Trong cuộc chiến tranh gian khổ và đẫm máu này, nhân dân Xô-viết đã góp phần quyết định vào công cuộc giải phóng các dân tộc châu Âu khỏi ách phát-xít. Trên mặt trận Xô- Ðức, Hồng quân Liên Xô đã đập tan và bắt làm tù binh 607 sư đoàn của đối phương, phá hủy 75% số vũ khí thiết bị quân sự của chúng. Lịch sử mãi còn ghi nhớ những trận chiến đấu và sự kiện quan trọng của cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại như: Cuộc chiến đấu bảo vệ pháo đài Brét-xtơ, Chiến dịch ngoại ô Mát-xcơ-va, TP Lê-nin-grát 900 ngày trong vòng vây của phát-xít với "Con đường sống" huyền thoại, trận Xta-lin-grát-chiến thắng vĩ đại trên sông Von-ga, trận chiến trên vòng cung Cuốc-xcơ, chiến dịch Béc-lin, chiến dịch Viễn Ðông...
Sau khi quét sạch bóng quân thù khỏi các vùng đất bị chiếm đóng của Nga, U-crai-na, Bê-la-rút, các nước Ban tích (Lít-va, Lát-vi-a, E-xtô-ni-a) Môn-đô-va, Hồng quân Liên Xô đã giải phóng Ba Lan, Ru-ma-ni, Nam Tư, Hung-ga-ri, Tiệp Khắc (Séc, Xlô-va-ki-a), đánh chiếm sào huyệt phát-xít ở Béc-lin. Ngày 8-5-1945, lá cờ chiến thắng với hình ảnh búa liềm trên nền đỏ đã tung bay trên nóc tòa nhà Quốc hội Ðức. Và cuộc diễu binh chiến thắng năm 1945 đã đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn cuộc phiêu lưu và sự phá sản hoàn toàn của chủ nghĩa phát-xít.
Ðối với Việt Nam, chiến thắng phát-xít tháng 5-1945 và sau đó là chiến dịch Viễn Ðông, khi Nhật đầu hàng quân đồng minh vô điều kiện, đã mang lại thời cơ để Ðảng Cộng sản Việt Nam, dưới sự chỉ đạo của nhà cách mạng lỗi lạc Việt Nam Nguyễn Ái Quốc, lãnh đạo nhân dân đứng lên tiến hành thành công Cách mạng Tháng Tám 1945, đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.
Ðể ghi nhớ công lao của những chiến sĩ giải phóng, tại Béc-lin, tại Pra-ha, tại Vác-sa-va... và tại nhiều thành phố châu Âu, các tượng đài chiến sĩ Hồng quân đã được dựng lên. Kỷ niệm về những năm tháng chiến tranh gian khổ khốc liệt đó, về những chiến công vĩ đại của quân đội và nhân dân Xô-viết được lưu giữ hết sức thiêng liêng cả ở những thành phố, những quốc gia và cả trong tâm khảm của hàng triệu triệu con tim mọi người dân trên thế giới. Những kỷ niệm này là chung cho các dân tộc Liên Xô trước đây, ngày nay là Cộng đồng các quốc gia độc lập và các nước vùng Ban-tích, là chung cho cả loài người tiến bộ yêu chuộng hòa bình.
Những kỷ niệm ghi nhớ chiến công của những người chiến thắng chủ nghĩa phát-xít cần phải được trân trọng gìn giữ. Những ngày gần đây ở Nga và một số nước châu Âu đã diễn ra những hành động làm cho người ta liên tưởng đến việc xúc phạm những biểu tượng thiêng liêng của Chiến thắng vĩ đại ghi nhớ sự hy sinh xương máu của hàng triệu người dân và chiến sĩ Hồng quân. Ngày 6-4, Ðu-ma quốc gia (Hạ viện) Nga đã thông qua dự luật về lá cờ chiến thắng với ngôi sao trắng trên nền đỏ, không có búa và liềm, bất chấp phủ quyết của Hội đồng Liên bang (Thượng viện). Ðảng CS Liên bang Nga và đảng Nước Nga công bằng và những người ủng hộ đã yêu cầu Tổng thống Nga V.Pu-tin không thông qua dự luật này. Các lực lượng cánh tả đề nghị lá cờ chiến thắng phải đúng là lá cờ ngày 9-5-1945, với búa liềm trên nền vải đỏ thắm cùng dòng chữ "Sư đoàn bộ binh 150 I-đri-xcai-a mang Huy chương Cu-tu-dốp hạng nhì, Quân đoàn 79, Tập đoàn quân xung kích số 3, Mặt trận Bê-la-rút số 1". Lắng nghe dư luận, Tổng thống Pu-tin đã không ký phê chuẩn dự luật mà gửi lại Ðu-ma quốc gia để sửa đổi. Ngày 25-4, Ðu-ma quốc gia đã thông qua phương án mới của đạo luật "Về lá cờ chiến thắng", theo đó hình ảnh búa liềm và dòng chữ vẫn được giữ lại như trước. Ngày 4-5, Hội đồng LB Nga đã thông qua luật "Về cờ chiến thắng" theo phương thức sửa đổi (vẫn có hình búa liềm, bỏ ngôi sao trắng). Ủy viên Hội đồng LB Nga N.Rư-giơ-cốp: "Cha ông chúng ta đã chiến đấu dưới lá cờ đỏ búa liềm và đã cắm lá cờ này trên nóc tòa nhà Quốc hội Ðức, Cờ Chiến thắng phải đúng như vậy".
Tại E-xtô-ni-a, ngày 26-4, chính quyền thủ đô Ta-lin đã dỡ bỏ tượng đài Chiến sĩ Hồng quân Liên Xô, được dựng lên để ghi nhớ chiến công của gần 50 nghìn người lính Xô-viết, trong đó có người E-xtô-ni-a để giải phóng nước này. Mộ của các chiến sĩ Hồng quân nằm rải rác tại 450 nghĩa trang và các khu tưởng niệm trên khắp lãnh thổ E-xtô-ni-a. Tượng đài chiến sĩ Hồng quân Liên Xô đã tồn tại ở Ta-lin cũng như những tượng đài ở nhiều thành phố khác trên khắp châu Âu để tưởng nhớ những người chiến sĩ giải phóng đã cứu E-xtô-ni-a và cả châu Âu thoát khỏi thảm họa diệt chủng của phát-xít Ðức. Các tượng đài chiến sĩ Hồng quân trở thành biểu tượng của tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em trong Liên bang Xô-viết cũng như giữa các nước Ðông Âu trong cộng đồng các nước xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Ủy ban về các quan hệ quốc tế của Ðu-ma quốc gia Nga C.Cô-xa-cốp nhận xét: "Các nước Ban-tích đang đi theo một con đường rất nguy hiểm. Có một sự không hài lòng về lịch sử phát triển của từng nước Ban-tích trong suốt thế kỷ 20. Và có ý định đổ lỗi mọi vấn đề, mọi khó khăn mà họ vấp phải cho hoàn cảnh bên ngoài. Mưu toan viết lại lịch sử giai đoạn chiến tranh thế giới thứ hai bị chuyển thành mưu toan viết lại toàn bộ lịch sử và bào chữa cho Hít-le".
Chiến thắng phát-xít ngày 9-5-1945 đã tạo ra những nhân tố thời đại để có thể loại trừ chiến tranh thế giới ra khỏi đời sống loài người. Tuy nhiên, tư tưởng của chủ nghĩa đế quốc cùng sản phẩm của nó là chủ nghĩa phát-xít chưa phải đã hoàn toàn diệt vong. Trong bối cảnh quốc tế phức tạp hiện nay, nó đã được biến tướng, đôi khi thật khó phân biệt. Một trong những biểu hiện của nó là âm mưu của các thế lực hiếu chiến luôn hâm nóng tình hình thế giới bằng các cuộc chiến tranh, kích động xung đột sắc tộc, tôn giáo nhằm áp đặt cường quyền và can thiệp vào công việc nội bộ của các nước có chủ quyền. Ðó chính là bản chất không thay đổi của chủ nghĩa đế quốc. Vì vậy, những bài học về cuộc chiến tranh chống phát-xít hơn 60 năm trước vẫn có ý nghĩa thiết thực đối với nhân dân thế giới, trong sự nghiệp đấu tranh cho những mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Ngày 9-5, là ngày lễ đặc biệt. Ngày kỷ niệm này nâng cánh cho mọi người. Ngày kỷ niệm này đã thống nhất, đoàn kết toàn thể các dân tộc Liên Xô, nhân dân yêu chuộng hòa bình và tiến bộ trên toàn thế giới. Còn Lá cờ Chiến thắng - tự thân nó là biểu tượng của những gì nhân dân Xô-viết và loài người tiến bộ đã giành được, đã bảo vệ và gìn giữ. Và Lá cờ Chiến thắng vẫn sẽ mãi tung bay. Cũng như những tượng đài Chiến sĩ Hồng quân-người giải phóng vẫn sẽ còn mãi in đậm trong tâm khảm muôn người.
