Chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Cuba năm 2018 để lại nhiều bất ngờ, thú vị. Một trong những điểm nhấn của chuyến thăm bắt đầu từ cuộc trao đổi riêng^[*] giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và đồng chí Raun Caxtơrô, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba. Đồng chí Raun Caxtơrô với phong cách luôn hài hước, dí dỏm, rất thân tình hỏi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng:

Đồng chí Raun Caxtơrô: Theo chương trình, sáng mai đồng chí sẽ bay đi thăm thành phố Xantiagô và viếng đồng chí Phiđen?

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Vâng, sáng mai tôi và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ bay đi Xantiagô để viếng lãnh tụ Phiđen.

Đồng chí Raun Caxtơrô (dí dỏm): Liệu đồng chí có mời tôi đi cùng chuyên cơ tới Xantiagô không?

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (ngỡ ngàng): Tôi rất vui nếu được đồng chí cùng đi.

Cuộc nói chuyện ngắn giữa hai nhà lãnh đạo cao nhất của hai Đảng, hai nước hết sức chân thành khiến chúng tôi hoàn toàn ngỡ ngàng. Chúng tôi ngay lập tức bắt đầu công tác chuẩn bị cho một chuyến chuyên cơ “vô tiền khoáng hậu”, vượt qua những nguyên tắc ngoại giao thông thường.

Sáng hôm sau, đến phòng chờ sân bay, đồng chí Raun Caxtơrô đã đợi sẵn, mời Tổng Bí thư uống cà phê và sau đó, hai đồng chí lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước cùng bước lên chuyên cơ của Vietnam Airlines. Những hình ảnh sau đó cũng như nội dung trao đổi của hai đồng chí lãnh đạo đã được báo chí hai nước đưa tin rộng rãi và đậm nét.

Các đồng chí lãnh đạo Cuba hết sức bất ngờ trước quyết định tháp tùng, đặc biệt là bay cùng chuyên cơ với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng của đồng chí Raun Caxtơrô; các ý kiến đều cho rằng quyết định này là chưa có tiền lệ trong ngoại giao, thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối, tình cảm đặc biệt, phản ánh mối quan hệ đặc biệt, chỉ có thể là quan hệ Việt Nam - Cuba.

Báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng khu vực Mỹ Latinh đã dùng những từ khá đặc biệt để diễn tả như “hai lãnh tụ cộng sản không rời nhau nửa bước”; “hai lãnh tụ có mái đầu bạc tiếp tục làm tươi mới quan hệ đặc biệt Cuba - Việt Nam”. Phong cách bình dị, gần gũi, thân tình của Tổng Bí thư, việc Tổng Bí thư tiếp xúc trực tiếp, ân cần thăm hỏi các cháu thiếu nhi... đã để lại ấn tượng rất tốt đẹp đối với nhân dân Cuba.

Khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam rời thành phố Xantiagô, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm cấp nhà nước Cuba, đồng chí Raun Caxtơrô đã đợi sẵn Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phòng khánh tiết và tại căn phòng này, câu chuyện giữa hai đồng chí lãnh đạo lại như mới được bắt đầu. Đồng chí Raun Caxtơrô đã đặt rất nhiều câu hỏi liên quan đến công tác xây dựng Đảng, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa... và tất cả các câu hỏi, một lần nữa được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng giải đáp ân cần, thấu đáo. Khi gần tới giờ chuyến bay cất cánh, câu chuyện giữa hai đồng chí lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước mới buộc phải tạm kết thúc. Đồng chí Raun Caxtơrô lưu luyến nắm tay Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bước ra cầu thang máy bay...

---------

[*] Sau lễ đón chính thức và hội đàm, các thành viên ra trước phòng khánh tiết dự tiệc chiêu đãi.

Nguồn: Sách Xây dựng và phát triển nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc "cây tre Việt Nam", Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, năm 2023.