Nhà xuất bản Tri thức có quyết định thành lập từ ngày 13-9-2005, với mục đích xuất bản miễn phí những tài liệu là kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam, phổ biến những tri thức phổ thông, và quan trọng hơn cả là xuất bản những cuốn sách trong Tủ sách tinh hoa tri thức thế giới. Giám đốc Nhà xuất bản là ông Chu Hảo, Tổng biên tập tạp chí Khoa học và Tổ quốc.
1.000 đầu sách khoa học kinh điển trong 10 năm
Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới là sáng kiến của Nhà xuất bản Tri thức nhằm giới thiệu những kiến thức cơ bản nhất của kho tàng trí tuệ nhân loại. Mục tiêu của dự án là dịch và xuất bản 500-1.000 tác phẩm có giá trị trong hệ thống tư tưởng thế giới.
Danh mục các tác phẩm thuộc tủ sách đang được xây dựng và sẽ công bố rộng rãi. Thời gian dự định triển khai dự án là 5-10 năm, trong đó 5 năm đầu tiên sẽ hoàn tất việc dịch và xuất bản các tác phẩm cơ bản nhất. Dự kiến chi phí cho toàn bộ dự án là khoảng 35 tỷ đồng, trong đó phần hỗ trợ của nhà nước chỉ chiếm một phần mười.
Sau ba tháng triển khai, tại buổi ra mắt, Nhà xuất bản Tri thức đã công bố ba cuốn sách đầu tiên của tủ sách này, đó là: “Những cuộc đời song hành” của Plutarque, “Bàn về tự do” của John Stuart Mill và “Thế giới như tôi thấy” của Albert Einstein.
Trong đó, cuốn “Thế giới như tôi thấy” được xuất bản với sự giúp đỡ của Viện Goeth – Hà Nội. Cuốn sách tập hợp những bài viết, bài nói chuyện, thư từ và tiểu luận khoa học của nhà vật lý vĩ đại Albert Einstein. Ở Việt Nam đã có nhiều cuốn sách viết về Albert Einstein, nhưng đây là cuốn đầu tiên do chính nhà khoa học viết ra.
Ông Augustin, Viện trưởng Viện Goeth nói: Lần đầu tiên gặp TS vật lý Chu Hảo và được nghe kể về việc thành lập Nhà xuất bản Tri thức nhằm giới thiệu các tinh hoa thế giới vào Việt Nam, tôi đã rất hoan nghênh và sẵn sàng ủng hộ ý định tốt đẹp đó. Về cuốn “Thế giới như tôi thấy”, ông cho biết đối với Viện Goeth, đây thực sự là một niềm vui và vinh hạnh khi một trong những cuốn sách xuất bản đầu tiên của Nhà xuất bản Tri thức là tác phẩm rất nổi tiếng của văn hóa Đức.
Giám đốc Chu Hảo cho biết nhà xuất bản sẽ in 6-7 cuốn trong năm nay. Từ năm 2006, dự kiến mỗi năm sẽ xuất bản 50-70 đầu sách cho tủ sách này.
| Sẽ công bố website “Bản đồ tri thức thế giới” Nhà xuất bản Tri thức dự định sẽ lập Bản đồ những cuốn sách quan trọng nhất của kho tri thức nhân loại để công bố trên internet. Bản đồ này nhằm cung cấp cho các học giả, nhà nghiên cứu, sinh viên, học sinh và người đọc Việt Nam về một kho tri thức cơ bản của nhân loại. Bản đồ sẽ đánh dấu những mốc tri thức người Việt Nam đã tiếp thu được giúp người xem có thể hình dung một cách tổng thể. Đồng thời, bản đồ sẽ giúp các dịch giả trong việc tránh dịch trùng lặp các cuốn sách và tham khảo những bản dịch cũ nếu có ý định dịch mới. |
TS Nguyễn Đình Nhã, Cục trưởng Cục Xuất bản, Bộ VH-TT cho rằng, mục tiêu 1.000 cuốn sách khoa học kinh điển trong 10 năm, cùng với nhiệm vụ xuất bản nhiều loại sách khoa học khác là một ý tưởng táo bạo nhưng hứa hẹn sẽ thành công.
Khuyến khích khả năng sáng tạo bằng Quỹ dịch thuật
Ông Chu Hảo cho biết, hiện nay nhuận bút dịch ở Việt Nam quá thấp, không khuyến khích khả năng sáng tạo của người dịch. Vì thế, Nhà xuất bản đã thành lập Quỹ dịch thuật Việt Nam để tài trợ cho việc dịch thuật các tác phẩm có giá trị lớn trong tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới. Những người được quỹ tài trợ sẽ được trả 5 triệu đồng/người/tháng để chuyên tâm vào việc dịch thuật.
Ngoài nguồn vốn hỗ trợ của ngân sách nhà nước, quỹ tìm kiếm sự tài trợ từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước và lợi nhuận từ việc kinh doanh sách đã được quỹ tài trợ dịch.
Quỹ đã gửi thư ngỏ đến các cá nhân và tổ chức quan tâm đến việc dịch thuật kêu gọi sự đóng góp về ý tưởng, nội dung, kế hoạch và các hoạt động của tủ sách; đề xuất các sách cần dịch hoặc gửi bản thảo để xem xét xuất bản; trực tiếp đăng ký dịch, hiệu đính; tài trợ cho một cuốn sách, một bộ sách hoặc đóng góp cho quỹ.
Ông Hảo cho biết quỹ khuyến khích tất cả trí thức Việt Nam ở trong và ngoài nước có vốn ngoại ngữ và am hiểu về khoa học tham gia dịch thuật.
Quỹ ưu tiên những dịch giả đăng ký dịch những tác phẩm đã có trong danh mục các tác phẩm thuộc Chương trình dịch thuật hàng năm do Ban dự án Tủ sách Tinh hoa hoa tri thức thế giới phê duyệt. Trường hợp sách không có trong chương trình dịch thuật, quỹ sẽ tham khảo ý kiến đánh giá của các nhà khoa học về giá trị của tác phẩm và có quyết định về hình thức hỗ trợ nếu tác phẩm phù hợp với mục đích của dự án.
Cần có hướng đi riêng cho sách khoa học
TS Nguyễn Đình Nhã, Cục trưởng Cục Xuất bản, Bộ VH-TT cho biết, Việt Nam hiện đã có rất nhiều NXB trực thuộc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, nhưng đây là NXB đầu tiên thuộc Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam. Tuy nhiên, theo ông Nhã, mảng sách về khoa học kỹ thuật đã được rất nhiều NXB khai thác. Vì thế, NXB Tri thức sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh rất lớn, nên sách phải có đặc trưng riêng. Ngoài sách khoa học thế giới mang tính hàn lâm, NXB Tri thức cũng nên quan tâm đến sách phổ biến khoa học kỹ thuật phổ thông.
Ông Nhã góp ý, NXB cần tuyển chọn một đội ngũ biên tập viên giỏi. Sách dịch phải có chất lượng cao. Cần thu hút nhiều hơn nữa nguồn chất xám của giới trí thức và học thuật trong và ngoài nước. Và quan trọng hơn cả là gây được sự chú ý với người đọc để có một chỗ đứng ổn định trong thị trường sách.
Ông Nhã cho biết thêm, hiện nay Việt Nam có 52 nhà xuất bản, trong đó có 4 nhà xuất bản mới ra đời sau khi Luật Xuất bản có hiệu lực. Tri thức là nhà xuất bản mới nhất trong số đó.
Hằng năm, thị trường sách Việt Nam cho ra mắt 200.000 đầu sách với 300 triệu bản. So với thế giới, số lượng đầu sách ở Việt Nam không phải là ít, nhưng số bản in trên mỗi đầu sách thì còn thấp.
