Nghệ thuật ướp và thưởng thức trà sen là nét đẹp văn hóa tao nhã của người Hà Nội. Trà ướp sen có sự hòa quyện giữa vị ngọt, chát nhẹ của chè và hương thơm tinh khiết của hoa sen, tạo nên thứ thức uống tinh túy của ẩm thực thủ đô. Với người dân thủ đô, lẽ thường trà được ướp sen là trà Thái Nguyên. Lần này, sự thử nghiệm kết hợp hồng trà với sen hồng, bạch trà với sen trắng Tây hồ đã mang đến hương vị mới cho các sản phẩm trà vùng cao.
Đối với anh Đặng Văn Quân, người dân tộc Dao, Chủ nhiệm Hợp tác xã Trà shan tuyết cổ thụ xã Quảng Ngần, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, ngồi thưởng trà sen trong ngôi nhà cổ số 87 phố Mã Mây - nơi lưu giữ không gian sinh hoạt và kiến trúc nhà cổ của Hà Nội xưa là một điều thú vị. Đây cũng là lần đầu tiên, những sản phẩm trà của Hợp tác xã Trà shan tuyết cổ thụ xã Quảng Ngần, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang đến với Hà Nội, kết hợp trong công thức ướp trà sen Tây hồ cổ truyền của người Hà thành.
Chia sẻ về các sản phẩm chè shan tuyết, anh Đặng Văn Quân cho biết, sản phẩm trà của hợp tác xã được trực tiếp thu hái từ những cây chè cổ thụ nằm trên đỉnh Tây Côn Lĩnh ở độ cao hơn 2.000m so với mực nước biển. Được thu hoạch từ các vườn chè shan tuyết có độ tuổi từ 100 đến 300 năm, trên đỉnh núi cao quanh năm sương mờ che phủ và gió mây ngàn, thổ nhưỡng và điều kiện thời tiết lý tưởng khiến các sản phẩm trà có hương vị tinh tế, giá trị dinh dưỡng và tinh chất trà rất cao. Sau khi thu hái, mỗi loại trà lại có kỹ thuật chế biến, kỹ thuật ủ men, diệt men, nhiệt độ sao khác nhau. Trà Hà Giang thơm ngon có tiếng với hương vị đặc trưng, nhưng đây là lần đầu trà Hà Giang kết hợp với sen Tây hồ. Sự phát triển kết hợp mới này mang đến trải nghiệm mới mẻ về ẩm thực cho du khách gần xa.
Thành lập năm 2022, Hợp tác xã Trà shan tuyết cổ thụ xã Quảng Ngần có tám hộ thành viên vừa trồng, quản lý, chăm sóc và thu hái chè. Bên cạnh những sản phẩm trà quen thuộc như bạch trà, hồng trà, trà mẫu đơn, hợp tác xã tập trung phát triển các sản phẩm trà mới như trà ống lam, trà phổ nhĩ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Trước đây, các quy trình từ thu hái đến sao chè đều được làm thủ công hoàn toàn, thì nay, hợp tác xã đã đầu tư nhà xưởng sản xuất, chế biến và dây chuyền máy móc sao chè hiện đại, mang lại hiệu quả kinh tế và nâng cao chất lượng trà shan tuyết. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ thiết kế, sản xuất bao bì theo hướng hàng hóa cũng khiến sản phẩm trở nên bắt mắt, thu hút người tiêu dùng.
Vừa nhâm nhi ngụm trà, vừa giới thiệu về sản phẩm trà shan tuyết cổ thụ ống lam gác bếp, anh Đặng Văn Quân cho biết, đây là cách làm và lưu giữ trà bản địa của người Dao từ xa xưa, đến nay vẫn được bà con đồng bào gìn giữ. Sản phẩm trà shan tuyết ống lam lưu giữ hương và vị trà lâu hơn. Những ống trúc, ống nứa tươi già chặt trên rừng, lau sạch sẽ, rồi cho những búp chè shan tuyết cổ thụ vào. Khi nước của ống lam ngấm dần vào chè, đem hơ trên bếp lửa. Trà khô dần, thời gian bảo quản lên đến vài chục năm. Khi uống, tách ít một pha trà, hương trà thơm ngát, phảng phất mùi khói bếp, đậm vị thanh chát, ngọt nhẹ. Trà lam hay trà ống lam được du khách mua làm quà rất nhiều.
Thưởng thức trà hương hoa sen thanh khiết, quẩn quanh bên vị trà shan tuyết cổ thụ, chị Võ Hạnh Nguyên (Hà Nội) chia sẻ: Mỗi năm vào mùa sen, tôi hay dùng trà Thái Nguyên để ướp. Đây là lần đầu tiên tôi được thưởng thức bạch trà shan tuyết cổ thụ Hà Giang kết hợp hương sen thanh khiết Tây hồ, cảm giác thật mới mẻ. Nước trà xanh, hương sen thơm quẩn quanh trong cổ họng, vị ngọt chát nhẹ của trà shan tuyết lưu lại rất đặc trưng.
Bên cạnh việc tích cực tham gia quảng bá thương hiệu trà Quảng Ngần tại các hội chợ ở Hà Nội, Hải Phòng, giao lưu, tìm hiểu thị trường, học hỏi mô hình chế biến trà sạch từ Trung Quốc, anh Đặng Văn Quân còn nắm bắt cách chế biến trà shan tuyết thành những bánh trà phổ nhĩ. Thương hiệu trà phổ nhĩ của hợp tác xã được khai thác từ những vườn chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi, là đặc sản của trà shan tuyết Hà Giang, có giá trị kinh tế cao.
Câu chuyện về chè shan tuyết Hà Giang ướp hương sen Tây hồ đã được đón nhận sự ủng hộ của người yêu trà. Đây là bước đi mạnh dạn của đồng bào dân tộc Dao từ vùng núi cao Hà Giang, cùng chăm sóc, thu hái, sản xuất các sản phẩm từ trà, khẳng định thương hiệu và thế mạnh của trà shan tuyết Hà Giang, mở rộng sức lan tỏa cho các sản phẩm trà shan tuyết tham gia thị trường ẩm thực trong và ngoài nước.
