Thưa các đồng chí đại biểu,
Thưa các đồng chí,
Hôm nay, tôi rất vui mừng tới dự Lễ kỷ niệm 25 năm thành lập Hội đồng Lý luận Trung ương. Nhân dịp này, thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi xin gửi tới các đồng chí lãnh đạo và thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương các thời kỳ, các nhà khoa học, chuyên gia, anh chị em làm công tác lý luận chính trị đã cộng tác, gắn bó với Hội đồng Lý luận Trung ương những năm qua lời chúc mừng tốt đẹp nhất.
Thưa các đồng chí,
Trong lời tựa cũ của cuốn “Chống Đuyrinh” - Về phép biện chứng, Ăng-ghen viết: “Một dân tộc muốn đứng vững trên đỉnh cao của khoa học thì không thể không có tư duy lý luận”1. Khi bàn về vai trò của lý luận, Lê-nin khẳng định: “Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng; chỉ đảng nào có được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong”2. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi lý luận là “trí khôn”3 của Đảng, “không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”4. Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của lý luận, hơn 91 năm qua, Đảng ta luôn coi trọng công tác lý luận, quan tâm thành lập các cơ quan nghiên cứu lý luận với các tên gọi khác nhau, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong từng giai đoạn.
Trước yêu cầu, nhiệm vụ mới, nhất là khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, ngày 30/10/1996, Bộ Chính trị quyết định thành lập Hội đồng Lý luận Trung ương - bước đột phá quan trọng trong việc tổ chức cơ quan nghiên cứu lý luận của Đảng, với chức năng tư vấn các vấn đề lý luận chính trị phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; phục vụ việc hoạch định, phát triển và hoàn thiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Trải qua 25 năm xây dựng và trưởng thành, với 5 nhiệm kỳ hoạt động, Hội đồng Lý luận Trung ương đã khẳng định được vai trò, vị thế của mình, quy tụ, kết nối trí tuệ, tri thức; kiên định, sáng tạo; không ngừng đổi mới mô hình và phương thức hoạt động; tập hợp đông đảo các nhà khoa học, chuyên gia, các viện nghiên cứu, học viện và các trường đại học; nghiêm túc kế thừa thành quả, kinh nghiệm của các nhiệm kỳ, đạt được những bước phát triển quan trọng, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần vào thành công chung của Đảng và đất nước, nổi bật là:
(1) Hội đồng đã thực hiện tốt nhiệm vụ nghiên cứu, tư vấn những vấn đề lý luận chính trị phục vụ trực tiếp sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tham gia chuẩn bị văn kiện các Đại hội Đảng, phục vụ việc ban hành các chủ trương, đường lối của Đảng về các vấn đề hệ trọng, cơ bản và lâu dài của đất nước. Gần đây nhất, Hội đồng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ tham gia xây dựng văn kiện Đại hội XIII của Đảng, bảo đảm yêu cầu cao về tính tổng kết, tính dự báo, tính định hướng, với tầm bao quát rộng, góp phần vào thành công của Đại hội XIII - một Đại hội có tầm quan trọng đặc biệt, với mục tiêu phấn đấu đến giữa thế kỷ 21, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
(2) Hội đồng Lý luận Trung ương đã tiến hành tổng kết thực tiễn gắn với nghiên cứu lý luận một cách hệ thống, bài bản, hiệu quả thông qua các chương trình, đề án, đề tài khoa học; góp phần đổi mới, bổ sung, phát triển tư duy lý luận, thống nhất nhận thức những vấn đề lý luận chính trị, từng bước hoàn thiện đường lối đổi mới, lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta. Các nghiên cứu của Hội đồng đã góp phần khẳng định những giá trị bền vững, bổ sung và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng Việt Nam; cung cấp tri thức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo cao cấp và lãnh đạo cấp chiến lược của Đảng; cung cấp luận cứ đấu tranh và trực tiếp tham gia đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
(3) Hội đồng Lý luận Trung ương đã phát huy tốt vai trò là cơ quan chủ trì về chuyên môn, tổ chức có hiệu quả nhiều cuộc trao đổi lý luận với một số đảng cộng sản và đảng cầm quyền, góp phần duy trì, củng cố và phát triển mối quan hệ tốt đẹp với các cơ quan nghiên cứu lý luận của nhiều chính đảng trên thế giới; đồng thời, tiếp thu những kinh nghiệm quý, những bài học thành công của các nước phù hợp với nước ta, giới thiệu đường lối, chính sách, thành tựu của Việt Nam với bạn bè quốc tế.
(4) Hội đồng, Thường trực Hội đồng và cơ quan Hội đồng luôn đoàn kết, thống nhất, trách nhiệm; là đầu mối kết nối các thành viên của Hội đồng, tập hợp, phát huy trí tuệ, sức sáng tạo của các nhà khoa học, nhất là giới nghiên cứu lý luận chính trị trong cả nước, với tinh thần dân chủ, tích cực, sáng tạo và đổi mới trong thực hiện nhiệm vụ. Cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của Hội đồng luôn được quan tâm cải thiện, đầu tư, nâng cấp, góp phần nâng cao chất lượng công tác.
Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi xin nhiệt liệt biểu dương, đánh giá cao những thành tích to lớn của Hội đồng Lý luận Trung ương đóng góp cho công tác lý luận của Đảng, cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xin trân trọng cảm ơn và ghi nhận công lao đóng góp của thành viên Hội đồng các thời kỳ, các chuyên gia, nhà khoa học đối với sự phát triển và trưởng thành của Hội đồng 25 năm qua.
Thưa các đồng chí,
Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc bên cạnh thời cơ, thuận lợi, đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức; trước mắt, đại dịch Covid-19 đang tác động tiêu cực đến mọi mặt của đời sống xã hội; nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn mới đang đặt ra đối với công tác lý luận của Đảng... Tình hình đó đòi hỏi sự nỗ lực nhiều hơn nữa của đội ngũ lý luận cả nước và vai trò, trọng trách của Hội đồng Lý luận Trung ương, trước yêu cầu: “không thể để kéo dài tình trạng còn lạc hậu của lý luận so với sự vận động và đòi hỏi của thực tiễn. Lý luận phải vươn lên dẫn đường và đồng hành với thực tiễn”5, “phải có tầm nhìn vượt trước”6.
Vừa qua, tại Hội nghị tổng kết công tác của Hội đồng Lý luận Trung ương nhiệm kỳ 2016 - 2021, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu quan trọng, đánh giá kết quả của Hội đồng nhiệm kỳ qua, chỉ ra phương hướng, nhiệm vụ của công tác lý luận và của Hội đồng trong thời gian tới. Tôi đề nghị Hội đồng tiếp tục quán triệt, nghiên cứu sâu sắc bài phát biểu này, cụ thể hóa trong phương hướng, nhiệm vụ của Hội đồng trong thời gian tới. Cách đây hơn một tháng, trong Lễ ra mắt và phiên họp thứ nhất của Hội đồng Lý luận Trung ương nhiệm kỳ 2021 - 2026, tôi đã có một số ý kiến trao đổi với các đồng chí. Tại Lễ kỷ niệm này, tôi xin nêu thêm một số nội dung có tính chất gợi ý để các đồng chí cùng suy nghĩ:
Thứ nhất, Hội đồng phải quán triệt, nhận thức sâu sắc mục tiêu, nhiệm vụ công tác lý luận thời gian tới theo chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư là: “Đến năm 2025, trên cơ sở tổng kết 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 50 năm thống nhất đất nước, cần hoàn thiện cơ bản hệ thống lý luận về đường lối đổi mới; đến năm 2030, trên cơ sở tổng kết 40 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, tổng kết 100 năm Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam, có thể bổ sung, phát triển Cương lĩnh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới; bổ sung, làm phong phú và tiến thêm một bước để hoàn thiện hơn nền tảng tư tưởng của Đảng; và đến năm 2045, khi nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao thì chúng ta sẽ có một hệ thống lý luận hoàn chỉnh, khoa học và hiện đại về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam”7. Đây là nhiệm vụ rất hệ trọng và rất vẻ vang. Đề nghị Hội đồng Lý luận Trung ương sớm cụ thể hóa bằng chương trình, kế hoạch cụ thể để triển khai thực hiện.
Thứ hai, công tác lý luận phải gắn chặt với thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, đáp ứng và phục vụ yêu cầu phát triển đất nước, bảo đảm hài hòa giữa trước mắt với lâu dài, giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng; nâng cao năng lực và chất lượng dự báo, định hướng nghiên cứu trong từng thời kỳ. Trước mắt, phải tập trung, đi sâu nghiên cứu, tổng kết những vấn đề quan trọng và mới trong nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, những vấn đề bức thiết đặt ra từ thực tiễn phát triển đất nước trong bối cảnh đại dịch Covid-19; vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam... trên cơ sở kiên trì thế giới quan, phương pháp luận khoa học và các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu các thành tựu mới, tinh hoa của nhân loại.
Thứ ba, Hội đồng cần xây dựng cơ chế để khuyến khích và mở rộng các hình thức thảo luận, tranh luận, đối thoại lý luận trên tinh thần khoa học, dân chủ; trân trọng những ý tưởng, những đề xuất lý luận có giá trị khoa học và thực tiễn, đóng góp cho sự nghiệp của Đảng, đất nước, thiết thực và hữu ích cho quốc kế dân sinh. Coi trọng việc xây dựng môi trường dân chủ, nhưng phải đi đôi với nêu cao trách nhiệm chính trị của tổ chức và cá nhân trong hoạt động lý luận; kiên quyết phê phán, đấu tranh không khoan nhượng với sự hời hợt, coi nhẹ công tác nghiên cứu lý luận chính trị, tiếp thu, trích dẫn sử dụng dễ dãi, kết quả nghiên cứu mới của các học giả, tổ chức nghiên cứu nước ngoài chưa được thử thách, kiểm định trong thực tiễn. Đồng thời, chủ động nghiên cứu, đề xuất luận cứ lý luận phục vụ đấu tranh và nâng cao hiệu quả đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch; uốn nắn nhận thức lệch lạc.
Thứ tư, tiếp tục phát huy thành tích, bài học kinh nghiệm qua 25 năm xây dựng và trưởng thành; ý thức sâu sắc về nhiệm vụ cao cả của Hội đồng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác. Mỗi thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Thường trực Hội đồng, các Tiểu ban và Ban Thư ký khoa học, cán bộ, công chức Cơ quan Hội đồng cần nêu cao bản lĩnh, phát huy trình độ, năng lực, sở trường và kinh nghiệm của mình cho công tác lý luận của Đảng; phát huy sức mạnh trí tuệ tập thể, cùng với tinh thần trách nhiệm, chủ động sáng tạo, tác phong làm việc chuyên nghiệp, thích ứng với điều kiện mới. Bên cạnh đó, Hội đồng cần chủ động, thể hiện tốt hơn nữa vai trò là đầu mối phối hợp với các ban, bộ, ngành Trung ương, các cấp uỷ địa phương, các cơ quan nghiên cứu khoa học; tập hợp đông đảo đội ngũ cán bộ nghiên cứu, những chuyên gia, nhà khoa học giỏi tham gia hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị, để Hội đồng Lý luận Trung ương thực sự là nơi phát huy trí tuệ tập thể, môi trường thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị.
Thưa các đồng chí,
Kỷ niệm 25 năm thành lập là sự kiện ghi dấu ấn về bước trưởng thành, phát triển mới của Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng thời, cũng là dịp để phát huy truyền thống của Hội đồng, giúp cho mỗi thành viên Hội đồng nhận thức rõ hơn trách nhiệm của mình đối với công tác lý luận của Đảng, xác định quyết tâm, phấn đấu hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ được giao, xứng đáng với sự kỳ vọng của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Tôi mong rằng, các đồng chí lãnh đạo Hội đồng và thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương, cán bộ, công chức Cơ quan Hội đồng các thời kỳ, cùng các nhà khoa học, chuyên gia, các đồng chí cộng tác viên đã gắn bó với Hội đồng trong 25 năm qua tiếp tục quan tâm, đóng góp cho công tác lý luận của Đảng, cho sự lớn mạnh của Hội đồng Lý luận Trung ương thời gian tới.
Một lần nữa xin chúc toàn thể các đồng chí luôn mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công.
Xin trân trọng cảm ơn
(*) Đầu đề là của Báo Nhân Dân.
--------------------------------------------
1 C.Mác và Ph.Ăng-ghen Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2002,t.20,tr.489.
2 V.I. Lênin: Toàn tập, t.6, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1975, tr.30, 32.
3 Hồ Chí Minh:Toàn tập, t.2, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.289.
4 Hồ Chí Minh:Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011,tr 274.
5 Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Kỳ họp thứ tư, Hội đồng Lý luận Trung ương nhiệm kỳ 2016 - 2021, ngày 23/12/2017.
6 Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Kỳ họp thứ tư, Hội đồng Lý luận Trung ương nhiệm kỳ 2016 - 2021, ngày 23/12/2017.
7 Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị tổng kết công tác của Hội đồng Lý luận Trung ương, nhiệm kỳ 2016 - 2021, ngày 17/4/2021.
