Những nữ anh hùng trên đất lửa Quảng Bình

Cọc tiêu sống trên đèo Ðá Ðẽo

Những ngày tháng tư này, ngôi nhà nhỏ của nữ Anh hùng Ðinh Thị Thu Hiệp ( 69 tuổi, ở xã Xuân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) có rất nhiều đoàn khách đến thăm. Họ là những người đồng đội cũ đến thăm chị, nhưng nhiều nhất vẫn là những đoàn học sinh đến để nghe chị kể chuyện "chiến tranh".

Sinh ra trong một gia đình nghèo có bảy chị em. Là con cả, ngày ngày Ðinh Thị Thu Hiệp phải lo bắt tép, mò ốc đỡ đần mẹ cha nuôi các em khôn lớn. Ðến tuổi thanh niên, chị theo phong trào "Ba sẵn sàng" xung phong lên đường, nhưng địa phương không duyệt vì thân hình quá nhỏ. Không còn cách nào khác, chị đã viết đơn vào trận tuyến bằng máu với tất cả tình cảm thống thiết để được kết nạp vào đội hình TNXP và được phân công về làm nhiệm vụ ở đèo Ðá Ðẽo. Ngày đó, đèo Ðá Ðẽo được xem như lằn ranh giữa sự sống và cái chết, là yết hầu của tuyến chi viện chiến lược 15A vào Nam. Từ năm 1967, không quân Mỹ đã thực hiện chiến dịch 97 ngày đêm xóa trắng, vùi lấp đèo Ðá Ðẽo, Ðinh Thị Thu Hiệp đã không ngần ngại bám sát mặt đường từng ngày, từng giờ, đếm từng quả bom rơi, vác từng thùng đạn chạy băng qua bãi bom nổ chậm. Chỉ nặng chưa đầy 40 kg nhưng lúc đó vác trên mình những kiện hàng, thùng đạn vượt bãi bom dài hơn cây số chạy băng đến điểm tập kết an toàn.

Anh hùng Ðinh Thị Thu Hiệp vui vầy bên con cháu.

Cuối năm 1967, khúc cua 516+300 mái phía tây đèo Ðá Ðẽo thường xuyên trúng bom nổ chậm, nhiều người không có kinh nghiệm tiếp cận bom đã thiệt mạng. Cấp trên giao Ðinh Thị Thu Hiệp chốt giữ trọng điểm nóng đó nhằm bảo đảm thông tuyến nhanh nhất cho xe ra tiền tuyến.

Ngày đầu tiên, một quả bom nổ chậm rơi đúng tim đường. Lập tức chị yêu cầu mọi người tản ra xa, một mình chị vào kích nổ quả bom. Khi công việc hoàn thành, vừa trở ra khoảng 150 m thì bom nổ, chị bị sức ép khiến một tai bị điếc. Một lần khác, một đoàn xe chở hàng ra mặt trận bị ứ lại do vướng bãi bom ở chân đèo Ðá Ðẽo. Mọi người chưa biết làm sao thông tuyến, trong khi tiếng gọi chiến trường đang hết sức cần kíp thì chị Hiệp đã nhanh trí, quyết định biến mình thành cọc tiêu sống đưa đoàn xe 20 chiếc vượt qua bãi bom an toàn...

Sau những thành tích trong chiến tranh, chị vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân vào năm 1972. Hòa bình, chị trở về sống bình dị với ruộng nương, xóm làng...

Người năm lần được gặp Bác Hồ

Người phụ nữ có được vinh dự lớn đó là Anh hùng Nguyễn Thị Kim Huế (hiện sống ở xã Cảnh Hóa, Quảng Trạch). Chị Huế sinh năm Canh Thìn (1940). Tuổi thơ chị không biết mặt cả cha lẫn mẹ. Chị lớn lên nhờ vào tình thương của bà ngoại và cậu mợ. Cuối năm 1965, chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ trên miền bắc trở nên ác liệt. Mặc dù đã có chồng, nhưng chị quyết làm đơn xin nhập ngũ vào lực lượng TNXP trên tuyến đường 12 khốc liệt. 182 người của huyện Tuyên Hóa lập thành đơn vị 759, đội 75, công trường 12. Chị là Tiểu đội trưởng, Tiểu đội 6, gồm 16 chị em. Tiểu đội được giao phụ trách bảo đảm giao thông đường 12A đoạn từ nam cầu La Trọng đến Bãi Dinh. Những ai đã từng đi qua đoạn đường này trong những năm chiến tranh mới thấu hết sự khốc liệt. Ðây là tuyến đường huyết mạch cực kỳ quan trọng để hậu phương miền bắc chi viện cho tiền tuyến miền nam. Giặc Mỹ điên cuồng đánh phá với một lượng bom đạn khổng lồ nhằm cắt đứt con đường này. Cuối năm 1965, một trung đội quyết tử được thành lập và chị lại được vinh dự làm Trung đội trưởng. Chị kể: "Mỗi lần vào trận, chúng tôi đều được làm "lễ truy điệu sống". Biết bao nhiêu người đã mãi mãi nằm lại trên mảnh đất này". Trong năm 1966, ngay tại Km 21, đường 12A, B52 của Mỹ đã mở cuộc không kích ròng rã 45 ngày đêm.

24 đồng đội của chị đã ngã xuống. Chị cũng đã bao lần bị bom dập vùi; máu đổ nhưng đường huyết mạch không bị cắt...

Với những thành tích trong chiến đấu, chị Huế đã vinh dự có năm lần được gặp Bác Hồ. "Những lần như vậy Bác đã hỏi han, dạy bảo tôi những điều rất giản dị, đời thường nhưng tôi thấy ở đó chứa đựng một tình thương bao la..." - Chị Huế xúc động nói. Lần gặp Bác xúc động và để lại ấn tượng sâu sắc nhất đối với chị đó là dịp Ðại hội TNXP toàn quốc lần thứ tư (7-1967). Theo phân công, chị cùng với chị Nguyễn Thị Nguyệt - Tổng đội phó Tổng đội TNXP miền nam vinh dự là người tặng hoa cho Bác. Bác xuất hiện, chị Huế ào xuống tặng hoa cho Người. Khoảnh khắc ấy bức ảnh hai Bác cháu ra đời. Bức ảnh được Nhà in Tiến Bộ in thành hàng vạn bản và với chị Huế nó là gia bảo...

Năm 1995, chị Huế về hưu với thương tật vĩnh viễn 25%. Chồng mất sớm, một mình chị tần tảo nuôi ba đứa con khôn lớn. Ba con của chị Huế đều theo nghiệp mẹ làm ở ngành giao thông nên thường xuyên phải xa nhà. Hiện chị đang sống cùng hai đứa cháu trong ngôi nhà đầy ắp kỷ niệm một thời hào hùng.