Lựa chọn mũi đột phá về hạ tầng giao thông đường bộ để phát triển kinh tế, tuy nhiên hiện nay, địa phương gặp khó khăn trong việc huy động thêm nguồn lực, khiến một số dự án giao thông trọng điểm chậm tiến độ đề ra.
Khắc phục những bất cập
Từ năm 2021, tỉnh Thanh Hóa thực hiện dự án giao thông có tổng mức đầu tư gần 1.100 tỷ đồng để xây dựng mới hơn 16 km đường giao thông đạt tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng, nối thị xã Bỉm Sơn cùng các khu công nghiệp phía bắc tỉnh với tuyến đường bộ ven biển, đoạn qua huyện Nga Sơn.
Sau bốn năm triển khai, các nhà thầu cơ bản xây dựng xong bốn cây cầu trên tuyến, thi công nền đường K95 được gần 15 km, đạt 93%, nền đường K98, móng cấp phối đá dăm đạt hơn 60%, thảm bê-tông nhựa lớp dưới được gần 8 km, đạt hơn 47% toàn tuyến.
Tại thời điểm này vẫn còn những điểm vướng giải phóng mặt bằng tại các nút giao xã Nga Văn, Ðường tỉnh 524, Quốc lộ 10 và hai hộ ở xã Nga Tân, cùng thuộc huyện Nga Sơn, chưa nhận tiền đền bù, bàn giao diện tích phải thu hồi cho nhà thầu xử lý nền đất yếu.
Một số hộ dân có quyền lợi liên quan chưa đồng thuận cao, còn thắc mắc về nguồn gốc đất đai, mức áp giá đền bù đất, tài sản trên đất cùng vị trí sinh lời. Bà Mai Thị Luận ở xã Nga Tân cho hay, gia đình đang sử dụng 1.000 m2 đất, phải thu hồi 570 m2 để thi công đường.
Thông báo là gia đình bà được đền bù tiền đất cùng tài sản trên đất là 3,6 tỷ đồng nhưng sau giảm xuống còn 2,9 tỷ đồng nên gia đình bà chưa nhận tiền bồi thường, bàn giao diện tích sở hữu cho nhà thầu thi công.
Ngoài các điểm vướng nêu trên, công tác giải phóng mặt bằng chậm do địa phương huy động nguồn vốn đối ứng đạt thấp; kinh phí giải phóng mặt bằng tăng thêm gần 150 tỷ đồng so với dự toán tổng mức đầu tư. Hội đồng nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã điều chỉnh chủ trương đầu tư, mới phân bổ, hỗ trợ huyện Nga Sơn 200 tỷ đồng để thực hiện dự án.
Phó Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư công trình giao thông Thanh Hóa Trần Ðức Trọng nhấn mạnh: Ðể bảo đảm tiến độ thi công đạt khối lượng giải ngân theo hợp đồng, đề nghị huyện Nga Sơn tập trung, quyết liệt đẩy nhanh tiến độ giải phóng, bàn giao mặt bằng sạch đúng tiến độ đã cam kết theo mốc thời gian cụ thể nhằm hoàn thành thi công xây lắp mới được gia hạn đến ngày 30/11/2025.
Ðoạn tuyến đường nêu trên kết nối tuyến đường bộ ven biển tại cánh đồng triều huyện Nga Sơn. Trên đoạn tuyến đường ven biển Nga Sơn-Hoằng Hóa, các nhà thầu cơ bản thi công xong các cây cầu trên tuyến, nhất là cầu vượt Lạch Trường và Lạch Sung.
Tuy nhiên phần đường còn dở dang nhiều đoạn dù các cơ quan chức năng, quản lý dự án thường xuyên kiểm tra hiện trường, chấp thuận điều chỉnh tiến độ thi công chi tiết, đã nhiều lần ban hành văn bản nhắc nhở nhưng hai nhà thầu chính chưa thực hiện đầy đủ nội dung chỉ đạo, kết luận, dẫn đến chậm tiến độ.
Gói thầu số 5 của Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng Cường Thịnh Thi đã thi công đạt 398 tỷ đồng, bằng hơn 73% giá trị hợp đồng và nhà thầu đang triển khai thi công gần 8 km qua cánh đồng triều huyện Nga Sơn.
Phó Chỉ huy công trường Nguyễn Văn Kiên cho biết: Ngoài việc xử lý giếng cát sâu hơn 16m đầu cầu Lạch Sung và cần đủ hơn 300 ngày để xử lý chống lún đoạn nền đất yếu; hiện 15 ô-tô, máy xúc, máy lu, 50 nhân lực đang thi công 2 km nền đường thông thường, đã đạt 50% khối lượng xây lắp. Dù vậy, qua theo dõi của Ban quản lý dự án đầu tư công trình giao thông, từ ngày 1/1 đến nay, tiến độ thi công vẫn rất chậm. Nguyên nhân chủ yếu do nhà thầu chưa chủ động, tích cực tập kết đủ nguồn vật liệu đắp (đất và cát) để thi công theo tiến độ được chấp thuận nhằm bù lại phần khối lượng đã bị chậm, dẫn đến nguy cơ không hoàn thành được gói thầu trước hạn.
Với gần 100 km đường bộ ven biển qua tỉnh Thanh Hóa, hiện mới có 12,5 km nối thành phố Sầm Sơn đến xã Tiên Trang, huyện Quảng Xương và 18,5 km qua Khu kinh tế Nghi Sơn đã hoàn thành, đưa vào khai thác. Ðoạn tuyến từ huyện Hoằng Hóa đến địa phận huyện Nga Sơn đang xây lắp, giải ngân theo khối lượng thi công nhưng vẫn trong tình trạng thi công dở dang.
Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng miền Trung thi công đạt gần 75% giá trị gói thầu số 6, đã thi công hoàn thành hạng mục đắp đất gia tải xử lý nền đất yếu, thảm bê-tông nhựa lớp dưới được 2 km; đang huy động nhân lực, máy móc, thiết bị tập kết đất, cấp phối đá dăm nhưng phải chờ mỏ đất Hà Ðông được khai thác nên tập kết vật liệu đất đắp chưa đạt yêu cầu.
Hiện các dự án huy động đầu tư theo phương thức đối tác công-tư tại Thanh Hóa đang gặp khó. Sau nhiều năm thu hút, địa phương đã lựa chọn được nhà đầu tư xây lắp đoạn tuyến dài gần 30 km cùng hai cầu vượt sông Mã và sông Yên theo phương thức đầu tư-khai thác-chuyển giao (BOT), mới đây, nhà đầu tư là liên danh Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng miền Trung-Công ty cổ phần đầu tư và thương mại Hoàng Thành xin dừng, không tiếp tục thực hiện.
Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa có tờ trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị chấm dứt hợp đồng BOT, cho tiếp tục thực hiện dự án theo quy định về đầu tư công. Theo đó, Trung ương cần tiếp tục bố trí hơn 1.000 tỷ đồng, tỉnh Thanh Hóa cân đối hơn 2.000 tỷ đồng ngân sách tỉnh để tiếp tục đầu tư hoàn thành tuyến đường, sớm đưa vào khai thác, kết nối các huyện, thị xã, thành phố vùng duyên hải Thanh Hóa và các tỉnh bạn.
Quyết tâm không để tình trạng xây dựng kéo dài, dang dở
Cuối năm 2020, tỉnh Thanh Hóa khởi công xây dựng tuyến đường nối thành phố Thanh Hóa với Cảng hàng không Thọ Xuân có tổng mức đầu tư 3.567 tỷ đồng để thi công gần 35 km đường, nền rộng hơn 40m; trước mắt có quy mô bảo đảm 4 làn xe cơ giới và 2 làn xe thô sơ lưu thông, giữa có giải phân cách dự phòng.
Ðến nay, đoạn từ nút giao Nhồi đến nút giao Nỏ Hẻn đã thi công xong, đưa vào khai thác, đang lắp đặt hệ thống chiếu sáng. Ðoạn từ cầu Nỏ Hẻn đến Ðường 514 và từ Ðường 514 đến đường vào Cảng hàng không Thọ Xuân chưa xong; đoạn nối Quốc lộ 47 đến đường Hồ Chí Minh thuộc huyện Thọ Xuân cần thi công 300m nữa mới hoàn thành. Trong Khu kinh tế Nghi Sơn, dự án đường giao thông trục chính phía tây, dự án đường nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 đi Cảng Nghi Sơn cũng chậm tiến độ.
Ði kiểm tra, nắm bắt tình hình, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Nguyễn Doãn Anh lưu ý làm tốt công tác thẩm định dự án, năng lực của chủ đầu tư, nhà thầu; đề nghị các ngành cần nghiên cứu bố trí nguồn vốn, phối hợp giải phóng mặt bằng và nhà thầu phải đồng thời thi công hoàn thiện. Với những dự án tồn đọng, chậm triển khai, các sở, ngành tìm giải pháp khắc phục; nhà thầu không đủ năng lực thì kiên quyết thay thế, không để tình trạng xây lắp kéo dài, dang dở, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân.
Thanh Hóa có hệ thống đường bộ dài hơn 23 nghìn km, trong đó có 13 tuyến quốc lộ dài gần 1.300 km. Giai đoạn 2017-2021, tỉnh Thanh Hóa đã được đầu tư hơn 3.300 tỷ đồng nâng cấp gần 110 km, xây dựng 6 cầu các tuyến quốc lộ.
Mạng lưới đường giao thông địa phương được đầu tư nâng cao chất lượng nên có thêm 9 tuyến với gần 338 km lên đường tỉnh, thêm 590 km đạt đường đô thị và tỉnh tiếp tục bố trí hơn 100 tỷ đồng/năm thực hiện chính sách khuyến khích phát triển giao thông nông thôn.
Từ năm 2022 đến nay, tỉnh Thanh Hóa huy động hơn 13.000 tỷ đồng phát triển giao thông đường bộ, chiếm 30% tổng vốn đầu tư công giai đoạn 2021-2025. Trên cơ sở nguồn vốn được giao, tỉnh đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào các dự án lớn, kết nối các vùng, các trung tâm kinh tế động lực trong và ngoài tỉnh.
Ngoài các tuyến đường đang thi công nêu trên, đầu năm nay, tỉnh Thanh Hóa thông xe kỹ thuật, đưa vào khai thác gần 15 km đường giao thông nối Quốc lộ 1 với Quốc lộ 45 ở phía bắc thành phố Thanh Hóa và hơn 12 km đường Vạn Thiện-Bến En kết nối với mạng lưới giao thông phía nam tỉnh, với cao tốc bắc-nam.
Các dự án giao thông đã và đang mở rộng không gian phát triển, gắn kết khai thác lợi thế mỗi địa phương, vùng, miền, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động theo định hướng, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, xóa đói, giảm nghèo.
Hạ tầng giao thông đường bộ ở tỉnh Thanh Hóa hiện được đầu tư chủ yếu từ ngân sách nhà nước. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa Mai Xuân Liêm trao đổi: Tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tiếp tục rà soát, nghiên cứu đề xuất danh mục các dự án có khả năng thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công-tư. Qua đó kết hợp, huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực theo phương châm "Lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư", vận dụng sáng tạo mô hình "đầu tư tư-sử dụng công", "lãnh đạo công-quản trị tư" trong đầu tư, quản lý, khai thác các công trình hạ tầng giao thông vận tải; khuyến khích, thu hút tư nhân đầu tư bến bãi đỗ xe, trạm dừng nghỉ...
Thanh Hóa chú trọng khắc phục những điểm nghẽn, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông theo hướng đồng bộ, hiện đại, kết nối các trung tâm kinh tế động lực, các hành lang kinh tế. Tỉnh phấn đấu sớm hoàn thành xây lắp, thông tuyến đường bộ ven biển; đường nối Cảng Nghi Sơn với Quốc lộ 1 và đường bộ cao tốc bắc-nam; các đoạn tuyến giao thông kết nối.
Tỉnh tiếp tục phối hợp, huy động nguồn lực xây dựng mới tuyến giao thông nối đường Hồ Chí Minh tại xã Quang Trung, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa với Quốc lộ 6 và đường cao tốc CT.03 tỉnh Hòa Bình; đường Vành đai 3 nhánh đông; đường nối thành phố Thanh Hóa với các huyện phía tây của tỉnh; đồng thời đấu nối chặt chẽ với bộ chủ quản để triển khai đầu tư nâng cấp, cải tạo các tuyến quốc lộ trên địa bàn tỉnh theo quy hoạch được duyệt, trọng tâm là nâng cấp Quốc lộ 45, mở rộng Quốc lộ 217 đoạn từ Quốc lộ 1 đến đường Hồ Chí Minh…
