Lũ lụt lịch sử
Người Thái-lan nhận ra rằng, ở nước này chu kỳ mưa lớn cách nhau khoảng 30 năm. Năm nay, lượng mưa đo được đã tới hơn 2.000 mm, gấp đôi trung bình. Mưa nhiều, lắm nước và thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn quản lý nước, đối phó bị động với lũ lụt làm hậu quả trầm trọng thêm.
Nhiều chuyên gia nhận định, các đập, hồ hiện đang được sử dụng theo mô hình quản lý nguồn nước cũ kỹ. Cơ sở hạ tầng được xây dựng những năm 1980, chỉ có thể hứng chịu được lượng mưa thấp khoảng 1.000 mm. Trong mùa khô, Cục Thủy lợi Hoàng gia cùng với Tổng cục Ðiện lực Thái-lan xả nước ở các đập miền bắc và đông-bắc để chống hạn, nhiều đập cạn kiệt cho nên đã phải làm mưa nhân tạo để có nước. Năm nay mùa mưa đến sớm cả nửa tháng. Cuối tháng 6, khi cơn bão nhiệt đới Hai-ma đổ bộ vào Việt Nam, vùng phía bắc và đông-bắc nước này có mưa lớn, các đập tích nước. Cuối tháng 7, cơn bão Cung-ten làm mưa khắp vùng, các đập đã đầy cần xả lũ, nhưng phía dưới ngập lụt. Tháng 9, cơn bão Ne-xát và Nốc-ten với những trận mưa lớn trong bối cảnh các đập không còn chỗ chứa cho nên phải đua nhau xả lũ, không còn tác dụng cắt lũ, ngược lại góp thêm nước cho lũ lớn hơn vùng đồng bằng miền trung Thái-lan. Ðập Bhu-mi-bôn (lớn nhất, chứa 13 tỷ m3) đã xả hai tỷ m3 về sông Chao Phray-a, tổng lượng nước trên nguồn đổ về hạ lưu khoảng 44 tỷ m3, hệ thống thủy lợi ở hạ lưu quá tải với dòng nước lớn, dư thừa 16 tỷ m3 gây ngập lụt ở đồng bằng.
Ðầu tháng 10, Băng-cốc bị nước bao quanh làm thành phố thành đảo nổi. Từ chủ quan quá đáng, đến bi quan cùng độ là hai thái cực lúc lũ về. Thiếu cảnh báo lũ lụt kịp thời, và dựa chủ yếu vào đê kè tạm dựng bằng bao cát chống lũ cho thấy hệ thống phản ứng, đối phó với thảm họa lũ lụt ở mức quá nghèo nàn. Nhiều người đồng ý, lũ miền trung Thái-lan không phát sinh từ một thảm họa tự nhiên, mà là con người không biết làm thế nào để quản lý, sử dụng nguồn nước.
Thái-lan từng bước phải chịu thua dòng lũ dữ. Trận lũ đã gây thiệt hại nặng về người và của, đã có 381 người chết, gần chín triệu người bị tác động trực tiếp tới đời sống. Hơn 1.700 khu di tản trên toàn quốc được dựng để làm nơi trú chân cho khoảng 113 nghìn người đến tránh lũ. Thiệt hại ước tính khoảng 16 tỷ USD. Hơn 14 nghìn nhà máy, doanh nghiệp phải ngừng hoạt động, khoảng 700 nghìn công nhân phải nghỉ việc và có nguy cơ mất việc. Hơn sáu triệu tấn lúa mùa của nông dân bị thất thu. Nhiều thành phố, khu công nghiệp trong vùng miền trung bị lũ nước tràn vào một phần Băng-cốc ảnh hưởng lớn đến kinh tế, xã hội của đất nước Thái-lan. Lũ gây thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư nước ngoài ở Thái-lan, trong đó phải kể đến nhà đầu tư Nhật Bản. Khoảng 400 nhà máy trong sáu khu công nghiệp của Nhật Bản bị ngập chìm dưới nước.
Ngày cuối tháng 10, Băng-cốc dự thảo kế hoạch với tổng số tiền 900 tỷ bạt (khoảng 30 tỷ USD) để khắc phục và đề phòng chống lũ dài hạn. Trong đó 100 tỷ bạt để dọn sạch các khu công nghiệp, 800 tỷ sửa chữa lớn và xây dựng các hệ thống bảo vệ chống lũ lớn cho các khu công nghiệp, cho Thủ đô Băng-cốc. Việc phục hồi được thực hiện trong hai giai đoạn. Giai đoạn đầu, thực hiện trong vòng một năm, để phục hồi đầy đủ các hoạt động của khu công nghiệp bị ngập lụt. Giai đoạn hai, với kế hoạch được mang tên Thái-lan mới, tiến hành đại tu và hoàn chỉnh hệ thống quản lý nước. Băng-cốc cũng đang lựa chọn một trong số các mô hình chống lũ lụt của Mỹ, Hà Lan và Nhật Bản.
"Lụt" thông tin
Bà Dinh-lắc xin lỗi người dân ở các khu vực bị ngập lụt, vì sự thất bại trong việc ngăn chặn dòng lũ tràn vào nhiều khu công nghiệp quan trọng của đất nước, hoành hành, phá hoại miền trung. Bà Dinh-lắc cũng giải thích về những thông tin sai lệch về cảnh báo lũ lụt và nhiều yếu tố thiên tai ngoài tầm kiểm soát. Từ khi lũ lớn, nhiều thông tin về lũ lụt bị "nhiễu", bị "loạn" trong nước và loan ra nước ngoài. Không rõ ràng, đầy đủ, gây hoang mang và làm khó cho các cơ quan, doanh nghiệp và người chuẩn bị phòng chống lũ lụt. Một vụ việc với nhiều thông tin trái ngược làm người dân không biết tin vào ai. Thậm chí, có những tin tức giật gân, phóng đại, làm sai lệch vấn đề, đẩy "cong dư luận", rút tít dọa người như "sóng thần nước ngọt", "đại hồng thủy nhấn chìm Băng-cốc", "Băng-cốc chìm trong biển nước"...
Quy hoạch cơ sở hạ tầng yếu kém, dân số bùng nổ, nhiều công trình cản trở dòng chảy, quy hoạch đường xá thiếu đồng bộ là lý do để khu vực kinh tế bùng nổ của miền trung nước này và Băng-cốc luôn bị đe dọa với lũ và ngập lụt trong các trận mưa lớn. Riêng Băng-cốc sẽ thường xuyên bị ngập trong các trận mưa mùa lớn mỗi năm. Thảm họa thiên nhiên làm những người sống ở miền trung Thái-lan khốn đốn, nhưng cũng nảy ra cơ hội mới, bộc lộ nhiều yếu kém, lộn xộn và những sai lầm đã làm quá khứ, cần sửa chữa và khắc phục.
Miền trung Thái-lan, trong đó có Thủ đô Băng-cốc được dự báo là sẽ khó sống sau 50 năm nữa. Quả đất nóng do biến đổi khí hậu, mực nước biển tăng khoảng ba mm mỗi năm. Nhiều tỉnh ven biển của Thái-lan và Băng-cốc có mức lún trung bình 20 mm mỗi năm (Băng-cốc có độ cao chỉ hai mét trên mực nước biển), phần lớn diện tích thành phố hoa lệ này sẽ bị ngập chìm trong nước.
