Tổ chức thi công chưa khoa học
Mới đây, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Duy Lâm đã kiểm tra tình hình thi công 2 dự án thành phần cao tốc bắc-nam phía đông (giai đoạn II) Cần Thơ-Hậu Giang và Hậu Giang-Cà Mau. Hai đoạn từ Cần Thơ đến Cà Mau dài 110 km; trong đó, đoạn Cần Thơ-Hậu Giang dài 37 km và Hậu Giang-Cà Mau dài 73 km, tổng vốn đầu tư hơn 27.200 tỷ đồng.
Theo Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận Lê Đức Tuân, hầu hết các nhà thầu ở cả 2 dự án thành phần này đều bị chậm tiến độ từ 3-18% so với kế hoạch. Đoạn Cần Thơ-Hậu Giang, sản lượng thi công đạt 760 tỷ đồng (khoảng 11%), chậm 10,4%; đoạn Hậu Giang-Cà Mau đạt khoảng 1.106 tỷ đồng (khoảng 9%), chậm 10% so với kế hoạch.
Về giải phóng mặt bằng, trong thời gian qua, với sự hỗ trợ và tạo điều kiện từ các địa phương, các vướng mắc về mặt bằng dự án đang từng bước được tháo gỡ. Hiện tại, hai dự án này đã giải phóng hơn 95% mặt bằng, dù vẫn còn tình trạng xôi đỗ nhưng không ảnh hưởng nhiều.
Tuy nhiên, vật liệu cát đắp nền đường lại đang là vấn đề nan giải. Ở Đồng Tháp, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận đang phối hợp cùng tỉnh hoàn tất thủ tục để khai thác 5 mỏ mới, dự kiến cuối tháng 9 này mới có thể thông qua. Tại An Giang, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã trình danh mục 21 mỏ để cấp cho các dự án trong khu vực,...
Cùng với đó, chủ đầu tư cũng đã yêu cầu các nhà thầu chủ động thay đổi giải pháp thi công, chuyển sang tập trung làm đường công vụ, thi công các cầu trên tuyến bù đắp tiến độ cho phần đường đang thiếu cát.
Qua kiểm tra, thị sát thực địa, Thứ trưởng Nguyễn Duy Lâm chỉ rõ, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc chậm tiến độ là công tác tổ chức thi công của nhà thầu chưa khoa học. Nhà thầu chưa huy động đủ máy móc, thiết bị và nhân lực để đáp ứng nhu cầu thi công so với quy mô của công trình, thậm chí còn có tình trạng nhà thầu thi công cầm chừng.
Thứ trưởng chỉ đạo Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận với vai trò là chủ đầu tư dự án phải giám sát chặt chẽ, điều phối lại công việc giữa các nhà thầu phù hợp tình hình thực tế. Cùng với đó, phải chủ động phối hợp địa phương, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành thủ tục khai thác các mỏ cát, sớm cung ứng cho dự án; chỉ đạo các nhà thầu xây dựng lại kế hoạch thi công bảo đảm phù hợp nguồn cung ứng vật liệu.
Các đơn vị tư vấn giám sát cũng phải huy động nhân lực theo yêu cầu, giám sát chặt chẽ việc thi công của các nhà thầu, bảo đảm chất lượng công trình; trong đó, cần tập trung ưu tiên hoàn thành hệ thống đường công vụ phục vụ thi công các cầu ở tất cả các vị trí đã có mặt bằng; linh hoạt giải quyết thủ tục nghiệm thu, thanh toán theo quy định, bảo đảm nguồn tài chính cho nhà thầu triển khai thực hiện.
Theo Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Giao thông vận tải), tính đến ngày 20/9, diện tích mặt bằng đã bàn giao thuộc dự án cao tốc bắc-nam (giai đoạn II) đạt gần 667/721 km, đạt 92,5%, tổ chức thi công trên phạm vi khoảng 613,5 km, đạt 85%. Ngoài 3 khu tái định cư đã có sẵn (Bạc Liêu, Cần Thơ, Cà Mau mỗi tỉnh có 1 khu), các địa phương đang triển khai 91/147 khu tái định cư để bố trí tái định cư cho khoảng 5.565 hộ, đến nay mới hoàn thành 56/147 khu.
 |
Thi công đoạn cao tốc Diễn Châu-Bãi Vọt. |
Toàn bộ các gói thầu của 12 dự án thành phần cao tốc bắc-nam (giai đoạn II) đã huy động gần 5.600 máy móc, thiết bị các loại, gần 13 nghìn nhân sự thi công, gần 350 nhân sự tư vấn giám sát và tổ chức 561 mũi thi công (286 mũi thi công cầu, 275 mũi thi công đường, hầm chui dân sinh và một số công trình trên tuyến).
Toàn dự án mới đang thi công gần 410 km đường công vụ, đạt 64,3%, trong đó 2 đoạn có khối lượng hoàn thành nhỏ hơn 50% (Hoài Nhơn-Quy Nhơn và Cần Thơ-Hậu Giang); các đoạn còn lại khối lượng hoàn thành đạt từ 50-82%.
Tính chung, sản lượng thực hiện các dự án được gần 10.200 tỷ đồng trong tổng số gần 96 nghìn tỷ đồng, đạt 10,6% hợp đồng, chậm 2,05% so với kế hoạch; trong đó, 4 dự án thành phần đáp ứng kế hoạch gồm Vũng Áng-Bùng, Bùng-Vạn Ninh, Vạn Ninh-Cam Lộ và Vân Phong-Nha Trang; 8 dự án chậm tiến độ gồm Bãi Vọt-Hàm Nghi chậm 3,34%, Hàm Nghi-Vũng Áng 5,83%, Quảng Ngãi-Hoài Nhơn 1,28%, Hoài Nhơn-Quy Nhơn 3,72%, Quy Nhơn-Chí Thạnh 0,16%, Chí Thạnh-Vân Phong 13,59%...
Xử lý nút thắt mặt bằng, vật liệu
Theo lãnh đạo Cục Quản lý đầu tư xây dựng, khó khăn, vướng mắc về giải phóng mặt bằng ảnh hưởng tới quá trình thi công là các địa phương chưa chuyển đổi rừng với các diện tích tăng thêm, hoặc sai khác vị trí so với Nghị quyết số 273/NQ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; triển khai xây dựng các khu tái định cư chậm so với tiến độ đề ra; chưa di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật phức tạp (nhất là hệ thống điện cao thế).
Về nguồn vật liệu, các nhà thầu không thỏa thuận được với một số chủ sở hữu đất khu vực mỏ về chi phí chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh theo quy định tại Điều 73 Luật Đất đai,...
Thậm chí, một số dự án thành phần thừa khối lượng đất đào nền đường, phải vận chuyển đổ đi, trong khi một số dự án khác không đủ vật liệu đất đắp khi điều phối từ nền đào, nên phải khai thác đất tại các mỏ về để đắp.
Theo báo cáo của các chủ đầu tư, việc triển khai thủ tục để điều phối nguồn vật liệu giữa các dự án thành phần tại địa phương gặp khó khăn do chưa rõ áp dụng cho từng dự án thành phần hay cho toàn dự án.
Trước những vướng mắc có nguy cơ cản trở tiến độ dự án, Bộ Giao thông vận tải đã đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng; yêu cầu các ban quản lý dự án, nhà thầu tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, địa phương để kịp thời giải quyết vướng mắc trong quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhất là các vị trí ưu tiên giải phóng mặt bằng để có đường tiếp cận, các vị trí nền đào cần thi công để điều phối vật liệu; báo cáo ngay những vướng mắc vượt thẩm quyền để Bộ Giao thông vận tải làm việc với các địa phương hoặc báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, tìm cách tháo gỡ kịp thời.
Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải cũng yêu cầu các ban quản lý dự án, nhà thầu phối hợp các địa phương sớm hoàn thiện thủ tục xác nhận bản đăng ký khối lượng khai thác mỏ cát , mỏ đất đã trình nhưng chưa được xác nhận, hoàn thành trong nửa đầu tháng 10 tới đây; thỏa thuận với chủ sở hữu mỏ để sớm khai thác các mỏ đã được xác nhận bản đăng ký khối lượng; khảo sát, đưa thêm các mỏ mở mới vào hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án, hoàn thành thủ tục với các mỏ còn lại chậm nhất trong tháng 10/2023.
Về thi công, Bộ quyết liệt yêu cầu các ban quản lý dự án chỉ đạo nhà thầu tăng cường thêm các mũi thi công hạng mục cầu, hầm chui dân sinh, cống, gia cố mái ta-luy,... bảo đảm đồng bộ, liên tục trên toàn tuyến; tổ chức thi công cuốn chiếu, thi công xong nền đường phải làm tiếp ngay các lớp móng, mặt đường; thi công xong cần thanh thải ngay để dòng chảy lưu thoát, hạn chế ảnh hưởng của mưa lũ đến an toàn công trình cũng như đời sống sinh hoạt, sản xuất của nhân dân...
