Mỏ than Phấn Mễ những năm qua khai thác than dưới tầng sâu hàng trăm mét so với mặt đất, mỗi năm khai thác gần 200 nghìn tấn than, lượng đất, đá phải bóc dỡ trong quá trình khai thác than lên đến hàng trăm nghìn khối. Theo quy định, lượng đất, đá thải buộc phải vận chuyển đến bãi thải. Phó Giám đốc Mỏ than Phấn Mễ Nguyễn Duy Khải nhiều lần khẳng định: “Chúng tôi không bán đá ra bên ngoài, toàn bộ đá trong quá trình bóc dỡ phải vận chuyển đến bãi thải theo quy định”.
Tuy nhiên, trên thực tế, nguồn đá nguyên liệu phục vụ cho chế biến đá xây dựng các loại của nhiều xưởng chế biến tư nhân trên địa bàn xã Phục Linh và thị trấn Giang Tiên được lấy từ mỏ than Phấn Mễ. Chủ tịch UBND thị trấn Giang Tiên Phạm Thị Oanh khẳng định: “Trên địa bàn thị trấn Giang Tiên trước đây có Công ty TNHH Bảo Sơn, sau đó đổi tên thành Công ty TNHH Khai khoáng Tiến Anh chuyên sản xuất đá xây dựng, đá nguyên liệu phục vụ sản xuất gạch không nung. Nguồn đá nguyên liệu chủ yếu được lấy từ mỏ than Phấn Mễ”.
Khu vực sản xuất của Công ty TNHH Khai khoáng Tiến Anh là công trường chế biến đá lớn, gồm các dây chuyền nghiền, tuyển đá các loại. Kho đá nguyên liệu chất cao như núi, lượng đá đã chế biến rất lớn. Điều đáng nói khác, toàn bộ mặt bằng kho chứa đá, sản xuất đá của doanh nghiệp này nằm giữa xưởng sửa chữa cơ khí và xưởng chế biến than của Mỏ than Phấn Mễ.
Doanh nghiệp tư nhân Toàn Diện có xưởng chế biến đá và kho đá nguyên liệu rộng lớn nằm ngay bên cạnh mỏ than Phấn Mễ, ba bề tiếp giáp trực tiếp với sông Chu trên địa bàn xã Phục Linh. Tại đây, các dây chuyền nghiền, phân loại đá được đầu tư đồng bộ, trị giá hàng chục tỷ đồng. Lãnh đạo doanh nghiệp tư nhân Toàn Diện thừa nhận: “Nguồn đá nguyên liệu được lấy từ mỏ than Phấn Mễ. Tuy nhiên, thời gian gần đây Mỏ than Phấn Mễ đang có cơ quan chức năng kiểm tra nên việc lấy đá phải tạm dừng”.
Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, được cấp một mỏ đá để có nguồn nguyên liệu chế biến đá xây dựng, căn cứ vào quy hoạch, doanh nghiệp phải trải qua một quy trình mất rất nhiều thời gian, có khi mất đến gần hai năm để làm các thủ tục thăm dò đánh giá trữ lượng, đánh giá tác động môi trường, thiết kế khai thác, thuê đất... và được các cơ quan quản lý thẩm tra, phê duyệt; sau đó là thực hiện các nghĩa vụ tài chính, gồm các loại thuế, phí, ký quỹ với số tiền rất lớn. Hằng năm còn phải chịu sự kiểm tra, giám sát trong quá trình khai thác.
Tại nhiều xưởng chế biến đá tư nhân ở khu xã Phục Linh và thị trấn Giang Tiên mà nguồn đá nguyên liệu được lãnh đạo Mỏ than Phấn Mễ tuồn cho trong nhiều năm qua, quy mô chế biến đá không thua kém các doanh nghiệp được cấp phép mỏ đá. Mỏ than Phấn Mễ không bán đá nguyên liệu, do đó không hạch toán vào hệ thống kế toán của Mỏ để Tisco quản lý, nhưng lãnh đạo Mỏ than Phấn Mễ biết rõ giá trị của đá nguyên liệu cấp cho các xưởng chế biến và do đó không có chuyện cho không.
