Kỳ vọng “dẹp nạn” xe hợp đồng “trá hình”

Lợi cả đôi đường

Thời gian gần đây, ở Việt Nam đã xuất hiện nhiều ứng dụng phần mềm hỗ trợ việc kết nối giữa hành khách và đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải hành khách như Grab Taxi, Live Taxi, Taxi ChiềuVề, AdTOS, Vrada hay Vinasun App. Điều này phản ánh xu thế phát triển của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực GTVT của quốc tế và Việt Nam. Tuy nhiên, hoạt động này cũng bộc lộ một số bất cập, chưa phù hợp quy định hiện hành về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô-tô.

Trên cơ sở này, Bộ GTVT đã nghiên cứu và tham mưu trình Chính phủ cho phép ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý xe theo hợp đồng. Sau đó, Thủ tướng đã đồng ý, giao Bộ GTVT chủ trì, thực hiện thí điểm ở năm địa phương gồm Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Khánh Hòa và TP Hồ Chí Minh trong thời gian từ năm 2016 đến 2018.

Phó Tổng thư ký Hội tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam Vương Ngọc Tuấn đánh giá, Đề án thí điểm xe hợp đồng điện tử của Bộ GTVT là một trong những chính sách đề cao lợi ích người tiêu dùng, lấy người tiêu dùng làm trung tâm.

“Đề án này sẽ giúp thúc đẩy tính cạnh tranh của thị trường vận tải hành khách và mang lại nhiều sự lựa chọn đa dạng cho người tiêu dùng. Cạnh tranh luôn là động lực tốt nhất để thúc đẩy việc giảm giá, cuối cùng người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia Khuất Việt Hùng cho rằng, việc triển khai thực hiện Đề án thí điểm GrabCar là căn cứ thực tiễn quan trọng để hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan các dịch vụ công nghệ thông tin hỗ trợ kinh doanh vận tải ô-tô, đặc biệt là quản lý hoạt động kinh doanh vận tải theo hợp đồng và vận tải khách du lịch.

“Với ứng dụng này, những thông tin về hợp đồng vận tải sẽ được cung cấp đầy đủ cho các cơ quan quản lý Nhà nước, bảo đảm khả năng giám sát, phân biệt rõ giữa hoạt động vận tải hợp đồng, xe du lịch và xe khách, khắc phục triệt để nạn xe hợp đồng “trá hình” xe khách. Ngoài ra, ứng dụng sẽ giúp đơn vị vận tải tối ưu hóa hành trình phương tiện, giảm giá thành vận tải, nâng cao sức cạnh tranh đồng thời giảm giá vé cho hành khách...”, ông Hùng nhìn nhận.

Thứ trưởng GTVT Lê Đình Thọ khẳng định: Kinh doanh vận tải hiện có năm loại hình là xe buýt, xe taxi, xe hợp đồng, xe du lịch, xe khách chạy tuyến cố định. Nếu ứng dụng thành công Đề án thí điểm Grabcar, sẽ ứng dụng đồng loạt trong lĩnh vực vận tải.

Quyết “đóng cửa” nếu kinh doanh trái luật

Tại hội nghị, đại diện các Sở GTVT địa phương, nơi có Đề án GrabCar thí điểm cho rằng, hoạt động kinh doanh vận tải hành khách đang có sự cạnh tranh rất quyết liệt, đặc biệt quản lý xe hợp đồng hiện cực kỳ khó khăn. Xe hợp đồng nhưng chạy chui lủi, gom khách trên nhiều tuyến đường. Việc đưa ra Đề án thí điểm này, đòi hỏi phải nâng cao chất lượng phục vụ tốt, sự hài lòng của hành khách và hạ giá thành về vé, thời gian và nhiên liệu...

Theo Phó Giám đốc Sở GTVT tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Văn Dần, địa phương này có 3.000 xe khách, 1.000 xe taxi và 8.000 xe tải, trong khi cán bộ quản lý vận tải chỉ có hai người, nếu không ứng dụng khoa học công nghệ vào lĩnh vực vận tải thì rất khó quản lý.

Tuy nhiên, ông Dần cho rằng, hiện nay HTX kinh doanh vận tải lại có hai loại hình là HTX kinh doanh và HTX dịch vụ. Vậy có nên cho HTX dịch vụ tồn tại hay không, bởi trên danh nghĩa giấy tờ, HTX dịch vụ có hết nhưng thực tế không phải vậy.

“Tại Khánh Hòa, có nhiều xe vẫn kinh doanh ở Khánh Hòa nhưng lại do HTX ở TP Hồ Chí Minh quản lý, chỉ cần nộp phí là được buông, được thả. Vấn đề đặt ra với GrabCar cũng như vậy. Phương tiện nộp cho Grab một khoản phí rồi thích làm gì thì làm là không được”, ông Dần phản biện.

Do vậy, ông Dần kiến nghị Bộ GTVT cần giao cho Tổng cục Đường bộ Việt Nam sớm có phương án quản lý HTX dịch vụ vận tải xem có nên đưa đối tượng này vào diện thí điểm không. Còn quan điểm của cơ quan quản lý Nhà nước tỉnh Khánh Hòa, chưa nên cho HTX dịch vụ vận tải vào thí điểm.

Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia Khuất Việt Hùng khuyến cáo, đơn vị nào hoạt động kinh doanh không thực hiện theo quy định của pháp luật thì sẽ phải “đóng cửa”. Trong trường hợp HTX nào đó giả danh, mua được phù hiệu hoạt động không đúng luật thì Grab không nên hợp tác vì những HTX này chắc chắn sẽ gây nên phiền toái.

Thứ trưởng GTVT Lê Đình Thọ khẳng định, vận tải hành khách phải là mô hình doanh nghiệp hoặc HTX, còn hộ cá thể muốn tham gia vận tải thì phải tham gia vào hai loại hình kia. Số lượng phương tiện phải có, tránh kinh doanh tự do.

“GrabTaxi có hai chức năng, bao gồm phần mềm quản lý và khi trở thành đơn vị kinh doanh thì ứng dụng công nghệ để kết nối với điều kiện kinh doanh vận tải. Không những thí điểm năm tỉnh này, mà sau này sẽ tiến hành ở các địa phương khác vì mục tiêu của ta là ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý vận tải và mang lại dịch vụ tốt nhất giữa người sử dụng vận tải”, Thứ trưởng Thọ nói.

Thứ trưởng Lê Đình Thọ yêu cầu các Sở GTVT cùng với Grab triển khai tại địa phương, phải đề ra kế hoạch cụ thể, nội dung công việc, trong quá trình triển khai nếu gặp vướng mắc phải báo cáo về Bộ GTVT, lực lượng Cảnh sát giao thông tăng cường kiểm tra chấp hành pháp luật về vận tải đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh tốt nhất.

Liên quan thực tế một số hãng taxi như Vinasun, Mai Linh cũng triển khai phần mềm này, vậy có phải trình lên Bộ GTVT Đề án thí điểm giống như Grab hay không, Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho biết, taxi không cần thí điểm, nhưng với xe hợp đồng thì phải làm. Vinasun là hãng taxi, thay việc gọi cho tổng đài thì hành khách ứng dụng phần mềm để gọi xe nên tất cả các doanh nghiệp có thể tự xây dựng phần mềm để ứng dụng.