Phân giới cắm mốc  trên đất liền của Hà Giang (Việt Nam)  và 2 tỉnh Vân Nam và Quảng Tây (Trung Quốc)

Việt Nam và Trung Quốc có chung đường biên giới trên đất liền dài 1.150 Km. Trong đó,  tỉnh Hà Giang có 272 Km, chiếm tới gần 30% tổng chiều dài đường biên giới Việt - Trung trên đất liền, tiếp giáp với 2 tỉnh Vân Nam và một phần với tỉnh Quảng Tây. Đoạn biên giới này có có địa hình vô cùng hiểm trở, phức tạp, đi lại khó khăn, nhất là về mùa mưa, hầu hết đều phải đi bộ trèo đèo lội suối, xuyên rừng, vượt núi đá tai mèo. Khí hậu rất khắc nghiệt, thường xuyên có rét buốt, sương mù, băng tuyết làm cho công tác phân giới cắm mốc vô cùng khó khăn. Chính vì vậy, ngay từ đầu, Chính phủ hai nước cùng xác định đoạn biên giới này hoàn thành phân giới cắm mốc thì cũng có nghĩa là toàn tuyến biên giới Việt - Trung sẽ hoàn thành.

    Theo Nghị định đã ký giữa hai nước thì tổng số phải cắm là 358 mốc chính và 84 mốc phụ, theo nguyên tắc phía Việt Nam cắm các mốc chẵn, còn phía Trung Quốc cắm các mốc lẻ. Với những mốc đôi cùng số thì hai bên cùng cắm, mỗi bên cắm một mốc. Còn với mốc ba cùng số thì mốc nằm trên địa phận nước nào, nước đó cắm.

Năm 2002 công tác phân giới cắm mốc trên địa phận tỉnh Hà Giang với các tỉnh Vân Nam và tỉnh Quảng Tây chính thức được bắt đầu bằng việc ngày 26-7-2002, hai bên cùng cắm mốc đôi có số hiệu 261 tại cửa khẩu Thanh Thuỷ của Hà Giang (Việt Nam) và cửa khẩu Thiên Bảo của Vân Nam (Trung Quốc), mỗi bên cắm một mốc. Đây là mốc chính đầu tiên được cắm trên đoạn biên giới giữa Hà Giang (Việt Nam) và Vân Nam, Quảng Tây (Trung Quốc).

Trong hơn 6 năm qua, dưới sự quan tâm chỉ đạo và chỉ huy sát sao của Trung ương Đảng, Chính phủ, các bộ ngành có liên quan, của Cấp uỷ - Chính quyền các địa phương.  Hàng trăm cán bộ chiến sĩ làm công tác phân giới cắm mốc trên địa bàn tỉnh Hà Giang đã ngày đêm không quản khó khăn gian khổ, thầm lặng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Mọi lời nói, mọi dòng bút tích, mỗi bước chân, mỗi giọt mồ hôi,  của các anh đều được ghi vào sử sách. 6 năm qua, trên dọc chiều dài 272 Km đường biên giới Việt - Trung cũng đã ghi nhận biết bao cung bậc tình cảm của cán bộ chiến sĩ làm công tác phân giới của cả 2 phía Việt Nam và Trung Quốc.

Ngày 27-11-2008, cột mốc quốc giới số 519/2, nằm trên biên giới đoạn tiếp giáp giữa huyện Mèo Vạc của tỉnh Hà Giang (Việt Nam) với huyện Nà Pô của khu tự trị Quảng Tây (Trung Quốc), và trên điểm tiếp giáp cuối cùng của địa phận tỉnh Hà Giang với tỉnh Cao Bằng đã chính thức được cắm xong hoàn chỉnh dưới sự chúng kiến và niềm xúc động của cán bộ, chiến sĩ làm công tác phân giới cắm mốc 2 nước Việt Nam và Trung Quốc cũng như bà con nhân dân các dân tộc khu vực hai bên biên giới.

Như vậy trong hơn 6 năm qua, toàn bộ 272 Km đường biên giới chung  đã được phân định rõ ràng. Hai bên đã cùng nhau xác định vị trí và cắm xong hoàn chỉnh 358 cột mốc chính, 84 cột mốc phụ. Việc hoàn thành cơ bản công tác phân giới cắm mốc trên đất liền sẽ có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần thúc đẩy và tạo tiền đề cho công tác hoạch định biên giới trên vịnh Bắc Bộ đạt được những kết quả theo đúng tiến độ, cũng như thoả thuận và mong muốn của lãnh đạo cấp cấp hai nước Việt Nam - Trung Quốc.