Khởi sắc ở một vùng "đất chết"

Ông Dương Đức Liêm, 73 tuổi, nguyên là chiến sĩ dân quân thôn Ninh Kiều xúc động nhớ lại: Đầu tháng 12-1972, thôn ông được cấp trên về phổ biến tình hình nhiệm vụ, có nhiều khả năng Mỹ sẽ dùng máy bay B-52 ném bom Hà Nội. Trong đó, sân bay quân sự Đa Phúc (nay là Sân bay Quốc tế Nội Bài), trận địa tên lửa đồi Thanh Nhàn (xã Thanh Xuân) và cầu Xây trên quốc lộ 2 (sát thôn Ninh Kiều), sẽ là những mục tiêu đánh phá ác liệt của địch. Ngay sau đó, với tinh thần cảnh giác cao độ, chỉ trong vòng một ngày, một đêm, nhân dân trong thôn đã tham gia đào đắp được 80 hầm kèo chữ A và hàng trăm hố trú ẩn cá nhân ở ngoài đồng. Tối đến, trừ lực lượng dân quân, thanh niên tham gia trực chiến, bảo vệ làng, còn lại người già và trẻ em đều phải sơ tán ra ngoài đồng để bảo vệ an toàn tính mạng.

Vào lúc 22 giờ ngày 28-12-1972, trên bầu trời bỗng xuất hiện chiếc máy bay trinh sát SR-71 của Mỹ từ hướng Tam Đảo bay vào. Lúc này, hầu hết người dân trong thôn đã sơ tán ra đồng. Khoảng 20 phút sau, trên không trung có tiếng động cơ ầm ầm rền vang như sấm. Theo kinh nghiệm chiến trường, ông Liêm biết đó là tiếng B-52 và chỉ kịp hô mọi người xuống hầm. Ngay sau đó, một loạt bom nổ rất gần, làm rung chuyển mặt đất, ngồi trong hầm kèo chữ A mà có cảm giác như đang đánh võng. Sau loạt bom đầu tiên, ông Liêm mở nắp hầm quan sát thì sững sờ, toàn bộ nhà cửa của nhân dân bị bom san phẳng. Thôn Ninh Kiều bỗng chốc trở thành bãi hoang tàn đổ nát, ngôi chùa Thanh Am làm bằng cột đá xanh, có niên đại hơn 400 năm tuổi, giờ đây chỉ còn sót lại quả chuông trên thân ghi "Nhị Long gia niên - Quý Hợi 1803" (được đúc dưới thời Tây Sơn - niên hiệu Cảnh Thịnh) và năm cây cổ thụ có đường kính hàng mét cũng bị bom Mỹ cắt cụt... Không dừng lại ở đó, loạt bom thứ hai với mức độ công phá khủng khiếp hơn, tất cả các công trình kiên cố nhất được xây bằng vôi trộn mật như đình, chùa, cổng tiền, cổng hậu của làng đều bị bom lật xới lên từ móng. Tiếp theo đó, loạt thứ ba chúng dùng bom sát thương để giết hại dân lành. Chỉ trong khoảnh khắc 30 phút (ba đợt oanh tạc) máy bay Mỹ đã trút xuống thôn Ninh Kiều gần 200 quả bom tấn, cùng nhiều quả bom ở ngoài đồng, giết hại và làm bị thương hàng trăm người. Toàn bộ nhà cửa, tài sản, hoa màu của nhân dân đều bị phá hủy, nhiều gia đình tổn thất nặng nề như: gia đình ông Dương Văn Chiến chết 13 trong số 17 người; gia đình ông Dương Văn Sề chết bốn trong số bảy người; gia đình ông Dương Văn Quế chết 3 trong số bốn người; gia đình ông Dương Văn Cập cả 11 người đều chết...

Ông Bùi Nguyên Hồng, Chi hội trưởng Người cao tuổi thôn Ninh Kiều, nghẹn ngào kể: "Vợ tôi là Dương Thị Miều, đã bị mảnh bom Mỹ găm trúng đầu, chết ngay dưới hầm, trong lúc vẫn còn ôm chặt đứa con trai đầu lòng (cháu Bùi Văn Hà) mới được một tuổi". Chị Nguyễn Thị Khiên, đẹp người, đẹp nết, có giọng hát hay nhất vùng, được Đoàn Văn công Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam về tuyển làm diễn viên; mọi thủ tục, hồ sơ đã hoàn tất, chỉ chờ quyết định, song chị Khiên đã bị bom Mỹ giết hại ngay trong lúc làm nhiệm vụ tải thương.

Sau khi đào bới, tìm kiếm, thôn Ninh Kiều đưa toàn bộ thi thể người chết về tập trung tại gốc cây đề Ninh Nội để làm lễ truy điệu. Chính nơi đây, nhân dân dựng Đài tưởng niệm các nạn nhân bị máy bay B-52 của Đế quốc Mỹ ném bom giết hại đêm 28 rạng sáng 29-12-1972.

Bốn mươi lăm năm trôi qua, kể từ ngày Mỹ dùng B-52 ném bom rải thảm vào Hà Nội. Hôm nay, có dịp trở lại Ninh Kiều, trong lòng chúng tôi không khỏi bồi hồi, xúc động trước sự đổi thay của thôn. Toàn bộ đường làng, ngõ xóm được trải bê-tông; tất cả nhà dân được ngói hóa, trong đó có hơn 70% số hộ xây nhà cao tầng kiên cố; hơn 80% gia đình có người đi làm ở các khu công nghiệp; đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh. Không giấu nổi niềm vui, chị Đỗ Thị Minh Nam, giáo viên lớp 4C (Trường tiểu học Tân Dân), người thôn Ninh Kiều cho biết: Ninh Kiều vốn là đất hiếu học, 100% các cháu ở độ tuổi đều được cắp sách tới trường, mỗi năm trong thôn có từ ba đến bốn cháu thi đỗ vào các trường đại học.

Tuy nhiên, người dân nơi đây vẫn còn trăn trở. Ông Bùi Văn Tưởng, Bí thư Chi bộ thôn Ninh Kiều tâm sự: Điều quan tâm nhất hiện nay là, trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, đi đôi với việc phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, thôn Ninh Kiều còn phải giữ gìn và phát huy bản sắc của một ngôi làng Việt cổ vốn có từ hơn 400 năm nay. Đề nghị cấp trên đầu tư nâng cấp khu "bia căm thù" và giúp địa phương khôi phục lại một số công trình văn hóa tâm linh bị bom Mỹ phá hủy để làm nơi giáo dục đạo đức, truyền thống cho các thế hệ người dân trong thôn.