Mong manh thỏa thuận hòa bình ở Sudan

Kể từ đầu tháng này, xung đột sắc tộc ở Sudan làm hơn 200 người chết, đã biến thành các cuộc thảm sát đẫm máu  nhất kể từ khi cuộc nội chiến nổ ra ở nước này năm 1983. Có 185 người Lu Nu-ê đã thiệt mạng trong các vụ xung đột với nhóm sắc tộc Mơ-li hôm 2-8 tại vùng A-cô-bô thuộc bang Giông-lây, miền nam Sudan. Bạo lực xảy ra khi các tay súng sắc tộc Mơ-li tiến công trại tị nạn của những người vừa phải sơ tán vì các cuộc giao tranh đầu năm nay. Một tiểu đội lính đóng quân trong vùng nhằm hỗ trợ người tị nạn đã tham gia phản công để bảo vệ người dân. Theo các nhà chức trách, đa số nạn nhân thuộc nhóm sắc tộc Lu Nu-ê vốn đang bị mắc kẹt trong cuộc xung đột với người Mơ-li từng làm hơn 700 người chết trong năm nay. Cuộc giao tranh bùng phát từ ngày 8-8, kéo dài bốn ngày tại khu vực phía bắc Tôn-gi của bang Oa-ráp giữa hai phe nhóm sắc tộc Ðin-ca, là Lu-ắc và A-van, cũng làm ít nhất 30 người thiệt mạng cùng hơn 15 phụ nữ và trẻ em bị bắt cóc. Ðây là những diễn biến mới nhất trong loạt giao tranh đẫm máu giữa các sắc tộc ở Sudan thời gian qua. Làn sóng xung đột sắc tộc đã làm lung lay thỏa thuận hòa bình ký năm 2005 nhằm chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài nhất ở châu Phi suốt hơn hai thập kỷ qua giữa Chính phủ miền bắc của người Hồi giáo và Phong trào Giải phóng Nhân dân Sudan (SPLM) của người Thiên chúa giáo và những người theo thuyết vạn vật hữu linh ở miền nam. Hơn 1.200 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người khác phải sơ tán vì các cuộc xung đột ở miền nam Sudan những tháng qua. LHQ cảnh báo, số người chết vì bạo lực tại đây đã vượt số thương vong trong các cuộc xung đột ở khu vực Ða-phơ, miền tây Sudan. Người dân miền nam Sudan và các quan chức LHQ từng hy vọng mùa mưa ở khu vực này sẽ làm giảm bạo lực. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tình hình trên cho thấy diễn biến đáng lo ngại trong bối cảnh bạo lực gia tăng ở Sudan.

Cơ quan Ðiều phối nhân đạo và cư trú cho miền nam Sudan của LHQ  cho biết, ít nhất 40% số dân nước này đang bị đe dọa bởi các cuộc xung đột sắc tộc leo thang và thiếu lương thực. Sau nhiều năm xung đột, kinh tế miền nam Sudan kém phát triển và cơ sở hạ tầng bị tàn phá nặng nề. 8,26 triệu người trong tổng số hơn 39 triệu dân nước này sống ở miền nam, chủ yếu là người Thiên chúa giáo và theo thuyết vạn vật hữu linh. Thỏa thuận hòa bình năm 2005 vẫn không làm lành vết thương xung đột giữa các phe nhóm vũ trang, sắc tộc. Bạo lực đẫm máu với số thương vong lớn trong năm nay phủ một bóng đen bao trùm quốc gia vùng Sừng châu Phi này ở thời điểm đang chuẩn bị diễn ra các cuộc bầu cử vào tháng 4-2010 và cuộc trưng cầu ý dân về quyền tự trị của khu vực miền nam Sudan vào năm 2011. Kể từ cuối năm 2008, các cuộc giao tranh đã làm hơn 230 nghìn người mất nhà ở và 1,2 triệu dân ở miền nam thiếu lương thực, cần cứu trợ khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế. Trong một diễn biến mới đây, các phe nhóm đối lập ở Sudan đòi thay đổi luật mà họ cho rằng đang ngăn cản họ trong các chiến dịch tranh cử cho cuộc bầu cử năm tới. Tình hình chính trị Sudan sẽ càng phức tạp nếu yêu cầu của họ không được đáp ứng.  Họ cho rằng đó sẽ phải là cuộc bầu cử tự do đầu tiên trong hơn hai thập kỷ qua. Theo các chuyên gia, tiến trình bầu cử ở Sudan sẽ  gặp nhiều thách thức do xung đột gia tăng ở miền nam và khu vực Ða-phơ cùng với căng thẳng  quan hệ giữa đảng  Ðại hội Dân tộc của liên minh cầm quyền miền bắc và chính quyền của SPLM ở miền nam.

Trong khi đó, tại Ða-phơ, miền tây Sudan, nơi bùng phát các cuộc giao tranh dữ dội giữa lực lượng nổi dậy và quân đội chính phủ từ năm 2003 đến nay đã làm hơn 300 nghìn người chết, 4,7 triệu người cần cứu trợ nhân đạo.  Các nỗ lực chấm dứt cuộc khủng hoảng nhân đạo ở khu vực này của LHQ gặp rất nhiều khó khăn và trở ngại. Việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình chung của LHQ và Liên minh châu Phi (AU) ở Ða-phơ diễn ra chậm, không đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh ở khu vực tập trung nhiều nhóm nổi dậy này.

Xung đột sắc tộc sâu sắc và gia tăng ở miền nam Sudan cùng với cuộc khủng hoảng nhân đạo ở khu vực Ða-phơ chưa được giải quyết khiến dư luận lo ngại khó có thể bảo đảm việc thực thi hiệp định hòa bình đã ký giữa các phe nhóm ở Sudan. Những diễn biến gần đây cho thấy, tình hình Sudan đang diễn biến hết sức phức tạp, đặt nước này trước nhiều thách thức, nhất là trong bối cảnh chuẩn bị tổ chức các cuộc bầu cử theo thỏa thuận hòa bình nhằm đem lại sự ổn định cho quốc gia rộng lớn nhất châu Phi này.

Có thể bạn quan tâm