Hợp tác xã Gò Me thành lập năm 1983, đang trực tiếp quản lý, sử dụng 5,9 ha và đã giao khoán hơn 64 ha đất sản xuất nông nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân.
Cấp 73 sổ đỏ trái quy định
Theo kết luận thanh tra, Hợp tác xã Gò Me không đăng ký kê khai, xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đối với diện tích đang quản lý từ khi thành lập đến năm 1999; mãi đến năm 2018 mới đăng ký kê khai 24/61 thửa đất, hiện vẫn còn 34 thửa chưa đăng ký với diện tích hơn 3,6 ha. Hợp tác xã cũng không đăng ký kê khai đất đai đối với diện tích đất giao khoán mà để cho các hộ gia đình, cá nhân sử dụng bảng giao khoán đất sản xuất nông nghiệp.
Đơn cử, hơn 64 ha đất Hợp tác xã Gò Me giao khoán cho các cá nhân sử dụng với 173 bảng giao khoán đất sản xuất nông nghiệp từ năm 1997 đến năm 2000. Tất cả đều có thời hạn sử dụng đến hết năm 2003, sau thời gian này hợp tác xã không giao khoán đất nữa. Trong số hơn 64 ha đất nói trên, nhà nước đã thu hồi hơn 40 ha để thực hiện 17 dự án, còn 24 ha các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng.
Qua thanh tra, xác định các hộ gia đình xã viên đã tự sản xuất, kinh doanh, xây dựng công trình, nhà ở trên đất giao khoán sai quy định nhưng Hợp tác xã Gò Me lại không quản lý phần diện tích này. Năm 1999, sau khi có chủ trương của UBND tỉnh Đồng Nai về việc kê khai đăng ký đất đai đồng loạt trên địa bàn, các xã viên đã sử dụng bảng giao khoán đất trước đó để đăng ký. Từ năm 2004 đến năm 2021 đã có 73 thửa đất đã được cấp sổ đỏ với diện tích hơn 84.000 m2.
Tuy nhiên, hồ sơ cấp sổ đỏ cho các gia đình, cá nhân không có giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định nên không đủ điều kiện để xem xét cấp sổ. Thế nhưng, UBND phường Thống Nhất, các cơ quan chức năng vẫn xác định đủ điều kiện và trình UBND thành phố Biên Hòa để cấp 73 sổ đỏ là không đúng quy định pháp luật.
Việc UBND thành phố Biên Hòa cấp 73 sổ đỏ cho các hộ gia đình, cá nhân nhận giao khoán đất sản xuất nông nghiệp của Hợp tác xã Gò Me là vi phạm Luật Đất đai, vì lúc này đất vẫn thuộc quyền quản lý của hợp tác xã. Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai ban hành văn bản số 4406 ngày 21/9/2016 hướng dẫn UBND thành phố Biên Hòa căn cứ Điều 20, Nghị định 43 năm 2014 của Chính phủ để xét cấp sổ đỏ cho các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất do hợp tác xã giao khoán là không phù hợp quy định.
Đoàn thanh tra xác định, UBND phường Thống Nhất không kiểm tra, xử lý việc các hộ gia đình, cá nhân tự ý xây dựng nhà là buông lỏng quản lý. Riêng công trình nhà hàng Đồng Quê trên thửa đất 1, 2, tờ bản đồ số 44, dù đã ban hành quyết định cưỡng chế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm.
Sử dụng đất sai mục đích
Cũng theo kết luận thanh tra, Hợp tác xã Gò Me sử dụng hơn 5,5 ha trong số hơn 5,9 ha đất chưa hiệu quả, chưa đúng mục đích, chưa phù hợp với ngành nghề đăng ký kinh doanh.
Điển hình, ngày 21/12/2019, hợp tác xã Gò Me và Công ty cổ phần Đông Á Phát ký hợp đồng xây dựng nhà trưng bày hàng mẫu và dịch vụ bán hàng với diện tích sử dụng 670 m2 trên đường Võ Thị Sáu. Theo đó, Công ty cổ phần Đông Á Phát làm chủ đầu tư, chi trả toàn bộ chi phí xây dựng, tổ chức kinh doanh và sau đó sẽ chia lợi nhuận cho hợp tác xã Gò Me mỗi năm 480 triệu đồng, trong 10 năm (tính từ ngày 1/1/2020).
Việc này là không đúng vì UBND tỉnh Đồng Nai chỉ cho phép Hợp tác xã Gò Me cho thuê đất và hợp đồng thuê đất để xây dựng trạm kinh doanh xăng, dầu. Việc hợp tác đầu tư với Công ty cổ phần Đông Á Phát khi hợp tác xã chưa được cấp quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là chưa đủ điều kiện để góp vốn bằng tài sản của mình gắn liền với đất thuê là vi phạm Điều 175, Luật Đất đai 2013. Mãi đến khi đoàn thanh tra vào cuộc, ngày 25/5/2021, Hợp tác xã Gò Me mới lập thỏa thuận chấm dứt thực hiện hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty cổ phần Đông Á Phát.
Đối với công trình Khu dịch vụ phụ trợ đã xây dựng xong 7 ki-ốt bán hằng nằm ngay mặt tiền đường Võ Thị Sáu, Hợp tác xã Gò Me thực hiện sai nội dung theo giấy phép xây dựng khi tự ý tăng thêm tầng lửng khoảng 365m2. Phát hiện sai phạm này, UBND thành phố Biên Hòa đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 40 triệu đồng và buộc tháo dỡ phần công trình xây dựng vi phạm. Tuy nhiên, Hợp tác xã Gò Me vẫn chưa chấp hành. Hiện, các ki-ốt này được Hợp tác xã Gò Me cho thuê bán gas, dầu nhớt…
Ngoài ra, Hợp tác xã Gò Me đang cho một số hộ dân và doanh nghiệp thuê hơn 17.000 m2 đất làm nơi bán cây kiểng, kho chứa vật liệu xây dựng, bán nước giải khát.
Xử lý nghiêm sai phạm
Kết luận thanh tra chỉ rõ, những vi phạm nêu trên thuộc về Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc Hợp tác xã Gò Me qua các thời kỳ. Chủ tịch UBND phường Thống Nhất; Giám đốc, Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Đồng Nai, chi nhánh Biên Hòa; Trưởng phòng, Phó phòng và cán bộ tham mưu giúp việc Phòng Tài nguyên và Môi trường Biên Hòa; UBND thành phố Biên Hòa, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND thành phố Biên Hòa và các công chức tham mưu giúp việc chịu trách nhiệm về những vi phạm trong quá trình xét, phê duyệt, ký cấp sổ đỏ. Một số cá nhân Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai chịu trách nhiệm trong việc ban hành Văn bản số 4406.
Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai yêu cầu Hợp tác xã Gò Me hủy bỏ các hợp đồng đang cho thuê hơn 17.000 m2 đất; thực hiện nghiêm túc đăng ký kê khai đối với 34 thửa đất còn lại theo quy định. UBND thành phố Biên Hòa chủ trì, phối hợp cùng hợp tác xã Gò Me kiểm tra, rà soát hiện trạng, xử lý 73 sổ đỏ đã cấp trái quy định.
Đánh giá lại nhu cầu sử dụng đất của hợp tác xã, nếu cần thiết thì xem xét thu hồi những phần đất không sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích. Chỉ đạo UBND phường Thống Nhất xử lý các trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích, xây dựng không phép trên diện tích đất hợp tác xã đang quản lý và giao khoán cho các hộ gia đình, cá nhân. UBND thành phố Biên Hòa xử lý dứt điểm phần diện tích xây dựng sai phép của 7 ki-ốt.
Giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng, UBND thành phố Biên Hòa xử lý hành vi sử dụng đất không đúng quy định đối với Hợp tác xã Gò Me xây dựng công trình nhà trưng bày sản phẩm và hủy bỏ Văn bản số 4406.
Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai giao các đơn vị chức năng xác định các tập thể, cá nhân liên quan đến những sai phạm nêu trên để xử lý theo quy định của pháp luật…
