình hình thực hiện đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong thời gian qua, nhất là trong 35 năm đổi mới và về tình hình thế giới, khu vực và trong nước, tác động, cơ hội và thách thức đối với công tác đối ngoại cũng như sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đặc biệt, Hội nghị nhằm quán triệt sâu sắc và toàn diện đường lối, chủ trương, quan điểm về đối ngoại của Đại hội XIII, nhất là những nội dung mới thể hiện sự phát triển về tư duy đối ngoại của Đảng ta trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, tạo nhận thức thống nhất trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, sự đồng lòng của người Việt Nam ở nước ngoài và tiếp tục tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của cộng đồng quốc tế, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
