Theo phản ảnh của nhiều hộ dân ở hai thôn Mỹ Tường 1 và Mỹ Tường 2, xã Nhơn Hải, tình trạng nguồn nước sản xuất và đất đã bị nhiễm mặn nhiều năm qua, mấy năm gần đây, khi trên địa bàn xã xuất hiện nhiều trại sản xuất tôm giống, ốc hương…, các chủ trại tha hồ bơm nước biển lên sản xuất rồi vô tư xả thải trực tiếp ra môi trường chung quanh mà không thông qua hệ thống xử lý nước thải. Từ đó, nước biển thẩm thấu ngày càng nhiều, khiến cho nguồn nước tưới và đất bị nhiễm mặn, nông dân không thể trồng hành, tỏi và cây hoa màu khác. Nếu trước đây, mỗi năm, nông dân trồng bốn vụ, thì nay chỉ còn trồng được hai vụ/năm; năng suất giảm so với trước đây rất nhiều.
Theo thống kê của địa phương, hiện có gần 400 cơ sở chuyên sản xuất giống thủy sản. Hai xã Nhơn Hải và Thanh Hải nằm trong vùng quy hoạch sản xuất giống thủy sản tập trung của tỉnh Ninh Thuận với tổng diện tích khoảng 100 ha. Trong đó, xã Nhơn Hải là 80 ha. Hiện tại, gần 51 ha đất nằm trong quy hoạch đã xây trại sản xuất tôm giống.
Mặc dù đã được quy hoạch là khu sản xuất giống thủy sản tập trung của tỉnh, nhưng cho đến thời điểm này, kết cấu hạ tầng giao thông, điện, hệ thống xả thải chung chưa được đầu tư đồng bộ, nên chuyện nước mặn xâm thực ngày càng cao. Bên cạnh đó, nhiều hộ dân đã thuê đất mở rộng diện tích sản xuất giống thủy sản rồi xả thải nước biển sau khi sản xuất ra hầm rút, không qua xử lý làm nước thẩm thấu đã gây nhiễm mặn khoảng 30 ha đất sản xuất, đồng thời gây ngập nhiều diện tích ruộng muối của diêm dân nơi đây.
 |
Giếng nước của hộ ông Trần Kim Miên đã bị nhiễm mặn nhiều năm qua.
Ông Trần Kim Miên, ở thôn Mỹ Tường 2 bức xúc: “Trước đây chưa có nhiều trại tôm giống, gia đình tôi đào hai giếng nước và tưới cả ngày cho bốn sào rau ngò đến hết mùa vụ nhưng giếng vẫn đầy nước. Mỗi năm trồng bốn vụ, mùa vụ nào cũng có lãi cao. Hơn hai năm trở lại đây, các trại tôm giống cứ bơm nước biển lên sản xuất rồi xả nước thải tràn lan khiến nước tưới, đất sản xuất bị nhiễm mặn ngày càng cao, giếng nước của gia đình tôi đã bị nhiễm mặn, mặc dù có nước nhưng không thể bơm lên tưới, đành phải bỏ đất trống”.
Anh Huỳnh Bá Phụng, ở vùng Gò Cao thôn Mỹ Tường 2 nói: “Tôi sống và trồng cây hành tím trên vùng đất này đã 20 năm. Trước đây, 3,4 sào hành cho năng suất 8 tấn/vụ. Giờ nhiễm mặn nặng quá, mỗi năm chỉ trồng hai vụ, năng suất mỗi vụ đạt 5,5 tấn so với trước đây. Do bị nhiễm mặn, củ hành tím không to và màu sắc cũng không đẹp như trước. Tôi có hai giếng nước đã nhiễm mặn, nên phải dùng nước sinh hoạt pha với nước giếng để tưới, mỗi vụ tốn thêm bốn triệu đồng tiền nước máy”.
 |
Ông Trần Phú Lạc chỉ tận nơi nước tưới bị nhiễm mặn đã kết tinh thành mảng muối trắng nổi ngay trên đường dẫn nước tưới đang trồng cây ngò của gia đình.
Bí thư Chi bộ thôn Mỹ Tường 2 Trần Phú Lạc cho biết, mấy năm qua, do bị tình trạng nhiễm mặn ngày càng lan rộng, để có nước tưới, nhiều hộ dân phải vào sâu trong làng mua đất để đào giếng rồi từ giếng kéo đường ống tưới dài cả cây số mới đến được phần đất sản xuất, tốn rất nhiều kinh phí, nên lãi từ sản xuất không bằng những năm trước đây. Nhiều hộ giáp ranh không có điều kiện đào giếng, đành phải lấy nước sinh hoạt từ hệ thống nước máy pha trộn với nước giếng, nhằm làm loãng độ mặn để tưới cho cây trồng. Nhiều hộ khác tìm cách chuyển đổi từ trồng hành, tỏi sang trồng rau ngò hoặc cây trồng khác. Tuy nhiên, thiếu nước tưới, thì năng suất cây trồng ngày càng thấp, thu nhập sụt giảm, đời sống của nhiều hộ nông dân ngày càng khó khăn, đã có không ít hộ phải bỏ làng đi nơi khác làm thuê kiếm sống.
Cách đất anh Huỳnh Bá Phụng không xa, ông Hai Thiên đành bỏ trống nhiều diện tích trồng hành và khoanh vùng năm sào đất chuyển sang trồng cây nhầu. Anh Huỳnh Bá Cội, ở thôn Mỹ Tường 2 chia sẻ: “Nhiều năm trước, trồng 1,5 sào hành/bốn vụ/năm cho năng suất cao, đời sống gia đình tương đối no đủ, giờ đây, chỉ còn trồng được hai vụ/năm, năng suất lại thấp mà gia đình có đến năm người. Sau hai vụ, tôi phải bỏ đất và đi nơi khác làm thuê để đắp đổi cuộc sống gia đình ngày càng vất vả hơn nhiều”.
 |
Hộ ông Hai Thiên ở thôn Mỹ Tường 2, xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận phải bỏ đất trống mấy năm nay vì cả nguồn nước giếng và đất đã bị nhiễm mặn.
Trước những bức xúc của người dân, UBND xã Nhơn Hải đã yêu cầu các chủ trại sản xuất giống hải sản không xây dựng, mở rộng trại về hướng bắc theo địa giới hành chính của xã và những khu vực giáp với đất sản xuất nông nghiệp của các hộ dân. Các chủ trại chỉ được phép xây dựng và mở rộng trại sản xuất về hướng nam giáp với biển. Đồng thời, xã cũng đã kiến nghị các cấp, ngành đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án đầu tư xây dựng, chỉnh trang kết cấu hạ tầng khu vực nằm trong vùng quy hoạch sản xuất giống thủy sản để bảo đảm lợi ích phát triển nông nghiệp, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế biển của xã.
Chủ tịch xã Nhơn Hải Trần Đồng Linh nói: “Ngoài việc yêu cầu các cơ sở sản xuất giống hải sản chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải phải nhanh chóng khắc phục và thực hiện đúng theo quy định xả nước thải, xã cũng đã tuyên truyền, vận động người dân cùng tham gia thực hiện giám sát việc xây dựng hệ thống xử lý nước thải cũng như việc xả thải sai quy định của các cơ sở sản xuất giống thủy hải sản để ngành chức năng kịp thời xử lý. Tuy nhiên, tỉnh, huyện và các ngành liên quan phải nỗ lực hỗ trợ thường xuyên thì xã mới có khả năng giải quyết (!?)”.
Để tránh gây thiệt hại nặng hơn do xâm nhiễm mặn ngày càng lan rộng tại xã Nhơn Hải, đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận sớm chỉ đạo các cơ quan chức năng có liên quan sớm khảo sát, đánh giá mức độ nhiễm mặn nguồn nước, đất sản xuất và nhanh chóng xử lý, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho người dân nơi đây đã nhiều năm cam chịu cảnh nước tưới bị nhiễm mặn và diện tích đất sản xuất ngày càng bị xâm thực mặn, đời sống ngày càng khó khăn.
