Ngày 1/6, ông Phạm Giang Nam, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên cho biết: Qua rà soát người bệnh, người tiếp xúc gần tại một ổ dịch ở xã Mường Báng và hai ổ dịch tại xã Xá Nhè, huyện Tủa Chùa, cơ quan chuyên môn nhận định, địa bàn phát hiện ổ dịch bệnh than lần này đều đã từng xuất hiện ổ dịch than trong những năm trước. Nguyên nhân là do việc người dân giết mổ, chế biến, ăn thịt gia súc (trâu, bò) chết. Nguy cơ dịch bệnh có thể lan sang các xã, huyện lân cận rất lớn vì người dân đã đem thịt trâu bệnh đi bán ở nhiều nơi.
Thông tin cụ thể về ba ổ dịch, ông Đàm Thanh Tú, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: 13 người mắc bệnh than được phát hiện tại ba ổ dịch bệnh. Ổ dịch thứ nhất được phát hiện ngày 19/5 tại thôn Pàng Dề A, xã Xá Nhè, khi ông G.A.S. đến khám tại Trung tâm Y tế huyện Tủa Chùa với biểu hiện sưng đau, nổi mụn nước ở ngón thứ năm bàn tay phải; mụn nước sau đó vỡ tạo thành vết loét mầu đen, phù nề. Trước đó, vào ngày 5/5 khi ông G.A.S. phát hiện một con bò của gia đình bị chết không rõ nguyên nhân, ông S. đã cùng bốn người khác mổ bò lấy thịt chế biến thức ăn. Sau khi mổ bò, ông S. để lại một phần, còn lại đem bán cho một số gia đình trong bản với tổng số 52 người tham gia chế biến, ăn thịt con bò của gia đình ông S.
Tiếp đó, ngày 27/5, Trung tâm Y tế huyện Tủa Chùa tiếp nhận, điều trị bệnh than cho một bệnh nhân là Q.V.L. (ở thôn Phiêng Quảng, xã Xá Nhè), có biểu hiện bệnh là mụn nước tại mu bàn tay phải vỡ tạo thành vết loét mầu đen. Trước đó, ngày 22/5, gia đình ông L. đã mua một con trâu chết không rõ nguyên nhân của gia đình ông Giàng A Chính ở thôn Pàng Dề A, xã Xá Nhè. Toàn bộ thịt trâu được ông L. chia, bán cho người nhà và các gia đình trong bản. Đến ngày 23/5 ông L. bắt đầu thấy xuất hiện mụn nước tại mu bàn tay phải, sau đó mụn nước vỡ tạo thành các vết loét mầu đen.
Ổ dịch thứ ba được ghi nhận ngày 25/5 với một người mắc bệnh là ông M.A.T. (ở bản Háng Trở 1, xã Mường Báng); ông T. có mụn nước mọc ở mặt ngoài cẳng tay trái. Trước đó, ngày 18/5 ông T. mua một con bò chết không rõ nguyên nhân của gia đình ông Sùng Nủ Kỷ tại bản Pàng Dề A, xã Xá Nhè về mổ thịt ăn tại gia đình; một phần thịt bò ông T. đem bán tại thị trấn huyện Tủa Chùa và bán cho người dân từ bản Pa Cá đến bản Phiêng Pẻn, xã Nà Tòng, huyện Tuần Giáo. Năm ngày sau khi ăn thịt bò (23/5), ông T. bắt đầu xuất hiện mụn nước ở mặt ngoài cẳng tay trái. Cùng mổ, chế biến, ăn thịt bò với ông T. còn có thêm ba người mắc bệnh với biểu hiện tương tự ông T.
Nhận định nguyên nhân bùng phát ba ổ dịch bệnh than ở huyện Tủa Chùa đều bắt nguồn từ việc người dân giết mổ, ăn thịt gia súc mắc bệnh chết, do vậy ngay khi ghi nhận các trường hợp mắc bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã cử cán bộ về huyện Tủa Chùa cùng với Trung tâm Y tế huyện điều tra, xác minh ổ dịch; đồng thời khẩn trương lấy mẫu xét nghiệm những người nghi mắc bệnh, người tiếp xúc gần để hỗ trợ biện pháp điều trị, dự phòng điều trị.
Căn cứ kết quả điều tra, khoanh vùng tại khu vực phát hiện ba ổ dịch, đến ngày 1/6, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh thống kê có 13 người cư trú tại bốn xã thuộc hai huyện là Tủa Chùa và Tuần Giáo mắc bệnh từ ba ổ dịch trên. Trong đó, xã Mường Báng (huyện Tủa Chùa) có ba người; xã Xá Nhè (huyện Tủa Chùa) có tám người; hai xã là Nà Tòng và Phình Sáng (huyện Tuần Giáo) có hai người mắc bệnh. Ngoài số người mắc bệnh, thì còn có 119 người tiếp xúc gần người mắc bệnh hoặc mổ, chế biến, ăn thịt gia súc, nguy cơ mắc bệnh rất cao.
Chủ động khoanh vùng, dập dịch hạn chế dịch lây lan trên địa bàn, ngay khi ghi nhận các trường hợp mắc bệnh than tại hai huyện Tủa Chùa, Tuần Giáo, Sở Y tế tỉnh chỉ đạo phun khử khuẩn khu vực chuồng trại chăn nuôi, nơi giết mổ trâu, bò và các khu vực lân cận; ngành thú y cũng đang tập trung kiểm soát nghiêm dịch bệnh trên động vật và tiêu huỷ gia súc mắc bệnh chết. Công tác tuyên truyền về tác hại bệnh, nguy cơ lây nhiễm bệnh được cấp ủy, chính quyền địa phương vào cuộc khẩn trương với sự hỗ trợ tích cực của cán bộ, công chức và thành viên các tổ chức hội, đoàn thể.
Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tủa Chùa, Điêu Chính Thanh cho biết: Với sự vào cuộc trách nhiệm, khẩn trương của y tế tuyến trên và cấp ủy, chính quyền cơ sở, đến nay trung tâm đã cơ bản hoàn thành việc khoanh vùng, khống chế các ổ dịch. Ý thức phòng chống dịch của người dân các khu vực này đã được nâng lên; hiện người dân không tự ý giết mổ gia súc. Những trường hợp gia súc mắc bệnh ốm, chết không rõ nguyên nhân đều được người dân chủ động báo cho cơ quan chuyên môn và chính quyền.
Lực lượng chức năng và chính quyền địa phương đã cơ bản hoàn thành việc rà soát, lập danh sách các trường hợp mắc bệnh, tiếp xúc gần người mắc bệnh và thịt gia súc mắc bệnh. Song cơ quan y tế địa phương vẫn khuyến cáo người dân khu vực ổ dịch, gần ổ dịch không nên chủ quan. Cơ quan y tế đề nghị những người ở xã Nà Tòng, huyện Tuần Giáo đã mua thịt trâu, bò của người dân các ổ dịch cần đến ngay cơ sở y tế khai báo để được hướng dẫn theo dõi, hỗ trợ điều trị kịp thời.
Để công tác phòng chống dịch bệnh than được hiệu quả, Sở Y tế đã có văn bản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các đơn vị chuyên môn và Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tủa Chùa khẩn trương rà soát công tác tiêm vắc-xin phòng bệnh than cho đàn gia súc trên địa bàn, nhất là vùng có ổ dịch cũ, khu vực có nguy cơ cao ở các huyện Tủa Chùa, Tuần Giáo, bảo đảm tỷ lệ tiêm vắc-xin phòng bệnh cho gia súc theo quy định. Hiện tại, các ngành chức năng nghiêm cấm người dân vận chuyển, giết mổ và tiêu thụ gia súc mắc bệnh; gia súc chết bất thường trên địa bàn xã có dịch và các xã chung quanh, để hạn chế lây lan dịch bệnh cho người, gia súc.
Tăng cường phòng, chống dịch bệnh than trên người
Ngày 2/6, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có công văn đề nghị Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên chỉ đạo các đơn vị trên địa bàn theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe của những người tham gia giết mổ và sử dụng cùng nguồn thịt trâu, bò với các trường hợp mắc bệnh than và những người tiếp xúc gần với ca bệnh nhằm dự phòng và điều trị kịp thời; tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi mắc bệnh than; xử lý môi trường tại khu vực ổ dịch theo quy định. Đồng thời phối hợp cơ quan thú y và các ban, ngành liên quan trong việc giám sát phát hiện bệnh than trên động vật để có các biện pháp dự phòng kịp thời trên người; phối hợp trong điều tra, xử lý ổ dịch than trên động vật. Truyền thông về các biện pháp phòng lây nhiễm bệnh than từ động vật sang người; khuyến cáo người dân không giết mổ và sử dụng thực phẩm từ trâu, bò, ngựa ốm chết, không rõ nguồn gốc…
Cục Y tế dự phòng đề nghị Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương chỉ đạo, hướng dẫn và hỗ trợ địa phương thực hiện điều tra, giám sát và theo dõi các trường hợp nghi nhiễm, các trường hợp tiếp xúc gần với ca bệnh; xử lý ổ dịch theo quy định…