Trồng dưa hấu là nghề truyền thống của người dân xã Vĩnh Tú. Nhân dân xã Vĩnh Tú quan tâm chất lượng sản phẩm là hàng đầu nên trồng dưa theo phương pháp hữu cơ, năng suất năm nay đạt 1,5 tấn/ha. Vụ Đông Xuân 2023-2024, xã Vĩnh Tú trồng khoảng gần 100 ha dưa hấu, diện tích tăng gấp 1,5 lần so với năm trước, với giống chủ yếu là Mặt trời và Chia tai 221 của Thái Lan có chất lượng tốt.
Trồng dưa hấu nhanh được thu hoạch giá trị kinh tế cao. Hiện giá bán tại vườn mỗi kilôgam dưa hấu Vĩnh Tú từ 10 đến 12.000 đồng. Theo tính toán, mỗi héc-ta dưa sẽ cho thu nhập từ 160 đến 180 triệu đồng, cao hơn nhiều so với trồng các loại hoa màu khác trên cùng một diện tích. Nếu như trước đây, chỉ một vài thôn trồng dưa hấu thì nay gần như tất cả các thôn của xã Vĩnh Tú đều trồng, tập trung nhiều nhất vẫn là thôn Huỳnh Công Tây, Tây Ba, Thủy Tú và Tứ Chính...
Anh Nguyễn Ngọc Hà ở thôn Tứ Chính cho biết, vụ đông xuân này gia đình anh trồng 1,15 ha dưa hấu, hiện đã thu hoạch 2/3 diện tích, bán được 75 triệu đồng. Thời gian trồng dưa hấu vụ đông xuân bắt đầu từ cuối tháng chạp năm trước đến đầu tháng giêng năm sau. Khoảng gần 90 ngày thì cây dưa cho thu hoạch. Khi dưa bắt đầu bò sát mặt đất, phải tỉa chỉ để lại mỗi gốc hai dây. Trái gió, trở trời, phải dùng que tre gấp hình dấu chữ ô để cài cố định thân dưa sát mặt đất tránh bị gió cuốn trốc gốc.
Khi dưa ra hoa, phải làm những chiếc mũ bằng lá cây đội lên những bông hoa cái để tránh mưa gió, ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn đậu quả. Nếu hai dây của một gốc dưa cùng đậu quả thì bà con phải hái bớt một quả để cây tập trung nuôi quả còn lại. Chủ vườn phải làm từng thanh tre mỏng ghi ngày, tháng dưa bắt đầu cho quả gắn vào gốc để theo dõi ngày dưa chín nhằm thu hoạch cho đúng thời điểm, có được quả dưa ngon. Thế mới biết, cây dưa hấu ở Vĩnh Tú được nông dân dày công nâng niu, chăm sóc như thế nào để mang đến cho mọi người một sản phẩm trái cây chất lượng.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Tú Lê Thị Anh Chi cho biết, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho "Dưa hấu Vĩnh Tú" thuộc huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Hiện dưa hấu Vĩnh Tú đang được tiêu thụ rất mạnh trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Người dân thu hoạch rồi bán ngay trên đồng ruộng, chứ không cần phải chở đi đến bán lẻ tại các chợ, siêu thị. Cùng với đó, có một số đại lý tại Hà Nội đã đưa dưa hấu Vĩnh Tú ra phục vụ người dân Thủ đô nên sản phẩm dưa hấu Vĩnh Tú lại càng hút hàng và nổi tiếng hơn.
Theo bà Lê Thị Anh Chi, yếu tố khiến dưa hấu Vĩnh Tú ngon là nhờ ở đây luôn khắc nghiệt, nắng nhiều, mưa ít, đất cằn cỗi. Người nông dân trồng dưa chỉ bón phân hữu cơ, không phun thuốc kích thích, trừ sâu, nên sản phẩm sạch sẽ. Một yếu tố quan trọng nữa là cây dưa được trồng trên đất cát vàng và đất đỏ pha cát tỷ lệ mười phần trăm nên ẩm vừa đủ cho cây dưa tạo đường, tích tụ hương đất làm cho vị dưa thơm ngậy, mọng ngọt.
Dư địa để phát triển dưa hấu Vĩnh Tú còn rất lớn. Thời gian gần đây, xã Vĩnh Tú đã mạnh dạn hơn nữa trong tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Người dân đã chuyển đổi đất từ trồng cây cho giá trị kinh tế thấp hơn như sắn, lạc, vừng và những diện tích đất cát bỏ hoang sang trồng dưa hấu. Hiện người dân xã Vĩnh Tú chuẩn bị trồng dưa hấu vụ hè với diện tích thêm gần 40 ha, sang tháng 7 sẽ cho thu hoạch.
Nói về đặc sản dưa hấu nổi tiếng của Vĩnh Tú, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng cho biết, dưa hấu Vĩnh Tú đã vinh dự đi vào biết bao trang văn, thư tịch cổ. Đó là giống dưa kết tinh của hương đất mà thiên nhiên xưa nay ưu ái ban tạo để làm cho mỗi trái dưa ở đây thêm ngon ngọt. Xã Vĩnh Tú cần mạnh dạn hơn nữa trong tái cơ cấu nông nghiệp, chú trọng tăng diện tích trồng dưa hấu để mang lại thu nhập cao hơn cho nông dân.
